|
'''เจ้าจอมมารดาเจ้าทิพเกษร ณ เชียงใหม่''' เป็นเจ้านายฝ่ายเหนือ ในรัชกาลที่ "[[ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (เจ้าเจ็ดตน)]]"5 โดยทรงเป็นธิดาองค์เดียวใน [[ของเจ้าสุริยะ ณ เชียงใหม่]] (ผู้เป็นราชนัดดาโอรสเจ้าหนานมหาวงศ์ (หลานปู่)ณ ใน [[พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ, พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ ๑]]) กับ [[เจ้าหญิงสุวรรณา ณ เชียงใหม่]] (ผู้เป็นราชนัดดาธิดาในเจ้าอุตรการโกศล (หลานปู่น้อยมหาพรหม ณ เชียงใหม่)) ในซึ่งทั้งสองท่านนับเป็นเจ้านายฝ่ายเหนือแห่ง "[[พระเจ้ามโหตรประเทศราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์|พระเจ้ามโหตรประเทศ,ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ ๕(เจ้าเจ็ดตน)]]"
== เข้ารับราชการฝ่ายใน ==
[[เจ้าอุตรการโกศล (น้อย มหาพรหม ณ เชียงใหม่) ซึ่งเป็นโอรสใน[[พระเจ้ามโหตรประเทศ]], เจ้าอุตรการโกศลผู้ครองนครเชียงใหม่คนที่ ราชโอรสใน5 "พระเจ้ามโหตรประเทศฯ" ซึ่งและเป็น พระอัยกา (เจ้าตา) ได้นำ "ปู่ของเจ้าทิพเกษร" ได้พาท่านเข้าเฝ้าถวายเป็นบาทบริจาริกาใน "[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว"]] เมื่อ[[พ.ศ. 2434]] และทรงพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้ "เจ้าทิพเกษร" ทรงเข้าไปศึกษาขนบธรรมเนียมประเพณีอยู่ในสำนักของ "[[เจ้าคุณพระประยูรวงศ์]] (เจ้าจอมมารดาแพ]] บุนนาค)"ผู้เป็นพระสนมเอกผู้ใหญ่ หัวหน้าพระสนมทั้งปวง และยังโปรดเกล้าฯ ให้ "เจ้าพระยานรรัตนราชมานิต (โต มานิตยกุล)" เป็นผู้อภิบาลดูแล เจ้าทิพเกษร
ภายหลัง "ต่อมาท่านได้ประสูติกาลพระราชโอรสใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]" ทรงพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ เลื่อนจึงมีฐานันดรศักดิ์เป็น ขึ้นเป็นที่'''"เจ้าจอมมารดาในพระองค์ เมื่อมีพระประสูติกาล "[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี]]ทิพเกษร"''' โดยพระราชโอรสผู้ทรงเป็นของท่าน คือ "เจ้าชายนักเศรษฐศาสตร์ของไทย"
* [[กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี|พระองค์เจ้าชายดิลกนพรัฐ]] ประสูติเมื่อวันที่ [[3 พฤษภาคม]] [[พ.ศ. 2427]] ใน[[พระบรมมหาราชวัง]] ต่อมาเป็น ''"กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี"'' ผู้ทรงเป็น "เจ้าชายนักเศรษฐศาสตร์ของไทย"
เจ้าจอมมารดาทิพเกษร ในรัชกาลที่ 5 ถึงแก่อนิจกรรมในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] เมื่อวันที่ [[3 มีนาคม]] [[พ.ศ. 2445]]
== โอรส ธิดา ==
เจ้าจอมมารดาเจ้าทิพเกษรฯ มีพระโอรส ๑ พระองค์ คือ '''[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี]]''' และได้เสกสมรสกับ [[เจ้าหญิงศิริมา ณ เชียงใหม่]] พระญาติทางพระมารดา แต่ไม่มีพระโอรส พระธิดาด้วยกัน
==ราชตระกูล==
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
|1= '''เจ้าจอมมารดาทิพเกษร ในรัชกาลที่ 5'''
|1= '''เจ้าทิพเกสร'''
|2= [[เจ้าสุริยะ ณ เชียงใหม่]]
|3= เจ้าสุวรรณา ณ เชียงใหม่
|4= [[เจ้าหนานมหาวงศ์]] ณ เชียงใหม่
|5= เจ้าบุญนำ ณ เชียงใหม่
|5=
|6= เจ้าอุตรการโกศล (มหาพรหม ณ เชียงใหม่)
|7=
|8= '''[[พระเจ้าบรมราชาธิบดีกาวิละ]]''' เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 1
|9= แม่เจ้าโนจาราชเทวี
|10= [[เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น|เจ้ามหาสุภัทรราชะ]] (เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1)
|10=
|11= แม่เจ้าตาเวย
|11=
|12= '''[[พระเจ้ามโหตรประเทศ]]''' เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5
|13= แม่เจ้าสุวรรณคำแผ่น
|14=
|15=
|16= '''[[เจ้าฟ้าชายแก้ว สิงหราชธานี]]'''
|17= แม่เจ้าจันทาราชเทวี
|18=
|22=
|23=
|24= '''[[พระเจ้าช้างเผือกธรรมลังกา]]''' เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 2
|25= แม่เจ้าจันฟองราชเทวี
|26=
| 