ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ข้าวฟ่าง"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
PAHs (คุย | ส่วนร่วม)
PAHs (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 235:
| synonyms_ref = <ref>{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-443283|title=The Plant List}}</ref>
 
}}
'''ข้าวฟ่าง''' หรือข้'''าวฟ่างหางช้าง''' หรือ'''สมุทรโคดม''' {{ชื่อวิทยาศาสตร์|Sorghum bicolor}} เป็นพืชปลูกใน[[สกุลข้าวฟ่าง]]และมีชื่อสามัญว่า '''sorghum''' เป็นพืชในวงศ์หญ้า อายุปีเดียว ต้นเดี่ยวหรือแตกกอที่โคน มีรากพิเศษเป็นรากฝอย ต้นตั้ง แห้งหรือฉ่ำน้ำ จืดหรือหวาน ส่วนกลางลำต้นมีลักษณะคล้ายฟองน้ำ มีช่วงว่างในส่วนพิธ ใบเรียงสลับ กาบล้อมลำต้นโดยส่วนของกาบซ้อนเหลื่อมกัน มีไขนวลปกคลุม ลิ้นใบสั้น มีขนปกคลุมตามขอบด้านบน มีปากใบทั้งสองด้าน ดอกช่อ ผลแบบธัญพืชกลมหรือปลายมน แหลม ใช้เป็นอาหารทั้งมนุษย์และสัตว์ และใช้เป็นพืชเชื้อเพลิง ข้าวฟ่างหวานเป็นสายพันธุ์ที่ใช้ปลูกเพื่อผลิตน้ำตาลและ[[เอทานอล]] ต้นสูงกว่าพันธุ์กินเมล็ด<ref name="FAO">{{cite web|url=http://www.fao.org/ag/agp/agpc/doc/gbase/data/pf000319.htm|title=Grassland Index: ''Sorghum bicolor'' (L.) Moench}}</ref><ref>{{cite web|title=Sweet Sorghum|url=http://sseassociation.org/SweetSorghum/default.aspx|publisher=Sweet Sorghum Ethanol Producers|accessdate=13 November 2012}}</ref>
== พันธุ์ ==
ข้าวฟ่างเป็นพืชที่มีความหลากหลายมาก แบ่งเป็น 5 กลุ่มพันธุ์คือ
* กลุ่มพันธุ์ bicolor ช่อดอกแผ่ออก ก้านช่อดอกย่อยยาว ปลูกในเอเชียและแอฟริกา บางชนิดลำต้นมีรสหวาน ใช้ผลิตน้ำหวานและ[[กากน้ำตาล]]ได้ พันธุ์ที่เมล็ดมีรสขมใช้แต่งรสชาติ[[เบียร์]]ได้แต่ใช้น้อย
* กลุ่มพันธุ์ caudatom เมล็ดคล้ายหลังเต่า แบน 1 ด้าน โค้ง 3 ด้าน ก้านช่อดอกย่อยสั้นกว่าเมล็ดมาก พันธุ์นี้ปลูกใน[[ชาด]] [[ซูดาน]] [[ไนจีเรีย]]และ[[ยูกันดา]]
* กลุ่มพันธุ์ durra ช่อดอกแน่น ช่อดอกย่อยไม่มีก้าน ลักษณะแบน ก้านช่อย่อยอันล่างเป็นรอยพับ เมล็ดมักจะกลม ปลูกมากใน[[ทะเลทรายซะฮารา]] แอฟริกาตะวันตกและตะวันออก รวมทั้งในอินเดีย
* กลุ่มพันธุ์ guiveea ช่อดอกขนาดใหญ่ ช่อแผ่กว้าง เมื่อแก่ก้านช่อดอกจะห้อยลง เมล็ดแบน บิดอยู่ระหว่างกาบช่อย่อยเมื่อแก่ นิยมปลูกในแอฟริกา ในสมัยก่อนนิยมใช้เป็นอาหารระหว่างการเดินเรือ
* กลุ่มพันธุ์ kafir ช่อดอกค่อนข้างแน่น ทรงกระบอก ช่อดอกรูปรี ไม่มีก้านช่อดอกย่อย เป็นอาหารหลักใน[[แทนซาเนีย]]และใบแอฟริกา
== การใช้ประโยชน์ ==
คาดว่าข้าวฟ่างมีถิ่นกำเนิดใน[[เอธิโอเปีย]] จากนั้นแพร่กระจายไปตามเส้นทางการค้าหรือการเดินเรือ เป็นพืชอาหารที่สำคัญในแอฟริกาและเอเชีย และเป็นพืชอาหารสัตว์ที่สำคัญในสหรัฐและ[[ออสเตรเลีย]] ปรุงได้ทั้งโดยการค่วและต้ม ใช้ทำ[[โจ๊ก]] อบ[[ขนมปัง]] หรือผลิตเบียร์ โดยใช้เมล็ดข้าวฟ่างไปเพาะให้งอก ในจีนใช้เมล็ดข้าวฟ่างผลิตเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และ[[น้ำส้มสายชู]] ต้นข้าวฟ่างใช้เป็นวัสดุก่อสร้าง เชื้อเพลิงและอาหารสัตว์ ลำต้นของข้าวฟ่างหวานใช้เป็นอาหารสัตว์และผลิตน้ำตาล
 
เมล็ดข้าวฟ่างมี[[แทนนิน]]ซึ่งทำให้โปรตีนในข้าวฟ่างย่อยได้น้อย โปรตีนในข้าวฟ่างส่วนใหญ่เป็นโพร์ลามีนที่ไม่มีคุณค่าทางอาหาร โปรตีนที่มีประโยชน์มีเพียง 8-9% ขาดกรดอะมิโน 3 ชนิดคือ ไลซีน เมทไทโอนีน และทรีโอนีน ลำต้นของข้าวฟ่างมีสารกลุ่มคูร์รินซึ่งจะสลายตัวได้เป็น[[กรดไฮโดรไซยานิก]] ที่เป็นอันตรายต่อสัตว์ สารนี้มีมากในใบอ่อนและหน่อ และต้นที่พบปัญหาแล้งจัด ต้นที่อายุมากขึ้น กรดไฮโดรไซยานิกจะลดลง เมื่อเป็นหญ้าแห้งหรือหญ้าหมัก สารนี้จะสลายตัวไป
 
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
* พีรศักดิ์ วรสุนทโรสถ และคณะ. ทรัพยากรพืชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 10: ธัญพืช. กทม. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย. 2544. หน้า 183 - 185
[[หมวดหมู่:สกุลข้าวฟ่าง]]
[[หมวดหมู่:พืชพลังงานทดแทน]]