ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 11:
| พระบิดา = [[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| พระราชมารดา =
| พระมารดา = [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง]]
| มารดา =
| พระชายา =
บรรทัด 22:
| ราชวงศ์ = [[ราชวงศ์จักรี]]
|}}
'''พลเรือเอก สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา''' เป็นพระราชโอรสใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] และ [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง]] ประสูติเมื่อวันที่ [[12 พฤษภาคม]] [[พ.ศ. 2432]]
 
== พระประวัติ ==
[[ไฟล์:เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ-หม่อมแผ้ว.jpg|thumb|200px|left|สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา และหม่อมแผ้ว]]
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมาเป็นพระราชโอรสใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] และ [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง]] ประสูติเมื่อวันที่ [[12 พฤษภาคม]] [[พ.ศ. 2432]] เมื่อทรงพระเยาว์สมเด็จพระบรมราชชนกและสมเด็จพระบรมราชชนนีทรงออกทรงพระนามว่า "'''เอียดเล็ก'''" ชางวังออกพระนามว่า "'''ทูลกระหม่อมเอียดเล็ก'''"<ref>[[จุลลดา ภักดีภูมินทร์]], [http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stauthorid=13&stcolcatid=2&stcolumnid=176&stissueid=2388 พระโอรสและพระธิดาในรัชการที่ ๕], สกุลไทย, ฉบับที่ 2388, ปีที่ 46, ประจำวันอังคารที่ 25 กรกฎาคม 2543</ref>
 
พระองค์ทรงเข้ารับการศึกษาขั้นต้นที่[[โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย|โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ]] ต่อมาในวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2446 ได้ทรงผนวชเป็น[[สามเณร]] ณ พระอุโบสถ [[วัดพระศรีรัตนศาสดาราม]] โดยมี[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส|พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส]] เป็นพระอุปัชฌาย์ [[พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า|หม่อมเจ้าพระสถาพรพิริยพรต]] ประทานสรณคมน์และสิกขาบท ผนวชแล้วเสด็จไปประทับ ณ [[วัดบวรนิเวศวิหาร]]<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2446/015/226.PDF ข่าวสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนนครราชสีมา ทรงผนวชเป็นสามเณร], เล่ม ๒๐, ตอน ๑๘, ๑๒ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๔๖, หน้า ๒๒๖-๙</ref>
พระองค์ทรงเข้ารับการศึกษาขั้นต้นที่[[โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย|โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ]]และทรงบวชสามเณร ณ [[วัดบวรนิเวศวิหาร]] ต่อมา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ทรงเดินทางไปศึกษาต่อที่[[ประเทศอังกฤษ]] พร้อมกับ[[เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก]]และ[[เจ้าฟ้ามหิดลอดุยเดช]] เมื่อ พ.ศ. 2448 ทรงศึกษาวิชาทหารเป็นระยะเวลาสั้น ๆ แล้วจึงเสด็จกลับ[[ประเทศไทย]]มาศึกษาใน[[โรงเรียนนายร้อยทหารบก]] พระองค์ทรงเข้ารับราชการในตำแหน่งผู้บัญชาการกองพล ยศพลตรี แล้วจึงไปดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการกระทรวงทหารเรือ ยศพลเรือเอก
 
พระองค์ทรงเข้ารับการศึกษาขั้นต้นที่[[โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย|โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ]]และทรงบวชสามเณร ณ [[วัดบวรนิเวศวิหาร]] ต่อมาหลังจากลาผนวช พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ทรงเดินทางไปศึกษาต่อที่[[ประเทศอังกฤษ]] พร้อมกับ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย|เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก]]และ[[สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก|เจ้าฟ้ามหิดลอดุยเดช]] เมื่อ พ.ศ. 2448 ทรงศึกษาวิชาทหารเป็นระยะเวลาสั้น ๆ แล้วจึงเสด็จกลับ[[ประเทศไทย]]มาศึกษาใน[[โรงเรียนนายร้อยทหารบก]] พระองค์ทรงเข้ารับราชการในตำแหน่งผู้บัญชาการกองพล ยศพลตรี แล้วจึงไปดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการกระทรวงทหารเรือ ยศพลเรือเอก
ในปี [[พ.ศ. 2441]] พระองค์ได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศโดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นเป็น[[เจ้าฟ้าต่างกรม]]ที่ "''กรมขุนนครราชสีมา''"<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/042/441.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการประราชทานพระสุพรรณบัตร], เล่ม ๑๕, ตอน ๔๒, ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๑๘๙๙, หน้า ๔๔๑ </ref> และในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]] พระองค์ได้รับการเลื่อนกรมที่ "''กรมหลวงนครราชสีมา''" เมื่อปี [[พ.ศ. 2459]]<ref name="เลื่อนกรม ร.6(4)">ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2459/A/218.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาเลื่อนกรม พระพุททธศักราช ๒๔๕๙], เล่ม ๓๓, ตอน ๐ก, ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๙, หน้า ๒๑๘ </ref>
 
ในปี [[พ.ศ. 2441]] พระองค์ได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศโดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นเป็น[[เจ้าฟ้าต่างกรม]]ที่ "''กรมขุนนครราชสีมา''"<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/042/441.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการประราชทานพระสุพรรณบัตร], เล่ม ๑๕, ตอน ๔๒, ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๑๘๙๙, หน้า ๔๔๑ </ref> และในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]] พระองค์ได้รับการเลื่อนกรมที่ "''กรมหลวงนครราชสีมา''" เมื่อปี [[พ.ศ. 2459]]<ref name="เลื่อนกรม ร.6(4)">ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2459/A/218.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาเลื่อนกรม พระพุททธศักราช ๒๔๕๙], เล่ม ๓๓, ตอน ๐ก, ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๙, หน้า ๒๑๘ </ref>
 
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา มีพระกรณียกิจที่สำคัญใน[[กองทัพเรือ]] คือ ทรงดำรงตำแหน่งผู้กำกับราชการกระทรวงทหารเรือ ตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2466 ต่อจาก[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์]] และทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการกระทรวงทหารเรือ ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2467 ทรงเปลี่ยนระเบียบการปกครองบังคับบัญชาเรือหลวงใหม่ แต่เดิมนั้นการบังคับบัญชาในเรือหลวง แบ่งออกเป็น 2 กระบวนเรือ แต่ละกระบวนเรือต่างก็เป็นอิสระแก่กัน ขึ้นตรงต่อกระทรวงทหารเรือ พระองค์ทรงเห็นว่าไม่เหมาะสม ระเบียบข้อบังคับต่าง ๆ ไม่เป็นแบบฉบับเดียวกัน จึงให้รวมกระบวนเรือทั้งสองเป็นหนึ่งเดียว แล้วตั้งชื่อใหม่ว่า '''[[กองทัพเรือ]]''' มีผู้บังคับบัญชากองทัพเรือเป็นผู้บังคับบัญชา ขึ้นตรงต่อกระทรวงทหารเรือ และให้แบ่งแยกกองทัพเรือออกเป็น 3 กองเรือ คือ กองเรือปืน กองเรือใช้ตอร์ปิโด และกองเรือช่วยรบ
 
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ ทรงอภิเษกสมรสกับ [[แผ้ว สนิทวงศ์เสนี|แผ้ว สุทธิบูรณ์]] ไม่มีพระโอรสและพระธิดา พระองค์ประชวรด้วยพระโรคพระวักกะอักเสบ ([[โรคไต]]) และสิ้นพระชนม์ที่[[พระตำหนักวังสวนกุหลาบ]] [[พระราชวังดุสิต]] เมื่อวันที่ [[9 กุมภาพันธ์]] [[พ.ศ. 2467]] สิริพระชนมายุได้ 36 พรรษา
 
พระองค์มีพระนามอย่างเต็มว่า ''สมเด็จเจ้าฟ้าชายอัษฎางค์เดชาวุธ วิสิฏฐวิสุทธิลักษณโสภณ อุบัติดลกาลนิยม ปฐมปริวัตรรัตนโกสินทรศก ศตสาธกอัษโฎดดร สถาพรมงคลสมัย นราธิปไตยบรมนาถ จุฬาลงกรณ์ราชวโรรส อดุลยยศอุกฤษฐศักดิ์ อุภโตปักษ์วิสุทธิกษัตริย์ ขัตติยราชกุมาร''
เส้น 62 ⟶ 64:
|1= 1. '''{{PAGENAME}}'''
|2= 2. [[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
|3= 3. [[สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง|สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ<br>พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง]]
|4= 4. (=6.) [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
|5= 5. [[สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี]]
เส้น 69 ⟶ 71:
|8= 8. (=12.) [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]
|9= 9. (=13.) [[สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี]]
|10= 10. [[สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์|สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์<br>กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์]]
|11= 11. [[หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา]]
|12= 12. (=8.) [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]
เส้น 78 ⟶ 80:
|17= 17. (=25.) [[สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี]]
|18= 18. (=26.) เจ้าขรัวเงิน แซ่ตัน
|19= 19. (=27.) [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าแก้ว กรมพระศรีสุดารักษ์]]
|20= 20. [[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
|21= 21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์
เส้น 86 ⟶ 88:
|25= 25. (=17.) [[สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี]]
|26= 26. (=18.) เจ้าขรัวเงิน แซ่ตัน
|27= 27. (=19.) [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าแก้ว กรมพระศรีสุดารักษ์]]
|28= 28. พระยาจินดารังสรรค์ (แก้วแขก)
|29= 29. คุณหญิงจินดารังสรรค์