ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ชาวมอญ"

ยุคที่สองคือยุคราชวงศ์เมาะตะมะ-พะโค (Hanthawaddy Kingdom) เริ่มจากสมัยที่พม่าซึ่งอ่อนแอจากการรุกรานของ[[มองโกล]] [[พระเจ้าวะเรรุ]]หรือพระเจ้าฟ้ารั่ว (มะกะโท) ได้ทรงกอบกู้เอกราช[[มอญ]]จาก[[พม่า]]และสถาปนา "อาณาจักรมอญอิสระ" พระองค์มีมเหสีเป็นราชธิดาของ[[พ่อขุนรามคำแหง]] กษัตริย์ของไทย มีศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่[[เมืองเมาะตะมะ]] ต่อมาในสมัย[[พญาอู่]] ได้ย้ายราชธานีมาอยู่ ณ เมืองพะโคหรือ[[หงสาวดี]] ราชบุตรของพระองค์คือพญาน้อย ซึ่งต่อมาก็คือ[[พระเจ้าราชาธิราช]] ผู้ทำสงครามยาวนานกับกษัตริย์พม่าในสมัย[[พระเจ้าสวาสอแก]] กับสมัย[[พระเจ้าเมงคอง]] (คนไทยเรียกว่า พระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง ในหนังสือเรื่อง [[ราชาธิราช]]) ขุนพลสำคัญของพระเจ้าราชาธิราช ก็คือ [[สมิงพระราม]] [[สมิงนครอินทร์|ละกูนเอง (สมิงนครอินทร์)]] และ[[สมิงอายมนทะยา|แอมูน-ทยา (สมิงอายมนทะยา)]] ในสมัยของพระเจ้าราชาธิราชนั้น[[หงสาวดี]]กลายเป็นศูนย์กลางทางการค้าที่ใหญ่โต ทางแถบ[[อ่าวเบงกอล]] มีเมืองท่าที่สำคัญหลายแห่ง อาณาจักรมอญยุคนี้เจริญสูงสุดในสมัย[[พระนางเชงสอบู]]และสมัย[[พระเจ้าธรรมเจดีย์]] หลังจากนั้นในสมัยพระเจ้าทาคายุพิน[[หงสาวดี]]ก็เสียแก่[[พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้]]

ยุคที่สามยุคฟื้นฟู (Restored Hanthawaddy Kingdom) พ.ศ. 2283 [[สมิงทอพุทธิเกศ]]กู้เอกราชคืนมาจาก[[พม่า]]ได้สำเร็จ และได้ยกทัพไปตี[[เมืองอังวะ]]อีกด้วย ในปี พ.ศ. 2290 พระยาทะละ ได้ครองอำนาจแทนสมิงทอพุทธิเกศ ขยายอาณาเขตอย่างกว้างขวาง ทำให้[[อาณาจักรพม่าสลาย]]ตัวลง จนในปี พ.ศ. 2300 [[พระเจ้าอลองพญา]] ก็กู้อิสรภาพของ[[พม่า]]กลับคืนมาได้ ทั้งยังได้โจมตีมอญ กษัตริย์องค์สุดท้ายของมอญคือ พระเจ้าพญามองธิราช มอญตกอยู่ภายใต้อำนาจพม่า จนกระทั่งทุกวันนี้