ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษามคธ"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เปลี่ยนทางไปที่ ภาษามคธี |
Octahedron80 (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: ผู้ใช้แก้หน้าเปลี่ยนทาง |
||
บรรทัด 1:
|name=ภาษามคธ
|nativename=मगही ''magahī''
|states=[[อินเดีย]]
|region=รัฐ[[พิหาร]]
|speakers=11,362,000 คน
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ภาษากลุ่มอินโด-อิหร่าน]]
|fam3=[[ภาษากลุ่มอินโด-อารยัน]]
|fam4=[[ภาษากลุ่มอินโด-อารยันตะวันออก]]
|fam5=[[ภาษาพิหาร]]
|script=[[อักษรเทวนาครี]], [[อักษรไกถิ]]
|nation=รัฐ[[พิหาร]] ใน [[อินเดีย]]
|iso1=
|iso2=
|iso3=mag}}
'''ภาษามคธ''' (บางครั้งเรียก มาคธี, มคธี หรือ มคฮี) เป็นภาษาที่ใกล้เคียงกับ[[ภาษาโภชปุรี]]และ[[ภาษาไมถิลี]]จัดอยู่ในกลุ่มของ[[ภาษาพิหาร]] ตระกูลอินโด-ยุโรเปียน มีผู้พูด 13 ล้านคนในเขตมคธของรัฐ[[พิหาร]]และบริเวณใกล้เคียงอื่นๆรวมถึงบางบริเวณใน[[รัฐเบงกอลตะวันตก]] เขียนด้วย[[อักษรเทวนาครี]]
ระบบเสียงใกล้เคียงกับ[[ภาษาฮินดี]]และพอจะเข้าใจกันได้กับผู้พูดภาษาฮินดีหรือภาษาพิหารอื่นๆ มีนิทานและเพลงพื้นบ้านมาก เชื่อกันว่ารูปแบบโบราณของภาษามคธคือภาษาที่ใช้พูดในสมัยพุทธกาลและในราชอาณาจักรมคธ พุทธศาสนาเถรวาทใช้[[ภาษาบาลี]]ซึ่งเป็นอีกชื่อหนึ่งของภาษามคธโบราณ ยังมีภาษาที่อยู่ระหว่างภาษาบาลีกับภาษามคธ เรียกว่า [[ภาษาอรธมาคธี]] (แปลว่า ภาษากึ่งมคธ) ซึ่งใช้ในคัมภีร์ของ[[ศาสนาเชน]] ความต่างของภาษามคธกับภาษาอรธมาคธี อยู่ในรูปแบบเดียวกับความต่างจากภาษาบาลี
ภาษามคธยังเป็นชื่อของ[[ภาษาปรากฤต]]ที่ใช้ในการแสดงละคร และเป็นภาษาที่ใช้พูดในรัฐพิหารในยุคกลาง เป็นต้นกำเนิดของ[[ภาษาเบงกาลี]] [[ภาษาโอริยา]]และภาษาพิหาร
== ประวัติ ==
บรรพบุรุษของภาษามคธคือภาษาปรากฤตมคธที่เคยใช้พูดในอินเดียตะวันออก ซึ่งปัจจุบันคือภาคตะวันออกของประเทศอินเดีย บังกลาเทศและเนปาล บริเวณนี้เคยเป็นส่วนหนึ่งของ[[อาณาจักรมคธ]] ที่มีศูนย์กลางอยู่ที่[[รัฐพิหาร]] และเชื่อว่าเป็นภาษาของ[[พระโคตมพุทธเจ้า|พระพุทธเจ้า]] รวมทั้งภาษาราชการในสมัย[[พระเจ้าอโศกมหาราช]]
พัฒนาการของภาษามคธมาสู่รูปแบบปัจจุบันยังไม่ทราบดีนัก นักวิชาการด้านภาษามักจะสรุปว่าภาษามคธ [[ภาษาไมถิลี]] [[ภาษาโภชปุรี]] [[ภาษาเบงกาลี]] [[ภาษาอัสสัม]] และ[[ภาษาโอริยา]] พัฒนามาจากภาษาปรากฤตมคธหรือภาษาอรธมาคธีในช่วงพุทธศตวรรษที่ 13-16 แต่อาจจะไม่ถูกต้องแน่นอนนัก เพราะจุดเริ่มต้นของภาษาสมัยใหม่ในอินเดียปัจจุบันยังไม่ชัดเจน [[ภาษาคุชราต]] ภาษาไมถิลี ภาษาเบงกาลี ภาษาอัสสัม ภาษาโอริยา [[ภาษามราฐี]] เริ่มมีรูปแบบของวรรณกรรมในราวพุทธศตวรรษที่ 19 แม้ว่าภาษามคธเคยเป็นภาษาราชการในอาณาจักรมคธและมีผู้ใช้เป็นจำนวนมากแต่ไม่เป็นที่สืบเนื่องในอินเดีย ในรัฐพิหาร [[ภาษาฮินดี]]เป็นภาษาที่ใช้ทางราชการและการศึกษา ภาษามคธนั้นถูกแทนที่ด้วยภาษาฮินดีเมื่อ พ.ศ. 2504
ภาษาฮินดีได้แพร่หลายเข้ามาในรัฐพิหาร และเข้ามาแทนที่[[ภาษาอูรดู]]ในการเป็นภาษาราชการของรัฐ มีการต่อสู้เพื่อแย่งชิงการเป็นภาษาราชการของรัฐระหว่างภาษาฮินดีกับภาษาอูรดู แต่ไม่มีการพูดถึงภาษาแม่ในบริเวณนั้น อีก 3 ภาษาคือ ภาษามคธ ภาษาโภชปุรี และภาษาไมถิลี หลังจากได้รับเอกราช ภาษาฮินดีเป็นภาษาราชการของรัฐพิหาร ตามข้อตกลงภาษาราชการของพิหาร พ.ศ. 2493
== บริเวณที่มีการใช้ภาษามคธ ==
ภาษามคธเคยใช้พูดในบริเวณที่เคยเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรมคธ เช่น [[ปัตนา]] [[นาลันทา]] [[คยา]] และนวทา เป็นต้น นอกจากนั้น มีผู้พูดบ้างใน[[รัฐเบงกอลตะวันตก]] [[มุมไบ]] และ[[เดลฮี]]
== อักษรและวรรณกรรมพื้นบ้าน ==
ภาษามคธโดยทั่วไป เขียนด้วย[[อักษรเทวนาครี]] อักษรที่เคยใช้เขียนภาษานี้คือ[[อักษรไกถิ]] แทบจะไม่ได้ใช้แล้วในปัจจุบัน วรรณกรรมพื้นบ้านภาษามคธ ส่วนใหญ่เป็นเพลงพื้นบ้านและมีวรรณกรรมในรูปแบบปัจจุบันอยู่บ้าง นิตยสารภาษามคธ Magadhi เริ่มตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2495 ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อเป็น Bihan หมายถึง วันพรุ่งนี้
[[หมวดหมู่:ภาษาในประเทศอินเดีย|มคธ]]
| |||