ในสาธารณรัฐสมัยใหม่ เช่น [[สหรัฐอเมริกา]] [[ฝรั่งเศส]] [[รัสเซีย]] และ[[อินเดีย]] ฝ่ายบริหารมีความชอบธรรมจากทั้งโดย[[รัฐธรรมนูญ]]และการออกเสียงเลือกตั้งของประชาชน [[มงแต็สกีเยอ]]รวมประชาธิปไตยทั้งสองแบบ ซึ่งประชาชนทุกคนมีส่วนร่วมในการปกครอง และ[[อภิชนาธิปไตย]]หรือ[[คณาธิปไตย]] ซึ่งมีคนเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่ปกครอง เป็นระบอบการปกครองแบบสาธารณรัฐ<ref>Montesquieu, ''Spirit of the Laws'', Bk. II, ch. 2–3.</ref>
ส่วนใหญ่สาธารณรัฐมักเป็น[[รัฐเอกราช]] แต่ยังมีหน่วยต่ำกว่ารัฐที่เรียกว่า สาธารณรัฐ หรือมีการปกครองที่ถูกอธิบายว่า "เป็นสาธารณรัฐ" โดยธรรมชาติเช่นกัน ตัวอย่างเช่น มาตรา 4 ของ[[รัฐธรรมนูญแห่งสหรัฐอเมริกา]] "ประกันว่าทุกรัฐในสหภาพนี้มีระบอบการปกครองแบบสาธารณรัฐ"<ref>[http://www.archives.gov/exhibits/charters/constitution_transcript.html Constitution of the United States.]</ref> เขตการปกครองของ[[สหภาพโซเวียต]]ถูกอธิบายว่าเป็นสาธารณรัฐ และสองในนั้น คือ [[สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตยูเครน]]และ[[สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตเบลารุส|เบลารุส]] มีที่นั่งของตนใน[[สหประชาชาติ]] ขณะที่[[รัฐธรรมนูญแห่งสหภาพโซเวียต]]อธิบายสหภาพว่าเป็น "รัฐเดี่ยว สหพันธ์และพหุชาติ" ที่จริงแล้วเป็นรัฐเดี่ยวเพราะ[[พรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต]]ใช้อำนาจในรูปรวมศูนย์เหนือ[[สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต]]ซึ่งปกครองตนเองแต่ในนาม<ref>{{cite book |title=Understanding Principles of Politics and the State |first1=John J. |last1=Schrems |publisher=University Press of America |edition=revised |year=2007 |page=206 |isbn=9780761838258}}</ref>
