ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อุปมานิทัศน์"

[[ไฟล์:Filippino Lippi 001.jpg|thumb|260px|right|“สัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์ของดนตรี” (Allegory of Music) โดย [[ฟิลิปปินโนฟีลิปปีโน ลิบปีลิปปี]] “สัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์ของดนตรี” เป็นหัวเรื่องที่นิยมกันใน[[จิตรกรรม]]ใน[[ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา]] เช่นการที่ลิบปีใช้ในภาพเขียนภาพนี้ซึ่งใช้ตำนานกรีกเป็นสัญลักษณ์]]

'''สัญลักษณ์แฝงคติ''' หรือ '''อุปมานิทัศน์''' (<ref>[[ภาษาอังกฤษ]]http://rirs3.royin.go.th/coinages/webcoinage.php ศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถาน]</ref> ({{lang-en|Allegory}}) มาจาก[[ภาษากรีก]] “αλλος” หรือ “allos” ที่แปลว่า “อื่น” และคำว่า “αγορευειν” หรือ “agoreuein” ที่แปลว่า “การพูดในที่สาธารณะ” ซึ่งหมายถึง[[ศิลปะ]]ที่ใช้[[สัญลักษณ์]]แทนความหมายโดยตรงในภาษาเขียน

สัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์มิได้ใช้แต่ในงาน[[วรรณกรรม]] แต่อาจจะใช้ทางจักษุศิลป์ซึ่งมักจะพบใน[[จิตรกรรม]] หรือ [[ประติมากรรม]] หรือ การแสดงสัญลักษณ์ทางศิลปะอื่นๆ

ความหมายทาง[[ภาษาศาสตร์]]จะกว้างกว่าที่ใช้กันโดยทั่วไป ความหมายของ “สัญลักษณ์แฝงคติ”อุปมานิทัศน์” จะมีน้ำหนักกว่ามากกว่าการใช้ “[[อุปลักษณ์”ปลักษณ์]]” ([[:en:metaphor|metaphor]]) และเมื่อใช้ก็จะทำให้ผู้รับเกิดแรงบันดาลใจทางจินตนาการมากกว่า ขณะที่ “วจนะเปรียบเทียบ”[[แนวเทียบ]]” ([[:en:analogy|analogy]]) จะคำนึงถึงเหตุผลและ[[ตรรกศาสตร์]]มากกว่า เช่น “[[ตำนานแฝงคำนิทานคติสอนใจ]]” ([[:en:parable|parable]]) จะเป็น “วจนะเปรียบเทียบ”แนวเทียบ” ที่มีคำสอนทาง[[จริยธรรม]]เพียงหัวข้อเดียว

ความหมายของ “สัญลักษณ์แฝงคติ”อุปมานิทัศน์” มักจะเป็นสัญลักษณ์แทนความหมายของหัวข้อที่กว้างกว่าการใช้ “วจนะเปรียบเทียบ”แนวเทียบ” ฉนั้นในงาน “สัญลักษณ์แฝงคติ”อุปมานิทัศน์” ชิ้นหนึ่งก็อาจจะมี “วจนะเปรียบเทียบ”แนวเทียบ” หลายประเด็น จึงทำให้ตีความหมายกันไปได้หลายอย่าง ซึ่งบางครั้งก็อาจจะบิดเบือนไปจากความหมายที่ศิลปินตั้งใจเอาไว้ เช่นบางคนให้ความเห็นว่า “สัญลักษณ์แฝงคติ”อุปมานิทัศน์” ของ “[[เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์]]” คือ[[สงครามโลก]]เป็นต้น แต่วรรณกรรมชิ้นนี้เขียนก่อนที่[[สงครามโลกครั้งที่ 2]] จะเกิดขึ้น และถึงแม้ว่า [[เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน]] ผู้ประพันธ์จะกล่าวไว้ในคำนำในฉบับพิมพ์อเมริกันว่า “(หนังสือเล่มนี้)ไม่ใช่สัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์หรือหัวข้อ....กระผมไม่ชอบสัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบใหน ...”<ref>เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน (1991), ''The Lord of the Rings'', สำนักพิมพ์ฮาร์เปอร์คอลลินส์, ISBN 0-261-10238-9</ref>

* “The Republic” โดย [[เพลโต]] (สัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์เรื่องถ้ำ)

* “Phaedrus” โดย [[เพลโต]] (สัญลักษณ์แฝงคติอุปมานิทัศน์เรื่องรถแข่ง)

* “[[ไตรภูมิดานเตดีวีนากอมเมเดีย]]” โดย [[ดานดันเต อลิเกียริอาลีกีเอรี]]

* “The Crucible” โดย [[อาเธอร์อาร์เธอร์ มิลเลอร์]] (Arthur Miller)