ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาไมถิลี"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Octahedron80 (คุย | ส่วนร่วม)
ย้อนการแก้ไขที่ 3949563 สร้างโดย 124.122.26.64 (พูดคุย)
Saeng Petchchai (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 21:
{{อินคูเบเตอร์|mai}}
'''ภาษาไมถิลี''' จัดอยู่ในภาษากลุ่มอินโด-อารยัน มีผู้พูดในรัฐ[[พิหาร]]ของ[[อินเดีย]] และเตรายตะวันตกใน[[เนปาล]] คำว่าไมถิลีมาจากมิถิลาซึ่งเป็นรัฐอิสระในสมัยโบราณ มีกลุ่มผู้พูดภาษาไมถิลีเป็นจำนวนมาก ภาษานี้อยู่ในกลุ่มอินเดียตะวันออก ที่มีพัฒนาการเป็นอิสระจาก[[ภาษาฮินดี]] เขียนด้วย[[อักษรไมถิลี]]ซึ่งคล้ายกับ[[อักษรเบงกาลี]]หรือเขียนด้วย[[อักษรเทวนาครี]] เคยเขียนด้วย[[อักษรตีราหุตี]] แต่เปลี่ยนมาใช้อักษรเทวนาครีในพุทธศตวรรษที่ 25-26 อักษรตีราหุตีเป็นต้นแบบของอักษรไมถิลี อักษรเบงกาลีและ[[อักษรโอริยา]]
== ประวัติ ==
[[File:Mithila region of India.png|thumb|left|[บริเวณที่มีผู้พูดภาษาไมถิลีในอินเดีย]]
คำว่าไมถิลีมาจากคำว่า[[มิถิลา]] อณาจักรโปราณที่ปกครองโดยกษัตริย์ชนกะหรือท้าวชนกในเรื่อง[[รามเกียรติ์]] ไมถิลีนี้เป็นอีกชื่อหนึ่งของนาง[[สีดา]] มเหสีของ[[พระราม]] และเป็นธิดาของท้าวชนก นักวิชาการในมิถิลาใช้[[ภาษาสันสกฤต]]เป็นภาษาในวรรณคดีและใช้ภาษาไมถิลีเป็นภาษาสำหรับวรรณกรรมพื้นบ้าน งานที่ใช้ภาษาไมถิลีชิ้นแรกๆ พบเมื่อราว พ.ศ. 1867
 
เมื่อการปกครองของ[[อาณาจักรปาละ]]เสื่อมลง ศาสนาพุทธได้สาบสูญไป ในขณะที่มีการสถาปนา[[ราชวงศ์กรณาฏกะ]]ในสมัยของหรสิมหเทวะ (พ.ศ. 1769 - 1867) กวีชื่อชโยติริสวระ ฐากูร (พ.ศ. 1823 – 1883) ได้เขียนเรื่องวรรณรัตนากรโดยใช้ภาษาไมถิลีล้วนๆ ใน พ.ศ. 1867 ฆยาซุดดิน ตุฆลัก จักรพรรดิแห่งเดลฮีรุกรานมิถิลาขับไล่กษัตริย์หรสิมหเทวะ ในช่วงนี้ ไม่มีการสร้างวรรณกรรมใดๆ จนกระทั่ง วิทยาปติ ฐากูร (พ.ศ. 1903 – 1993) ได้เขียนบทกวีจำนวนมากด้วยภาษาไมถิลีเกี่ยวกับ[[พระกฤษณะ]] [[พระศิวะ]] และพระปรวตี ซึ่งได้แพร่หลายไปทั่ว หลังจากการรุกรานมิถิลาโดยสุลต่านโชห์ปุร เดลฮี และการหายสาบสูญของศิวสิมหะ ใน พ.ศ. 1972 วรรณคดีของภาษานี้เปลี่ยนไปปรากฏที่เนปาล
 
การกล่าวถึงภาษาไมถิลีครั้งแรกปรากฏในหนังสือของอมาดุซซี ตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2314 ในหนังสือรายชื่อภาษาสันสกฤตและปรากฤตของ Colebrooke ตีพิมพ์ใน พ.ศ. 2344 ได้อธิบายภาษาไมถิลีเป็นอีกสำเนียงหนึ่งต่างหาก การใช้ภาษาไมถิลีส่วนมากเกี่ยวข้องกับระบำ ละคร และดนตรี อุมาปาตี อุปัธยะเขียนบทละครเรื่องปาริชาตัลด้วยภาษาไมถิลี
ภาษาแม่ของ[[ราชวงศ์มัลละ]]คือภาษาไมถิลี ซึ่งแพร่กระจายไปทั่ว[[เนปาล]]ในพุทธศตวรรษที่ 21 – 22 ในช่วงนี้ มีละครอย่างน้อย 70 เรื่องที่เขียนด้วยภาษาไมถิลี ในละครเรื่องหริศจันทรันนิยัมที่เขียนโดยสิทธินรยัณเทวะ (พ.ศ. 2163 – 2200) ตัวละครบางตัวพูดภาษาไมถิลี ในขณะที่ตัวละครอื่นๆพูด[[ภาษาเบงกาลี]] สันสกฤตหรือปรากฤต
 
องค์กรเกี่ยวกับภาษาไมถิลีแห่งแรกคือไมถิลี มหสภา จัดตั้งเมื่อ พ.ศ. 2453 เพื่อพัฒนาภาษาไมถิลี ไมถิลี มหสภาได้เรียกร้องให้มีการยอมรับภาษาไมถิลีเป็นภาษาประจำถิ่น [[มหาวิทยาลัยกัลกัตตา]]ยอมรับภาษาไมถิลีใน พ.ศ. 2460 และมีมหาวิทยาลัยอื่นยอมรับตามมา ใน พ.ศ. 2508 ภาษาไมถิลีได้รับการยอมรับจากสถาบันวิชาการสหิตยซึ่งเป็นสถาบันที่สนับสนุนวรรณคดีอินเดีย ใน พ.ศ. 2546 ภาษาไมถิลีได้รับการยอมรับจากสถาบันอินเดียให้เป็นภาษาหลักของอินเดีย ปัจจุบันเป็นหนึ่งในภาษาประจำชาติ 22 ภาษาของอินเดีย
==แหล่งข้อมูลอื่น==
* http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mai Ethnologue: ''Maithili'']
* [http://www.rosettaproject.org/archive/mai Maithili at the Rosetta Project]
* [http://www.ntm.org.in/languages/maithili/default_maithili.asp National Translation Mission's (NTM) Maithili Pages]
* [http://linguistlist.org/forms/langs/LLDescription.cfm?code=mai The Linguist List: ''The Maithili Language'']
* [http://www.videha.co.in/ Videha Ist Maithili ejournal -ISSN 2229-547X]
* [https://sites.google.com/a/videha.com/videha-pothi/ Maithili Books]
{{ภาษาราชการอินเดีย}}
{{โครงภาษา}}