ผลต่างระหว่างรุ่นของ "โซ่อาหาร"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Suwachanee Maneeratanachot (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
Horus (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 4:
 
โซ่อาหารปรากฏครั้งแรกในหนังสือตีพิมพ์เมื่อ ค.ศ. 1927 โดย ชาร์ลส์ เอลตัน ผู้เดียวกับที่นำเสนอแนวคิดห่วงโซ่อาหารและสายใยอาหาร<ref name="Elton27">{{cite book|last=Elton|first=C. S.|title=Animal Ecology|publisher=Sidgwick and Jackson|place=London, UK.|year=1927|isbn=0226206394}}</ref><ref name="Allesina08">{{cite journal | last1=Allesina | first1=S. | last2=Alonso | first2=D. | last3=Pascual | first3=M. | title=A general model for food web structure. | journal=Science | volume=320 | issue=5876 | pages=658–661 | doi=10.1126/science.1156269 | url=http://cas.bellarmine.edu/tietjen/Secret/PlantGenome/General%20Model%20for%20Food%20WEb%20Structure.pdf}}</ref><ref name="Egerton07">{{cite journal | last1=Egerton | first1=F. N. | year=2007 | title=Understanding food chains and food webs, 1700-1970 | journal=Bulletin of the Ecological Society of America | volume=88 | pages=50–69 | url=http://www.esajournals.org/doi/full/10.1890/0012-9623(2007)88%5B50%3AUFCAFW%5D2.0.CO%3B2 | doi=10.1890/0012-9623(2007)88[50:UFCAFW]2.0.CO;2}}</ref>
 
[[ดวงอาทิตย์]]เป็นแหล่งพลังงาน ของทุกระบบนิเวศบนโลก พลังงานแสงจะมีการเปลี่ยนรูปเป็น[[พลังงานศักย์]] ทำให้พืชเกิดกระบวนการสังเคราะห์แสงและมีการสะสมสารอาหารไว้ เพื่อที่จะถ่ายทอดไปยังผู้บริโภคลำดับต่อไป การถ่ายทอดพลังงานเป็นลำดับแบบเส้นตรงหรือวงกลมจะเรียกว่า โซ่อาหาร ([[Food chain]]) จะมีความสัมพันธ์กันแบบไม่ซับซ้อน และยังเป็นเส้นตรงส่วนหนึ่งในสายใยอาหาร การที่พลังงานถูกถ่ายทอดจากสิ่งมีชีวิตหนึ่งไปสู้อีกชีวิตหนึ่ง โดยเริ่มจากพืชได้รับแสงจากดวงอาทิตย์ทำให้เกิดกระบวน[[การสังเคราะห์ด้วยแสง]]และสะสมสารอาหารพืชถือเป็นผู้ผลิต ([[Producers]]) ในลำดับโซ่อาหาร หลังจากนั้นจะมีผู้บริโภคปฐมภูมิหรืออันดับแรก ([[Primary consumers]]) กินพืชเป็นอาหารโดยตรง ดังนั้นจะเรียกสัตว์พวกนี้ว่าสัตว์กินพืช ([[Herbivores]]) เช่น กวาง ม้า วัว และยีราฟ และต่อมาก็จะมีผู้บริโภคทุติยภูมิหรือสัตว์ที่กินผู้บริโภคอันดับแรกเป็นอาหาร ([[Secondary consumer]]) จะมีได้ทั้งสัตว์ที่กินเนื้ออย่างเดียว([[Carnivores]]) และสัตว์ที่กินทั้งเนื้อและพืช ([[Omnivores]]) จะได้รับการถ่ายทอดพลังงานเป็นทอดๆอย่างนี้ไปเรื่อยๆ เกิดเป็นโซ่อาหารใน[[ระบบนิเวศ]]และการถ่ายทอดพลังงานในรูปของสารอาหารตามขั้นของผู้บริโภค <ref>http://kanchanapisek.or.th/kp6/Ebook/BOOK17/book17_3/Default.html</ref>{{ต้องการอ้างอิงเต็ม}}<!-- ควรระบุเลขหน้า -->
 
== องค์ประกอบภายในโซ่อาหาร ==
ภายในโซ่อาหาร ประกอบด้วย
 
=== Producer ===
ผู้ผลิต เป็นส่วนแรกของการถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศหรือห่วงโซ่อาหารต่างๆ ซึ่งเกิดจากแสงอาทิตย์จะมีการเปลี่ยนเปลี่ยนรูปเป็น[[พลังงานศักย์]] ทำให้เกิดการสังเคราะห์แสงของพืช และพืชเหล่านี้สร้างอาหารได้จากพลังแสงอาทิตย์และอนินทรีสารต่างๆ เช่น [[ไนโตรเจน]] [[คาร์บอนไดออกไซด์]] [[ออกซิเจน]] คาร์บอน เกลือแร่จากดิน และน้ำ นำไปสร้างอาหารทำให้เกิดเนื้อเยื่อต่างๆ นอกจากพืชแล้วยังมีพวกแพลงค์ตอนพืช และ แบคทีเรียบางชนิด ยังสามารถสร้างอาหารจากแสงอาทิตย์ได้เช่นกัน เพราะฉะนั้นจึงกล่าวได้ว่าพืชเป็นผู้ผลิตอาหารของโลก<ref>http://www.enchantedlearning.com/subjects/foodchain/glossary.shtml</ref>
 
=== Consumer ===
ผู้บริโภค คือ สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองไม่ได้ แต่มีการได้รับพลังงานมาจากการกินสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นพืชหรือสัตว์ ผู้บริโภคอาจมีทั้งผู้บริโภคลำดับหนึ่ง และผู้บริโภคลำดับสอง ซึ่งสามารถแบ่งได้ 3 ประเภท คือ
* [[Herbiovre]] เป็นสิ่งมีชีวิตที่กินพืชเป็นอาหาร ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตที่สามาถนำเนื้อเยื่อของพืชมาสร้างเป็นเนื้อเยื่อของตัวเองได้ เช่น วัว ควาย ตั๊กแตน เต่า เป็นต้น รวมถึงปลาเล็กๆที่กินพืชเป็นอาหาร
* [[Carnivore]] เป็นสิ่งมีชีวิตที่กินสัตว์เป็นอาหาร ซึ้งสิ่งมีชีวิตพวกนี้จะมีระบบประสาท มีกล้ามเนื้อ และมีรูปร่างใหญ่ และแข็งแรงกว่าสัตว์กินพืช เช่น เหนี่ยว งู สุนัขจิ้งจอก ปลากินเนื้อบางชนิด เป็นต้น
* [[Omnivore]] เป็นสิ่งมีชีวิตที่กินทั้งพืชและสัตว์ เช่น หนู ไก่ และนอกจากนี้ยังได้แก่สิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่ไม่ถูกกินโดยสัตว์อื่นๆต่อไป เป็นสัตว์ที่อยู่ในอันดับสุดท้ายของการถูกกินเป็นอาหาร เช่น มนุษย์ เป็นต้น
 
=== Decomposer ===
ผู้ย่อยสลาย หมายถึง สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองไม่ได้ ดำรงชีวิตโดยการปล่อยเอนไซม์ออกมาย่อยอินทรีย์สารที่อยู่ในซากพืชซากสัตว์ให้เป็นอนินทรีย์สารแล้วดูดซึมส่วนที่เป็นอนินทรีย์สารเข้าไปใช้ เป็นอาหาร บางส่วนจะเหลือไว้ให้ผู้ผลิตนำไปใช้ เช่น เห็ด รา แบคทีเรีย เป็นต้น ซึ่งถ้าในห่วงโซ่อาหารไม่มีผู้ย่อยสลายอินทรียสาร ซากพืชซากสัตว์จะไม่เน่าเปื่อยและกองทับถมกันจนล้นโลก<ref>http://www.scimath.org/socialnetwork/groups/viewbulletin/1181-%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A8+(ecosystem)?groupid=248</ref>
 
== ประเภทของโซ่อาหาร ==
โซ่อาหารมี 2 ประเภท ได้แก่
* '''Grazing food chain'''
หมายถึง โซ่อาหารชนิดที่มีการกินอาหารโดยตรง เป็นโซ่อาหารที่เริ่มต้นมาจากพืชเล็กๆ ที่ยังมีชีวิต โดยที่จะมีสัตว์ทั้งขนาดเล็กและใหญ่มากินพืชนั้น และมีสัตว์กินเนื้อมากินสัตว์นั้นต่อไปตามลำดับ จะเป็นผู้บริโภคที่มีขนาดใหญ่ขึ้น ซึ่งเป็นโซ่อาหารที่มีการกินอาหารโดยตรง เช่น หญ้าเป็นผู้ผลิต แกะมากินหญ้า และ[[เสือ]]มากินแกะต่ออีกครั้งหนึ่ง
* '''Detritus food chain หรือ Saprophytic food chain'''
หมายถึง โซ่อาหารแบบ[[เศษอินทรีย์]] หรือการสลาย[[อินทรียวัตถุ]] โดยเริ่มต้นมาจากซากอินทรีย์ถูก[[จุลินทรีย์]]ย่อยแล้วจึงถูกสัตว์อื่นกิน และสัตว์นี้ก็จะเป็นอาหารของสัตว์อื่นต่อไป ส่วนมากโซ่อาหารชนิดนี้จะเกิดขึ้นในแหล่งน้ำ<ref>http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/ap-biology2/chapter5/eco4.htm</ref><ref>http://www.majordifferences.com/2013/02/difference-between-grazing-and-detritus.html#.VryJTliLTIU</ref>
 
== ชนิดของโซ่อาหาร ==
ลักษณะการกินต่อกันของสิ่งมีชีวิตนั้น สามารถจำแนกได้ ดังนี้
* '''Parasitism food chain '''
ห่วงโซ่อาหารแบบ[[ปรสิต]] เป็นห่วงโซ่อาหารที่เริ่มจากผู้ถูกอาศัยไปยังผู้อาศัยอันดับหนึ่ง แล้วไปยังผู้อาศัยลำดับต่อๆ ไปเรื่อยๆ หรือห่วงโซ่อาหารที่อยู่ในสิ่งมีชีวิตแต่ละตัว หรือขนาดผู้บริโภคระดับสูงขึ้นไปของโซ่อาหารจะเล็กลงไป เช่น
::หนอนในต้นพืช → [[แบคทีเรีย]]ในหนอน → [[ไวรัส]]ในแบคทีเรีย
 
* '''Predation food chain '''
ห่วงโซ่อาหารแบบผู้ล่า เป็นลักษณะของลูกโซ่อาหารที่สิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่กินสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กโดยตรง เริ่มจากผู้ผลิตคือพืช ตามด้วยผู้บริโภคอันดับต่างๆ การถ่ายทอดพลังงานจึงประกอบด้วย ผู้ล่า (Predator) และเหยื่อ (Prey) โดยการกินกันของสัตว์ผู้ล่า<ref>http://www.livescience.com/4171-top-predators-key-ecosystem-survival-study-shows.html</ref> (สัตว์กินพืช สัตว์กินเนื้อ) อาจเป็นพวกขูดกิน (Grazing food chain) ซึ่งห่วงโซ่เริ่มต้นที่สัตว์พวกขูดกินอาหาร เช่น หอยทาก และสัตว์กินพืชอื่นๆ เช่น
::สาหร่าย → ลูกปลา → ปลาใหญ่ → แมว
 
* '''[[Decomposition]] food chain '''
ห่วงโซ่อาหารแบบย่อยสลาย เป็นห่วงโซ่อาหารที่เริ่มต้นจากซากอินทรีย์ถูกย่อยสลายโดยพวก[[จุลินทรีย์]] ได้แก่ เห็ดรา แบคทีเรีย และ Detritivorous animals เป็นระบบนิเวศที่มีห่วงโซ่อาหารอาหารของผู้ย่อยสลายมากกว่าผู้ผลิตและผู้บริโภค แล้วจึงถูกกินต่อไปโดยสัตว์ที่กินเศษอินทรีย์ และผู้ล่าต่อไป ตามลำดับเช่น
::ซากพืชซากสัตว์ → ไส้เดือนดิน→ นก→ งู
 
กระบวนการที่จะย่อยสลายซากพืชและสัตว์ให้กลับคืนสู่สภาพที่ผู้ผลิตจะใช้ได้เกิดได้จากทั้งจาก abiotic (เช่น ไฟป่า) และ biotic เช่น แบคทีเรียและราต่างๆ ขันตอนของการย่อยสลายมี 3 ขั้นตอนคือ
* การย่อยสลายเพื่อให้เกิดสารอินทรีย์เดไตรตัส (formation of particulate detritus)
* การย่อยสลายเพื่อให้เกิด[[ฮิวมัส]] (formation of humus)
* การย่อยสลายฮิวมัสเป็นแร่ธาตุ (mineralization of humus)
 
* '''Mix food chain '''
ห่วงโซ่อาหารแบบผสม เป็นห่วงโซ่อาหารที่มีการถ่ายทอด พลังงานระหว่างสิ่งมีชีวิตหลายๆ ประเภท ซึ่งในแต่ละห่วงโซ่อาหาร อาจมีทั้งผู้ล่า และแบบปรสิต เช่น เริ่มต้นจากผู้ผลิตจะถ่ายทอด พลังงานไปยังผู้บริโภคพืช ผู้บริโภค พืชถ่ายทอดพลังงานไปยังปรสิต เช่น
::สาหร่าย → ปลา → พยาธิใบไม้
::หญ้า → กระต่าย → ยุงก้นปล่อง → เชื้อมาเลเรีย
 
 
 
 
 
== ดูเพิ่ม ==