ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภวังคจิต"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เปลี่ยนทางไปที่ ภวังค์ |
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: ผู้ใช้แก้หน้าเปลี่ยนทาง |
||
บรรทัด 1:
{{พุทธ}}
'''ภวังคจิต''' ภวังคะ หรือ ภะ-วัง-คะ ภว+องฺคะ แปลตามพยัญชนะว่า "องค์ของภพ" มักใช้รวมกับจิต เป็นภวังคจิต ในทาง[[พระพุทธศาสนา]] ถือว่า [[จิต]]มีลักษณะเกิดดับอยู่ตลอดเวลา ซึ่งการสืบต่อ[[สันตติ]]ของจิต ย่อมอาศัยการถ่ายทอดข้อมูลจากภวังคจิตจิตดวงเดิม ไปสู่จิตดวงใหม่ ด้วยกระบวนการของการทำงานของภวังคจิต เพราะเหตุว่าภวังคจิตเป็นเหตุให้สร้างจิตดวงใหม่ตลอดเวลาก่อนจิตดวงเก่าจะดับไป จึงชื่อว่าเป็นเหตุแห่ง "ภพ" หรือเป็นเหตุสร้าง"ภพ"
จิต ในทางศาสนาพุทธแบ่งออกเป็นสองส่วนคือ 1.[[วิถีจิต]] จิตสำนึก 2.ภวังคจิต จิตใต้สำนึก
'''ภวังคจิต''' คือจิตใต้สำนึกในทางศาสนาพุทธหมายถึงเป็นกระบวนการทำงานแบบอัตตโนมัติของจิต จิตใต้สำนึกในความหมายของภวังคจิตนี้จึงอาจแตกต่างจากทาง[[จิตวิทยา]]
ภวังคจิต มี 3 อย่าง คือ
#ภวังคบาท คือภวังคจิตที่ทรงอารมณ์เก่า อันเป็นอารมณ์ที่ได้มาจากภพหรือจิตดวงก่อน และกำลังกระทบอารมณ์ใหม่
#ภวังคจลนะ คือ เป็นภวังคจิตที่ไหวตัว เพราะเหตุที่มีอารมณ์ใหม่ มากระทบ จึงน้อมไปในอารมณ์ใหม่(สร้างและถ่ายทอดข้อมูลสู่จิตดวงใหม่)
#ภวังคปัจเฉทะ คือเป็นภวังคจิตที่ตัดกระแสภวังค คือ ปล่อยอารมณ์เก่า วางอารมณ์เก่า เพื่อรับอยู่กับอารมณ์ใหม่หรือจิตดวงใหม่
'''ภวังคจิต''' เป็น วิบากจิต คือ จิตใต้สำนึกส่วนลึกที่สุดของจิตเป็นที่สั่งสมอารมณ์จนกลายเป็นอุปนิสัย
'''ภวังคจิต'''จะเกิดคั่นระหว่างวิถีจิตในแต่ละวาระ เทำหน้าที่สืบต่อและดำรงภพชาติ
'''ภวังคจิต''' จะเกิดขึ้นเมื่อวิถีจิตดับ และเมื่อเกิดวิถีจิต ภวังคจิตจะดับลง เมื่อวิถีจิตดับลง ภวังคจิตจะเกิดขึ้นมาใหม่ ถ้าไม่มีภวังคจิต พอขาดวิถีจิตปุ๊บ จิตจะไม่มีการสืบต่อก็เท่ากับสิ้นชีวิต
'''ภวังคจิต''' ในขณะที่เปลี่ยนภพจุติใหม่สู่ชาติใหม่ จะใช้ชื่อว่า [[ปฏิสนธิ]]จิตแทน ซึ่งเป็นขณะจิตแรกของแต่ละชาติ ภวังคจิตจึงสืบต่อภพชาติในระดับเปลี่ยนภพชาติด้วย
'''ภวังคจิต''' คือมโนทวารเป็นอายตนะที่ ๖ อันเป็นวิบาก เป็นอัพยากฤต ซึ่งเป็นจิตตามสภาพปกติ เมื่อยังไม่ขึ้นสู่วิถีจิตรับรู้อารมณ์ จะเป็นเพียงมโน ยังไม่เป็นมโนวิญญาณ เมื่อรับอารมณ์คือเจตสิก จะกลายเป็นมโนวิญญาณ
พุทธพจน์ว่า “จิตนี้ประภัสสร (ผุดผ่อง ผ่องใส บริสุทธิ์) แต่เศร้าหมองเพราะอุปกิเลสที่จรมา จิตที่ประภัสสรนี้ พระอรรถกถาจารย์อธิบายว่า ได้แก่ภวังคจิต
== อ้างอิง ==
อภิธรรม ปริจเฉทที่ ๔ วิถีสังคหวิภาค ขณะจิตในอติมหันตารมณ์วิถี
พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
[[หมวดหมู่:ศาสนาพุทธ| ]]
| |||