ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ"

'''พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์''' เป็นเอกสารสำคัญที่เป็นที่ยอมรับของนักประวัติศาสตร์ว่ามีความถูกต้องน่าเชื่อถือได้ฉบับหนึ่งในบรรดา[[พงศาวดาร]][[กรุงศรีอยุธยา]]ฉบับต่างๆ ที่มีปรากฏอยู่ในปัจจุบัน โดยพงศาวดารฉบับนี้ได้ถูกเขียนขึ้นใน พ.ศ. ๒๒๒๓2223 สมัย[[สมเด็จพระนารายณ์มหาราช]]โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่มีมาแต่เดิมแต่ตัดทอนเรื่องที่เกี่ยวข้องกับอภินิหารต่างๆออกให้คงเหลือเฉพาะบรรยายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์อยุธยา เนื้อหาตามเดิมแบ่งเป็นสองเล่ม ในเล่มที่หนึ่งบันทึกเหตุการณ์ตั้งแต่แรกสถาปนากรุงศรีอยุธยา จนถึงรัชสมัยของ[[สมเด็จพระนเรศวรมหาราช]]และเล่มที่ ๒2 อาจกล่าวถึงเหตุการณ์ต่อจากนั้น ซึ่งเฉพาะเล่มที่ ๑1 เท่านั้นที่หลงเหลือตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน

เหตุที่พระราชพงศาวดารฉบับนี้มีชื่อว่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ นั้น เนื่องจากพระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ) เปรียญ เมื่อครั้งยังเป็นหลวงประเสริฐอักษรนิติ์อยู่นั้น ท่านได้พระราชพงศาวดารฉบับนี้จากบ้านราษฎรแห่งหนึ่งก่อนที่จะถูกนำไปเผาไฟและได้นำเอามาให้ที่[[หอสมุดพระวชิรญาณ]]เมื่อวันที่ ๑๙19 มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๕๐2450 ดังนั้น เมื่อนำออกมาเผยแพร่จึงได้เรียกชื่อพระราชพงศาวดารฉบับนี้ตามชื่อผู้ค้นพบ

* พ.ศ. ๑๘๖๗1867 สร้างหลวงพ่อโต วัดพนัญเชิงก่อนสถาปนากรุงศรีอยุธยา ๒๖26 ปี

* พ.ศ. ๑๘๙๓1893 พระรามาธิบดีที่ ๑1 สถาปนากรุงศรีอยุธยา

* สมัยพระบรมราชาที่ ๑1 ขุนหลวงพ่องั่ว มีเจ้าเมืองไทยเมืองเหนือชื่อพระยาคำแหง และ ท้าวผ่าคอง

* พ.ศ. ๑๙๕๒1952 พระนครินทราชายึดอำนาจให้พระรามราชา ไปครองเมืองปท่าคูจาม

* พ.ศ. ๑๙๖๗1967 เจ้าอ้ายพระยาและเจ้ายี่พระยาชนช้างกันเอง ทำให้เจ้าสามพระยาได้ราชสมบัติ สร้างวัดราชบูรณ

* พ.ศ. ๑๙๗๔1974 เจ้าสามพระยา ตีเมืองกัมพูชาได้สำเร็จ ให้พระโอรสชื่อพระนครอินทร์ครองเมืองนครหลวง ส่วนราชโอรสอีกองค์คือพระราเมศวรภายหลังให้ครองเมืองพิษณุโลก

* พ.ศ. ๑๙๙๑1991 พระบรมไตรโลกนาถเสวยราชสมบัติ

* พ.ศ. ๒๐๐๖2006 พระบรมไตรโลกนาถ ครองเมืองพิษณุโลก ให้พระอินทราชาครองกรุงศรีอยุธยา

* พระอินทราชา พระโอรสของพระบรมไตรโลกนาถ ชนช้างกับข้าศึกจำนวน ๑1:๔4 ในการศึกเมืองเหนือ

* พ.ศ. ๒๐๓๑2031 พระอินทราชาตีเมืองทวายได้ ในปีเดียวกับที่พระบรมไตรโลกนาถสวรรคต

* พระรามาธิบดีที่ ๒2 สร้างวิหารวัดพระศรีสรรเพช์ญ รวบรวมตำราพิชัยสงคราม

* พ.ศ. ๒๐๖๗2067 มีบัตรสนเท่ห์ พระรามาธิบดีที่ ๒2 ฆ่าขุนนางจำนวนมาก

* พ.ศ. ๒๐๗๒2072 มีดาวหางใหญ่ปรากฏ พระรามาธิบดีที่ ๒2 สวรรคต

* พ.ศ. ๒๐๗๗2077 พระไชยราชาธิราช ปราบดาภิเษก

* พ.ศ. ๒๐๘๘2088 พระไชยราชาธิราช สร้างวัดชีเชียง เสด็จตีเมืองเชียงไกร เชียงกราน

* พ.ศ. ๒๐๘๘2088 พระไชยราชาธิราช ตีเมืองเชียงใหม่ มีพระยาพิษณุโลกเป็นทัพหน้า เกิดไฟไหม้ใหญ่ในกรุงศรีอยุธยา

* พ.ศ. ๒๐๙๑2091 จากกรณีขุนชินราช และท้าวศรีสุดาจันทร์ พระมหาจักรพรรดิเสวยราชสมบัติ (๑๐๐100 ปีหลังพระบรมไตรโลกนาถ) เกิดศึกพม่าเสียพระศรีสุริโยทัย ส่วนพระมหาธรรมราชาและพระราเมศวรถูกพม่าล้อมจับ ต้องไถ่ถอนที่เมืองกำแพงเพชร

* พ.ศ. ๒๑๐๖2106 บุเรงนองตีเมืองเหนือได้จากนั้นมาล้อมกรุง พระมหาจักรพรรดิยอมอ่อนน้อม พระราเมศวรเป็นตัวประกัน

* พ.ศ. ๒๑๑๒2112 บุเรงนองตีพระนครศรีอยุธยาได้ พระมหินทราธิราชถูกจับไปหงสาวดี พระมหาธรรมราชาครองอยุธยา

* เรียกขานพระนามพระเนรศ (วร) ว่าพระนารายณ์บพิตรเป็นเจ้า

* พ.ศ. ๒๑๑๔2114 พระเนรศวรราชาเสด็จไปครองเมืองพิษณุโลก

* พ.ศ. ๒๑๑๗2117 พระเจ้าลูกเธอองค์หนึ่งประชวรไข้ทรพิษ

* พ.ศ. ๒๑๒๔2124 บุเรงนองสวรรคต พระยาละแวกตีเมืองเพชรบุรี กบฏญาณประเชียรเมืองลพบุรี

* พ.ศ. ๒๑๒๗2127 พระเนรศวรราชายกทัพไปหงสาวดี จากนั้นเทครัวหัวเมืองเหนือเพื่อรับศึกนันทบุเรง

* พ.ศ. ๒๑๒๗2127 ศึกนันทบุเรงติดพระนคร พระเนรศวรราชาทรงม้านำทัพออกตีข้าศึก ใช้พระแสงทวนรบกับข้าศึกแบบตะลุมบอน

* พ.ศ. ๒๑๓๑2131 แผ่นดินไหว

* พ.ศ. ๒๑๓๕2135 สงครามยุทธหัตถี พระมหาอุปราชาขาดคอช้าง

* พ.ศ. ๒๑๓๘2138 เสด็จตีเมืองหงสาวดี

* พ.ศ. ๒๑๔๒2142 เสด็จตีเมืองตองอู

* พ.ศ. ๒๑๔๔2144 เกิดสุริยุปราคา

* พ.ศ. ๒๑๔๖2146 ทัพฝ่ายหน้าตีเมืองขอมได้