ผลต่างระหว่างรุ่นของ "แผ่นดินไหวและคลื่นสึนามิในโทโฮกุ พ.ศ. 2554"

'''แผ่นดินไหวนอกชายฝั่งแปซิฟิกโทโฮะกุ พ.ศ. 2554''' ({{ญี่ปุ่น|東北地方太平洋沖地震|Tōhoku Chihō Taiheiyō-oki Jishin<ref name="JMA1">{{cite web|author=気象庁 Japan Meteorological Agency |url=http://www.jma.go.jp/jma/press/1103/11c/201103111620.html |title=平成23年3月11日14時46分頃の三陸沖の地震について（第２報） 気象庁 &#124; 平成２３年報道発表資料 | publisher =JMA | place = JP | language = Japanese |date= |accessdate=11 March 2011}}) </ref>}}) เป็น[[แผ่นดินไหวเมกะทรัสต์]]เกิดใต้ทะเล ขนาด 9.0 [[แมกนิจูด]] นอกชายฝั่ง[[ญี่ปุ่น]] เกิดขึ้นเมื่อเวลา 14.46 น. ตาม[[เวลามาตรฐานญี่ปุ่น]] (05:46 [[UTC]]) เมื่อวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2554<ref name="USGS9.0"/><ref name="New Scientist">{{cite journal|url=http://www.newscientist.com/blogs/shortsharpscience/2011/03/powerful-japan-quake-sparks-ts.html|title=Japan's quake updated to magnitude 9.0 |edition = Short Sharp Science |journal = [[New Scientist]] |date=11 March 2011|first=Michael|last=Reilly|accessdate=11 March 2011}}</ref><ref name="New USGS number puts Japan quake at 4th largest">{{cite news|title=New USGS number puts Japan quake at 4th largest|url=http://www.cbsnews.com/stories/2011/03/14/501364/main20043126.shtml|newspaper=[[CBS News]]|date={{date|2011-3-14}}|accessdate={{date|2011-3-15}}}}</ref> จุดเหนือศูนย์กลางแผ่นดินไหวมีรายงานว่า อยู่นอกชายฝั่งตะวันออกของ[[คาบสมุทรโอชิกะ]] [[โทโฮะกุ|ภาคโทโฮะกุ]] โดยมี[[จุดเกิดแผ่นดินไหว]]อยู่ลึกลงไปใต้พื้นดิน 32 กิโลเมตร<ref>{{cite news|title=Séisme et tsunami dévastateurs: plus de 1000 morts et disparus au Japon|url = http://www.leparisien.fr/tsunami-pacifique/seisme-et-tsunami-devastateurs-plus-de-1000-morts-et-disparus-au-japon-11-03-2011-1352998.php|newspaper=[[Le Parisien]] | date =11 March 2011|accessdate=12 March 2011|language= French| trans_title=Devastating quake and tsunami: more than 1,000 deaths and many more missing in Japan}}</ref><ref name="BBC1">{{cite news|url = http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-12709598|work=[[BBC News]]|title= Tsunami hits north-eastern Japan after massive quake| date =11 March 2011| location = UK | accessdate= 11 March 2011}}</ref> นับเป็นเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งรุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น และเป็นหนึ่งในห้าแผ่นดินไหวครั้งรุนแรงที่สุดของโลกเท่าที่มีการบันทึกสมัยใหม่มาตั้งแต่ พ.ศ. 2443<ref name="New USGS number puts Japan quake at 4th largest" /><ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/world/2011/mar/13/japan-tsunami-earthquake-power-cuts|title=Tsunami, earthquake, nuclear crisis – now Japan faces power cuts|last=Branigan|first=Tania|date=2011-03-13|work=[[The Guardian]]|accessdate=2011-03-15|archiveurl=http://www.webcitation.org/5xDAT05x0|archivedate=2011-03-15}}</ref><ref name="3news">{{cite news|url=http://www.3news.co.nz/Japan-quake---7th-largest-in-recorded-history/tabid/417/articleID/201998/Default.aspx|title=Japan quake – 7th largest in recorded history|accessdate=2011-03-11|date=2011-03-11}}</ref> และก่อให้เกิด[[คลื่นสึนามิ]]ทำลายล้างซึ่งสูงที่สุดถึง 40.5 เมตร ในมิยะโกะ [[จังหวัดอิวะเตะ]] ภาคโทโฮะกุ <ref>[http://web.archive.org/20110511061110/www3.nhk.or.jp/daily/english/13_04.html March 11th tsunami a record 40.5 meters high [[NHK]]]</ref><ref name="yomiuri">[[Yomiuri Shimbun]] evening edition 2-11-04-15 page 15, nearby Aneyoshi fishery port (姉吉漁港) (Google map E39 31 57.8, N 142 3 7.6) 2011-04-15, [http://www.yomiuri.co.jp/science/news/20110415-OYT1T00389.htm 大震災の津波、宮古で38.9 m…明治三陸上回る] by okayasu Akio (岡安 章夫) {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5y2aMlkNh|date=18 April 2011}}</ref> บางพื้นที่พบว่าคลื่นได้พัดพาลึกเข้าไปในแผ่นดินลึกถึง 14 กิโลเมตร<ref name=roland>{{cite web|author=Roland Buerk|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-12709598 |title= Japan earthquake: Tsunami hits north-east |publisher=BBC | work = News | location = UK |date= |accessdate=12 March 2011}}</ref> และมีคลื่นที่เล็กกว่าพัดไปยังอีกหลายประเทศหลายชั่วโมงหลังจากนั้น ได้มีการประกาศเตือนภัยสึนามิและคำสั่งอพยพตามชายฝั่งด้านแปซิฟิกของญี่ปุ่นและอีกอย่างน้อย 20 ประเทศ รวมทั้งชายฝั่งแปซิฟิกทั้งหมดของประเทศ[[อเมริกาเหนือ]]และ[[อเมริกาใต้]]<ref name="autogenerated2">{{cite web|url=http://www.weather.gov/ptwc/text.php?id=pacific.2011.03.11.073000|title=Tsunami bulletin number 3|publisher=Pacific Tsunami Warning Center/NOAA/NWS|date=11 March 2011|accessdate=11 March 2011}}</ref><ref name="autogenerated3">{{cite web|author= Wire Staff |url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/03/11/tsunami.warning/index.html |title=Tsunami warnings issued for at least 20 countries after quake | publisher= CNN |date=11 March 2011 |accessdate=11 March 2011}}</ref><ref name="autogenerated4">{{cite web| url= http://www.weather.gov/ptwc/text.php?id=pacific.2011.03.11.103059 |title=PTWC warnings complete list |date= | accessdate=11 March 2011}}</ref> ซึ่งนอกเหนือไปจากการสูญเสียชีวิตและการทำลายล้างโครงสร้างพื้นฐานของญี่ปุ่นแล้ว คลื่นสึนามิดังกล่าวยังก่อให้เกิดอุบัติเหตุนิวเคลียร์ขึ้น ซึ่งหลัก ๆ เป็นอุบัติเหตุแกนปฏิกรณ์ปรมาณูหลอมละลายระดับ 7 ใน[[โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟุกุชิมะไดอิชิ]] และการกำหนดพื้นที่อพยพได้มีผลกระทบถึงราษฎรนับหลายแสนคน<ref name="autogenerated2">[http://www.ktvz.com/news/28143212/detail.html Japan: 3 Nuclear Reactors Melted Down - News Story - KTVZ Bend<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{cite news |url=http://www.cnn.com/2011/WORLD/asiapcf/06/06/japan.nuclear.meltdown/index.html |title=3 nuclear reactors melted down after quake, Japan confirms |work=CNN |accessdate=2011-06-06}}</ref> แผ่นดินไหวดังกล่าวรุนแรงเสียจนทำให้[[เกาะฮนชู]]เลื่อนไปทางตะวันออก 2.4 เมตร พร้อมกับเคลื่อนแกนหมุนของโลกไปเกือบ 10 เซนติเมตร<ref name="Deutsche Welle">{{cite news|title=Quake shifted Japan by over two meters|url=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,14909967,00.html|work=[[Deutsche Welle]]|date=March 14, 2011|accessdate=March 14, 2011}}</ref><ref>{{cite news | url = http://www.nytimes.com/2011/03/14/world/asia/14seismic.html | title = Quake Moves Japan Closer to U.S. and Alters Earth's Spin | author = Kenneth Chang | work = [[The New York Times]] | date = March 13, 2011 | accessdate = 2011-03-14 }}</ref>

แผ่นดินไหวดังกล่าวเกิดขึ้นในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกที่ระดับความลึกค่อนข้างน้อยเพียง 32 กิโลเมตร โดยศูนย์กลางแผ่นดินใหญ่อยู่ห่างจากคาบสมุทรโอชิกะ ภาคโทโฮะกุ ประมาณ 72 กิโลเมตร เป็นเวลาอย่างน้อยหกนาที<ref name="Asahi-ERI-Takashi"/> นครใหญ่ที่ใกล้จุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวที่สุดคือ [[เซ็นได]] บน[[เกาะฮนชู]] เกาะหลักของญี่ปุ่น ซึ่งอยู่ห่างจากศูนย์กลางแผ่นดินไหว 130 กิโลเมตร กรุง[[โตเกียว]]อยู่ห่างจากศูนย์กลางแผ่นดินไหว 373 กิโลเมตร<ref name="USGS9.0" /> แผ่นดินไหวดังกล่าวเกิดขึ้นหลังแผ่นดินไหวนำอย่างรุนแรง และมีรายงานแผ่นดินไหวตามอีกหลายร้อยครั้งตามมา [[ฟอร์ช็อก]] (แผ่นดินไหวนำ) ใหญ่ครั้งแรกเป็นเหตุแผ่นดินไหวนำความรุนแรง 7.2 แมกนิจูด เมื่อวันที่ 9 มีนาคม ห่างจากจุดที่เกิดแผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 11 มีนาคมไปอย่างน้อย 40 กิโลเมตร ตามด้วยฟอร์ช็อกอีกสามครั้งที่เกิดขึ้นในวันเดียวกัน ซึ่งล้วนแต่ความรุนแรงมากกว่า 6 แมกนิจูด<ref name="USGS9.0" /><ref>{{cite news|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2011/03/110315-japan-earthquake-tsunami-big-one-science/|title=Japan Earthquake Not the "Big One"?|last=Lovett|first=Richard A.|date=2011-03-14|work=[[National Geographic News]]|accessdate=2011-03-15|archiveurl=http://www.webcitation.org/5xDGM2J50|archivedate=2011-03-15}}</ref> หลังเกิดแผ่นดินไหว อาฟเตอร์ช็อกความรุนแรง 7.0 แมกนิจูด ได้รับรายงานเมื่อเวลา 15.06 น. (ตามเวลาท้องถิ่น) ตามด้วย 7.4 เมื่อเวลา 15.15 น. และ 7.2 เมื่อเวลา 15.26 น.<ref>{{cite web|url=http://tenki.jp/earthquake/detail-3612.html |title=地震情報 – 2011年3月10日 15時6分 – 日本気象協会 tenki.jp| archiveurl = http://www.webcitation.org/5y2MROEAe | archivedate=18 April 2011| deadurl=no}}{{cite web|url=http://tenki.jp/earthquake/detail-3616.html |title=地震情報 – 2011年3月11日 15時15分 – 日本気象協会 tenki.jp| archiveurl = http://www.webcitation.org/5y2MROEAe | archivedate=18 April 2011| deadurl=no}}{{cite web|url=http://tenki.jp/earthquake/detail-3618.html |title=地震情報 – 2011年3月11日 15時26分 – 日本気象協会 tenki.jp| archiveurl = http://www.webcitation.org/5y2MROEAe | archivedate=18 April 2011| deadurl=no}}</ref> อาฟเตอร์ช็อกมากกว่าแปดร้อยครั้งมีความรุนแรงมากกว่า 4.5 แมกนิจูดตั้งแต่เกิดแผ่นดินไหวหลัก<ref>{{cite web| url=http://www.jma.go.jp/en/quake/quake_singendo_index.html |title=Earthquake Information |accessdate=11 March 2011 |publisher=Japan Meteorological Agency| archiveurl = http://www.webcitation.org/5x7vVCywI | archivedate=12 March 2011| deadurl=no}}</ref> อาฟเตอร์ช็อกเป็นไปตามกฎโอโมริ ซึ่งกล่าวว่า อัตราอาฟเตอร์ช็อกลดลงแปรผันตรงกับเวลาตั้งแต่แผ่นดินไหวหลัก ดังนั้น อาฟเตอร์ช็อกจึงเกิดขึ้นน้อยลงเมื่อเวลาผ่านไป แต่อาจเกิดขึ้นเรื่อย ๆ อีกหลายปี<ref name=CBSMcNutt />