ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อาร์เตมิส"

'''อาร์ทิมิส''' ({{lang-en|Artemis}}, {{IPA-en|ˈɑːtɪmɪs, ˈɑːrt̬əmɪs}}; {{lang-grc|Ἄρτεμις}}) เป็นหนึ่งในพระเจ้ากรีกโบราณที่มีการบูชากว้างขวางที่สุด ภาคโรมัน คือ [[ไดแอนา (เทพปกรณัม)|ไดแอนา]]<ref name=Lar>''Larousse Desk Reference Encyclopedia'', [[The Book People]], Haydock, 1995, p. 215.</ref> นักวิชาการเชื่อว่าทั้งพระนาม รวมทั้งองค์เทพีเอง เดิมมีมาแต่ก่อนสมัยกรีก<ref>Rose, H. J. ''A Handbook of Greek Mythology'', Dutton 1959, p. 112; Guthrie, W. C. K. ''The Greeks and Their Gods'', Beacon 1955, p. 99.</ref> ชาวอาร์คาเดียเชื่อว่าพระนางทรงเป็นพระธิดาของ[[ดิมีเทอร์]]<ref>{{cite web| url= http://www.mythindex.com/greek-mythology/A/Artemis.html| title=Artemis| accessdate=2012-04-26}}</ref>

ในเทพปกรณัมกรีกสมัยคลาสสิก มักอธิบายว่าอาร์ทิมิสทรงเป็นพระธิดาของ[[ซูส]]และ[[ลีโต]] และทรงเป็นพี่สาวฝาแฝดของ[[อะพอลโล]] พระองค์เป็นพระเจ้าแห่งการล่า สัตว์ป่า ป่าเถื่อน (wilderness) การคลอด พรหมจรรย์และผู้พิทักษ์หญิงสาว ผู้นำพามาซึ่งและผู้บรรเทาโรคในหญิง มักพรรณนาพระนางเป็นพรานหญิงถือธนูและลูกศร<ref name="Hammond">“Her proper sphere is the earth, and specifically the uncultivated parts, forests and hills, where wild beasts are plentiful" Hammond and Scullard (editors), ''The Oxford Classical Dictionary''. (Oxford: Clarendon Press, 1970) 126.</ref> กวางและต้นไซปรัสเป็นสัตว์และพืชศักดิ์สิทธิ์ของพระนาง

วัยเด็กของอาร์ทิมิสไม่สัมพันธ์กันอย่างสมบูรณ์ในเรื่องปรัมปราใด ๆ ที่เหลือรอด [[อีเลียด]]ลดบุคลิกของเทพีผู้น่ากลัวลงเป็นบุคลิกของเด็กหญิงซึ่งร้องไห้และปีนพระเพลา (ตัก) ของ[[ซูส]] หลังถูกฮีราโบย[[ฮีรา]]โบย<ref>''Iliad'' xxi.505-13;</ref> โคลงของแคลิมะคัส (Callimachus) ว่าด้วยเทพี "ผู้ทำให้พระองค์เองสนุกบนภูเขาด้วยการยิงธนู" จินตนาการบรรณพิลาส (vignette) ที่มีเสน่ห์บางอย่าง ตามแคลิมะคัส อาร์ทิมิสขณะมีพระชนมายุได้สามพรรษา ทูลขอให้ซูสประทานพรพระนางหกข้อ ได้แก่ ให้พระนางครองพรหมจรรย์ตลอดกาล, ให้พระนางมีหลายนามเพื่อแยกกับพระอนุชา [[อะพอลโล]], ให้ทรงเป็นผู้นำมาซึ่งแสงสว่าง, ขอธนูและลูกธนู กับฉลองพระองค์คลุมรัดเอวเสมอพระชานุ (เข่า) เพื่อที่พระนางจะได้ล่าสัตว์, ขอ "ธิดาแห่ง[[โอเซียเนิส]]" หกสิบตน ซึ่งทุกตนอายุได้ 9 ปี เพื่อเป็นนักร้องประสานเสียงของพระนาง, และขอนิมฟ์แอมนิซิเดส (Amnisides) ยี่สิบตนเป็นสาวใช้คอยเฝ้าหมาและธนูของพระนางระหว่างที่ทรงพักผ่อน พระนางไม่ประสงค์ให้มีนครใดอุทิศแด่พระนาง แต่ประสงค์ปกครองภูเขา และความสามารถช่วยหญิงในความเจ็บปวดแห่งการคลอด<ref>[http://www.theoi.com/Olympios/ArtemisMyths.html#Childhood Hymn Around Artemis' Childhood]</ref>

อาร์ทิมิสทรงเชื่อว่าพระนางถูก[[มอยเร]] (โชคชะตา) เลือกให้เป็นนางผดุงครรภ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพราะพระนางช่วยพระชนนีคลอดพระอนุชาฝาแฝด อะพอลโล<ref>[http://www.katinkahesselink.net/other/artemis.html On-line English translation].</ref> พระสหายของพระนางล้วนครองพรหมจรรย์ และอาร์ทิมิสทรงระวังพรหมจรรย์ของพระนางเองอย่างใกล้ชิด สัญลักษณ์ของพระนางมีธนูและลูกศรสีทอง หมาล่าเนื้อ กวาง และดวงจันทร์ แคลิมะคัส<ref name="ReferenceA">Callimachus, Hymn III to Artemis 46</ref>เล่าว่าอาร์ทิมิสทรงใช้วัยเยาว์แสวงสิ่งที่พระนางจำเป็นต้องมีเพื่อเป็นพรานหญิงอย่างไร พระนางได้ธนูและลูกศรมาจากเกาะลิพารา (Lipara) ที่ซึ่ง[[ฮิฟีสตัส]]และ[[ไซคลอปส์]]ทำงานได้อย่างไร

ธิดาของโอเซียเนิสเปี่ยมไปด้วยความกลัว แต่อาร์ทิมิสในวัยเยาว์เข้าหาอย่างกล้าหาญและขอธนูและลูกธนู แคลิมะคัสเล่าต่อว่าอาร์ทิมิสพบ[[แพน (เทพปกรณัม)|แพน]] พระเจ้าแห่งป่าซึ่งให้หมาตัวเมียเจ็ดตัวและหมาตัวผู้หกตัว ได้อย่างไร จากนั้น พระนางจับกวางเขาทองเพื่อลากรถเทียมของพระนาง อาร์ทิมิสฝึกธนูโดยยิงต้นไม้ก่อนแล้วจึงยิงสัตว์ป่า<ref name="ReferenceA"/>

อาร์ทิมิสเป็นที่สนใจของพระเจ้าและชายทั้งหลาย แต่มีเพียงพระสหายล่าสัตว์ โอไรออน ที่พิชิตพระพฤทัยของพระนางได้ บางฉบับเล่าว่า เขาถูกอาร์ทิมิสฆ่า บ้างก็เล่าว่าเขาถูกแมงป่องที่[[ไกอา]]ส่งมาฆ่า ในบางฉบับ โอไรออนพยายามล่อลวงโอพิส (Opis)<ref>"Another name for Artemis herself", [[Karl Kerenyi]] observes, ''The Gods of the Greeks'' (1951:204).</ref> ผู้ติดตามตนหนึ่งของพระนาง พระนางจึงฆ่าเขา บางฉบับของอะเรทัส (Aratus)<ref>Aratus, 638</ref> โอไรออนฉวยฉลองพระองค์คลุมของอาร์ทิมิส และพระนางฆ่าเขาเป็นการป้องกันพระองค์

อีกฉบับหนึ่ง อะพอลโลเป็นผู้ส่งแมงป่องมา ตามฮิไจนัส (Hyginus)<ref>Hyginus, ''[[Poeticon astronomicon]]'', ii.34, quoting the Greek poet Istrus.</ref> อาร์ทิมิสเคยรักโอไรออน (ฉบับนี้ดูเหมือนเป็นส่วนที่เหลือหายากของพระนางที่เป็นเทพีก่อนโอลิมปัส ซึ่งมีคู่ครอง ดังเช่น อีออส ซึ่งขัดกับแหล่งข้อมูลภายหลัง) แต่ถูกอะพอลโลลวงให้ฆ่าเขา ซึ่ง "ปกป้อง" พรหมจรรย์ของพระเชษฐภคินี