ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สงครามศาสนาของฝรั่งเศส"

'''สงครามศาสนาของฝรั่งเศส''' (French Wars of Religion) เป็นสงครามกลางเมืองฝรั่งเศส ระหว่าง[[ค.ศ. 1562]] ถึง [[ค.ศ. 1598]] ระหว่างฝ่าย[[คาทอลิก]] นำโดย[[ตระกูลกีส]] (Guise) กับกลุ่ม[[อูเกอโนต์]] (Huguenots) หรือ[[โปรเตสแตนต์]]ในฝรั่งเศส นำโดย[[ราชวงศ์บูร์บง|ตระกูลบูร์บง]] ผลคือฝรั่งเศสเปลี่ยนราชวงศ์ใหม่จาก[[ราชวงศ์วาลัวส์]] เป็นราชวงศ์บูร์บง และเสรีภาพทางศาสนาของผู้นับถือโปรเตสแตนต์ในฝรั่งเศสตาม[[พระราชกฤษฎีกาแห่งนองซ์|พระราชกฤษฎีกาแห่งเมืองนังส์]]ออกโดย[[พระเจ้าอองรีที่ 4 แห่งฝรั่งเศส|พระเจ้าอองรีที่ 4]]

[[พระเจ้าอองรีที่ 2 แห่งฝรั่งเศส|พระเจ้าอองรีที่ 2]] สิ้นพระชนม์ระหว่างการประลองดาบในการทำสนธิสัญญากาโต-กังเบรซี [[พระเจ้าฟรองซัวที่ 2 แห่งฝรั่งเศส|พระเจ้าฟรองซัวที่ 2]] พระราชโอรสขึ้นครองราชย์ต่อมา พระเจ้าฟรองซัวทรงอภิเษกกับ[[สมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์|ราชินีมารี]]ที่เพิ่งหลบหนีมาจากสกอตแลนด์เพราะถูกอังกฤษโจมตีพระปิตุจฉา[[ฟรองซัวดยุคแห่งกีส]] เข้ามามีอำนาจปกครองบ้านเมือง ตระกูลกีสเป็นตระกูลที่โรมันคาทอลิกที่เคร่งครัดและต่อต้านโปรเตสแตนต์อย่างรุนแรง ในปี [[ค.ศ. 1560]] บรรดาขุนนางต้องการขับตระกูลกีสจากอำนาจ โดยการวางแผนล้มล้างที่เรียกว่า การคบคิดที่อังบัวส์ (The Conspiracy of Amboise) แต่ถูกจับได้ บรรดาผู้สมรู้ร่วมคิดจึงถูกกลาดล้าง โดยเฉพาะ[[เจ้าชายแห่งกองกงเด]] (Prince of Condé) ตระกูลบูร์บงแต่ถูกปล่อยตัว

สงครามศาสนาฝรั่งเศสจึงปะทุ เจ้าชายแห่งกองกงเดถูกฝ่ายกีสจับ ฝ่ายบูร์บงจับดยุคแห่งมองต์โมแรงซี ใน[[ค.ศ. 1563]] ดยุคฟรองซัวส์แห่งกีสถูกลอบสังหาร จนพระราชินีแคทเธอรินทเธอรีนต้องเจรจาสงบศึกและผ่าน[[พระราชกฤษฎีกาอ็องบวซ]]ในปีเดียวกัน

แต่สงครามก็ยังเกิดขึ้นอีกครั้ง ครั้งประเทศต่างๆในยุโรปเข้าร่วมด้วย ฝ่ายโรมันคาทอลิกนำโดยตระกูลกีสและ[[พระเจ้าอองรีที่ 4 แห่งฝรั่งเศส|ดยุคแห่งอองชู]]ได้รับการสนับสนุนโดยพระราชินีแคทเธอรินเพราะทรงเห็นว่าตระกูลกีสมีอำนาจเกินต้านทาน รวมทั้งพระเจ้าฟิลิปแห่งสเปนและพระสันตปาปา ฝ่ายโปรเตสแตนต์นำโดยเจ้าชายแห่งกองกงเดได้[[สมเด็จพระราชินีนาถอลิซาเบธที่เอลิซาเบทที่ 1 แห่งอังกฤษ|พระนางอพระนางเอลิซาเบ็ธที่เบทที่ 1 แห่งอังกฤษ]]และเจ้าครองแคว้นที่ถือนิกายคัลแวงใน[[เยอรมนี]] ใน[[ค.ศ. 1569]] เป็นฝ่ายสนับสนุน กองกงเดสิ้นชีวิตในสนามรบ นายพล[[กาสปาร์ด เดอ โคลิญญี]]นำแทน จน[[ค.ศ. 1570]] ทั้งสองฝ่ายสงบศึกกันในสันติภาพแซงต์-เยอร์แมง-เอิง-ลาย

นายพลกาสปาร์ด เดอ โคลิญญีเป็นทหารที่มีอำนาจแต่เป็นอูเกอโนต์ พระราชินีแคทเธอรินทรงเกรงในอำนาจของโคลิญญี ในค.ศ. 1572 [[มาร์เกอรีตแห่งวาลัวส์ สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส|เจ้าหญิงมาร์เกอรีตแห่งวาลัวส์]] พระธิดาของพระราชินีแคทเธอรินทเธอรีนก็อภิเษกกับ[[พระเจ้าอองรีที่ 4 แห่งฝรั่งเศส|พระเจ้าอองรีแห่งนาวาร์]]ตระกูลบูร์บงที่เป็นอูเกอโนต์ กลุ่มอูเกอโนต์จำนวนมากมาร่วมงานอภิเษก อองรีดยุคแห่งกีสบุกเข้าพยายามสังหารโคลิญญี และออกไล่สังหารกลุ่มอูเกอโนต์ในปารีสทั้งหมดอย่างโหดร้าย ทำให้ปารีสเกิดกลียุค เรียกว่า '''[[การสังหารหมู่วันเซนต์บาโทโลมิว|การสังหารหมู่วันเซนต์บาร์โธโลมิว]]''' และเมืองอื่นๆในฝรั่งเศสก็เอาอย่างปารีสโดยการไล่สังหารฝ่ายอูเกอโนต์เช่นกัน

เหตุการณ์นี้ทำให้เกิดสงครามอีกครั้ง ฝ่ายอูเกอโนต์คราวนี้เสียเปรียบ แต่ในค.ศ. 1573 [[พระเจ้าอองรีที่ 3 แห่งฝรั่งเศส|ดยุคแห่งอองชู]]ทรงได้รับเลือกให้เป็นกษัตริย์แห่งโปแลนด์ ฝ่ายคาทอลิกในฝรั่งเศสจึงขาดผู้นำ จนกฤษฎีกาแห่งบูโลญ ลิดรอนสิทธิของฝ่ายอูเกอโนต์ไปมาก ที่ระบุอนุญาตให้ประกอบพิธีกรรมเฉพาะในบางเมืองและในที่อยู่อาศัยเท่านั้น และห้ามการปlระชุมประชุมกันที่เกินสิบคน

หลังจากพระเชษฐา[[พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 9 แห่งฝรั่งเศส|พระเจ้าชาร์ลที่ 9]] เสด็จสวรรคต ดยุคแห่งอองชูก็ทรงสละบัลลังก์โปแลนด์และกลับมาขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าอองรีที่ 3 ใน[[ค.ศ. 1575]] พระองค์ทรงผ่านพระราชกฤษฎีกาแห่งโบลิเออกอบกู้สถานะของพวกอูเกอโนต์ ที่ทำให้ดยุคอองรีแห่งกีสไม่พอใจ ตั้ง[[สันนิบาตโรมันคาทอลิก]]ภายใต้การสนับสนุนของสเปน กดดันให้พระเจ้าอองรีเลิกสิทธิของฝ่ายอูเกอโนต์ในสนธิสัญญาแบร์เยอรัค ใน[[ค.ศ. 1584]] ฟรองซัวดยุคแห่งอังชู พระอนุชาของพระเจ้าอองรีและรัชทายาทพระองค์เดียว สิ้นพระชนม์ ทำให้บัลลังก์ตกเป็นของพระเจ้าอองรีแห่งนาวาร์ที่เป็นอูเกอโนต์ ใน[[ค.ศ. 1584]] ดยุคแห่งกีสทำสนธิสัญญาชวงวิลล์ กับพระเจ้าฟิลิปแห่งสเปน ว่าสเปนจะช่วยสันนิบาตโรมันคาทอลิกอย่างจริงจัง

ใน[[ค.ศ. 1588]] ชาวปารีสที่เป็นโรมันคาทอลิกรวมขบวนประท้วงขับไล่พระเจ้าอองรีที่ 3 ออกจากเมือง เพราะทรงผ่อนปรนฝ่ายอูเกอโนต์ ทำให้ตระกูลกีสเข้ามามีอำนาจในปารีส พระเจ้าอองรีที่ 3 จึงทรงหลอกล่อให้ดยุคอองรีแห่งกีสมาเฝ้าและทรงสั่งให้รุมสังหาร ชาวฝรั่งเศสที่เป็นโรมันคาทอลิกโกรธแค้นพระเจ้าอองรี พระองค์จึงทรงหลบหนีไปหาพระเจ้าอองรีแห่งนาวาร์ มอบบัลลังก์ให้ ทั้งฝ่ายคาทอลิก ที่มีฐานทางเหนือและตะวันออกของประเทศ และฝ่ายโปรเตสแตนต์ ที่มีฐานทางตะวันตกและใต้ ทำ[[สงครามสามเฮนรี (ค.ศ. 1584–1598)|สงครามสามเฮนรี]] ในค.ศ. 1589 พระเจ้าอองรีที่ 3 ทรงถูกลอบปลงพระชนม์ พระเจ้าอองรีแห่งนาวาร์ทรงได้รับชัยชนะและบุกขึ้นไปถึงทางเหนือ แต่ไม่อาจยึดปารีสได้จนพระองค์ทรงอุทานว่า ''Paris vaut bien une masse.'' (ปารีสช่างมีค่าเหลือเกิน) ทรงเข้ารีตเป็นโรมันคาทอลิกใน [[ค.ศ. 1593]] ชาวปารีสจึงยอมให้เข้าเมืองแต่โดยดี อองรีแห่งนาวาร์ขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าอองรีที่ 4 เป็นปฐมกษัตริย์[[ราชวงศ์บูร์บง]]

ใน[[ค.ศ. 1598]] พระเจ้าอองรีที่ 4 ทรงออก[[พระราชกฤษฎีกาแห่งนองซ์|กฤษฎีกาแห่งเมืองนังทส์]] ให้เสรีภาพทางศาสนาแก่พวกอูเกอโนต์ทุกประการ และเจรจาสงบศึกกับสเปนในสนธิสัญญาแวร์แวงส์ สงครามศาสนาฝรั่งเศสเป็นอันสิ้นสุด