ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ไซโตไคนิน"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
WikitanvirBot (คุย | ส่วนร่วม) ล r2.7.1) (โรบอต เพิ่ม: uk:Цитокінін |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 1:
[[ไฟล์:Zeatin.png|thumbnail|right|122px|[[ซีเอติน]] ไซโตไคนินธรรมชาติที่พบในพืช]]
'''ไซโตไคนิน''' ({{lang-en|Cytokinin}}) เป็นกลุ่มของสารควบคุมการเจริญเติบโตที่
ไซโตไคนินมีสองประเภท ได้แก่ ไซโตไคนินที่เป็นอนุพันธ์ของ[[อะดีนีน]]โดยมีโซ่ข้างมาเชื่อมต่อกับเบสที่ตำแหน่ง N6 ไซโตไคนินแบ่งได้เป็นสองชนิดตามชนิดของโซ่ข้างคือ ไอโซพรีนอยด์ ไซโตไคนิน (Isoprenoid cytokinin) มีโซ่ข้างเป็นสารกลุ่มไอโซพรีน กับ อะโรมาติก ไซโตไคนิน เช่น [[ไคนีติน]] [[ซีเอติน]] และ[[6-benzylaminopurine]] อีกกลุ่มหนึ่งคือไซโตไคนินที่เป็นอนุพันธ์ของ[[ไดฟีนิลยูเรีย]] และ [[ไทเดียซูรอน]] (TDZ) ไซโตไคนินชนิดอะดีนีนมักสังเคราะห์ที่ราก<ref name=campbell>Campbell, Neil A., Jane B. Reece, Lisa Andrea. Urry, Michael L. Cain, Steven Alexander. Wasserman, Peter V. Minorsky, and Robert Bradley Jackson. Biology. 8th ed. San Francisco: Pearson, Benjamin Cummings, 2008. 827-30.</ref> [[แคมเบียม]] และเนื้อเยื่อเจริญอื่นๆเป็นแหล่งที่มีการสังเคราะห์ไวโตไคนินเช่นกัน <ref>Chen, C. et al. 1985. Localization of Cytokinin Biosynthetic Sites in Pea Plants and Carrot Roots. ''Plant Physiology'' 78:510–513.</ref> ไม่มีหลักฐานว่าพืชสร้างไซโตไคนินชนิดฟีนิลยูเรียได้<ref> Mok, DWS and Mok, MC. 2001. Cytokinin metabolism and action. ''Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology'' 52: 89-118 </ref> ไซโตไคนินเกี่ยวข้องกับการส่งสัญญาณทั้งระยะใกล้และระยะไกล และเกี่ยวข้องกับการขนส่งนิวคลีโอไทด์ในพืช<ref>Sakakibara, H. 2006. Cytokinins: Activity, Biosynthesis, and Translocation. ''Annual Review of Plant Biology'' 57: 431-449 </ref> โดยทั่วไป ไซโตไคนินถูกขนส่งผ่าน[[ไซเลม]].<ref name=campbell/>
==การสังเคราะห์ในสิ่งมีชีวิต==
Adenosine phosphate-isopentenyltransferase (IPT) เป็นเอนไซม์ที่เร่งปฏิกิริยาแรกในการสังเคราะห์ไซโตไคนินชนิดไอโซพรีน อาจจะใช้ [[Adenosine triphosphate|ATP]] [[Adenosine diphosphate|ADP]] หรือ [[Adenosine monophosphate|AMP]] เป็นสารตั้งต้นและอาจจะใช้ [[dimethylallyl diphosphate]] (DMAPP) หรือ [[hydroxymethylbutenyl diphosphate]] (HMBDP) เป็นตัวให้หมู่พรีนิล<ref name="biosynthesis">Ildoo Hwang, Hitoshi Sakakibara (2006) Cytokinin biosynthesis and perception Physiologia Plantarum 126 (4), 528–538</ref> ปฏิกิริยานี้เป็นปฏิกิริยาที่จำกัดการสังเคราะห์ไซโตไคนิน DMAPP และ HMBDP ที่ใช้ในการสังเคราะห์ไซโตไคนิน สร้างมาจาก[[methylerythritol phosphate pathway]] (MEP)<ref name="biosynthesis" />
ไซโตไคนินอาจจะสังเคราะห์มาจาก[[tRNA]]ในพืชและแบคทีเรีย<ref name="biosynthesis" /><ref name="ipts">Kaori Miyawaki, Miho Matsumoto-Kitano, Tatsuo Kakimoto (2004) Expression of cytokinin biosynthetic isopentenyltransferase genes in Arabidopsis: tissue specificity and regulation by auxin, cytokinin, and nitrate The Plant Journal 37 (1), 128–138</ref> tRNAs ที่มี [[anticodon]] ที่เริ่มด้วย [[uridine]] และเป็นตัวพาอะดินีนที่เติมหมู่พรีนิลแล้วจะถูกสลายเพื่อนำอะดินีนไปสร้างเป็นไซโตไคนิน<ref name="biosynthesis" /> การเติมหมู่พรีนิลของอะดินีนเกิดขึ้นโดยเอนไซม์ [[TRNA_isopentenyltransferase|tRNA-isopentenyltransferase]].<ref name="ipts" /> ออกซินมีบทบาทในการควบคุมการสังเคราะห์ไซโตไคนิน<ref>Nordström, A. 2004. Auxin regulation of cytokinin biosynthesis in Arabidopsis thaliana: A factor of potential importance for auxin–cytokinin-regulated development. ''PNAS'' 101:8039–8044</ref>
== การออกฤทธิ์ทางสรีรวิทยา ==
อัตราส่วนระหว่างออกซินและไซโตไคนินมีความสำคัญต่อการทำงานของไซโตไคนินในพืช เนื้อเยื่อ[[พาเรนไคมา]]ที่เลี้ยงในอาหารที่มีออกซินและไม่มีไซโตไคนิน เซลล์จะมีขนาดใหญ่ขึ้นแต่ไม่แบ่งตัว เมื่อใช้ไซโตไคนินร่วมกับออกซิน เซลล์จึงจะขยายตัวไปพร้อมกับการแบ่งตัว อย่างไรก็ตาม เมื่อเลี้ยงเนื้อเยื่อในอาหารที่มีไซโตไคนินเท่านั้น จะไม่เกิดผลใดๆ ถ้าใช้ไซโตไคนินและออกซินในปริมาณเท่าๆกัน พาเรนไคมาจะหลายเป็น[[แคลลัส]] ถ้ามีไซโตไคนินมากกว่าจะหลายเป็นยอด ถ้าออกซินมากกว่าจะกลายเป็นราก <ref name=campbell/>
การออกฤทธิ์ทางสรีรวิทยาที่สำคัญของไซโตไคนินได้แก่<ref>สถาพร ดียิ่ง, 2542</ref> ▼
* สนับสนุนการขยายตัวของเซลล์ ที่เกี่ยวข้องกับการดูดน้ำเข้าไปภายในเซลล์ เพราะไม่ทำให้น้ำหนักแห้งเพิ่มขึ้น <ref>Saupe, S.G. 2008. [http://employees.csbsju.edu/ssaupe/biol327/Lecture/cytokinin.htm Plant Hormones – Cytokinins. ]</ref>
* สนับสนุนการพัฒนาและการแตกตาข้าง ไซโตไคนินสามารถกระตุ้นให้ตาข้างที่ถูกยับยั้งด้วยตายอดเจริญออกมาได้ <ref>Sakakibara, H. 2006. Cytokinin: Activity, biosynthesis, and translocation. Annual Review of Plant Biology. 57: 431 – 449</ref> สิ่งนี้เกิดขึ้นเนื่องจากอัตราส่วนระหว่างไซโตไคนินต่ออกซิน ออกซินจากตายอด จะถูกขนส่งลงไปยังตาข้างเพื่อยับยั้งการเจริญเติบโต ทำให้ยอดยาวขึ้น แต่ไม่แตกกิ่งใหม่ ในขณะที่ไซโตไคนินจะเคลื่อนที่จากรากขึ้นมายังยอด และจะเป็นตัวกระตุ้นการเจริญของตาข้าง ถ้าตัดตายอดออกไป ตาข้างจะไม่ถูกยับยั้งและจะเจริญออกมาได้ พืชจึงเจริญออกทางด้านข้างมากขึ้น ถ้าให้ออกซินที่รอยตัด การเจริญของตาข้างยังคงถูกยับยั้งต่อไป<ref name=campbell/>
* การชลอการชรา ความชราของพืชเกิดจากกระบวนการแก่ตัวของเซลล์ มีการสูญเสียคลอโรฟิลล์ RNA โปรตีน และไขมัน การชลอควมชราของออกซินเกิดขึ้นโดยการป้องกันสลายตัวของโปรตีน กระตุ้นการสังเคราะห์โปรตีน และขนส่งธาตุอาหารมายังเนื้อเยื่อ <ref name=campbell/> ไซโตไคนินสนับสนุนการเกิด[[คลอโรฟิลล์]]และการเปลี่ยน[[อีทิโอพลาสต์]]ไปเป็น[[คลอโรพลาสต์]]
* การเกิดปม ปมที่เกิดในพืชเป็นเนื้อเยื่อที่ไม่มีการกำหนดพัฒนาและมีลักษณะคล้ายเนื้องอก เกิดจากเชื้อ ''[[Agrobacterium tumefaciens]]'' <ref>Saupe, 2008</ref>
* ไซโตไคนินจากปลายรากมีผลต่อการเจริญของลำต้นและราก การตัดรากออกไปจะทำให้การเจริญเติบโตของลำต้นหยุดชะงัก <ref>สถาพร ดียิ่ง. 2542. ฮอร์โมนพืช. ฉะเชิงเทรา: [[มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์]]</ref>▼
* การเพิ่มไซโตไคนินจากภายนอกลดขนาดของเนื้อเยื่อเจริญที่ปลายรากลงโดยไม่กระทบต่ออัตราการขยายตัวของเซลล์ภายในเนื้อเยื่อเจริญ แต่ไซโตไคนินปริมาณมากจะมีความจำเป็นในการรักษากิจกรรมของเนื้อเยื่อเจริญที่ปลายยอด<ref>Ioio,
▲* ไซโตไคนินจากปลายรากมีผลต่อการเจริญของลำต้นและราก การตัดรากออกไปจะทำให้การเจริญเติบโตของลำต้นหยุดชะงัก
* กระตุ้นการออกดอกของพืชวันสั้นบางชนิด เช่นใน[[แหนเป็ด]] ไซโตไคนินกระตุ้นให้พืชสร้างสารฟลอริเจน (Florigen) ซึ่งชักนำให้พืชออกดอกได้ ไซโตไคนินยังช่วยให้เกิดดอกตัวเมียมากขึ้น <ref>มานี เตื้อสกุล
▲* การเพิ่มไซโตไคนินจากภายนอกลดขนาดของเนื้อเยื่อเจริญที่ปลายรากลงโดยไม่กระทบต่ออัตราการขยายตัวของเซลล์ภายในเนื้อเยื่อเจริญ แต่ไซโตไคนินปริมาณมากจะมีความจำเป็นในการรักษากิจกรรมของเนื้อเยื่อเจริญที่ปลายยอด<ref>Ioio et al., 2008</ref>
* ทำลายระยะพักตัวของพืช ของเมล็ดพืชหลายชนิดได้ เช่น [[ผักกาดหอม]] <ref>วันทนี สว่างอารมณ์. 2542. การเจริญและการเติบโตของพืช. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: [[มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา]]</ref>▼
▲* กระตุ้นการออกดอกของพืชวันสั้นบางชนิด เช่นใน[[แหนเป็ด]] ไซโตไคนินกระตุ้นให้พืชสร้างสารฟลอริเจน (Florigen) ซึ่งชักนำให้พืชออกดอกได้ ไซโตไคนินยังช่วยให้เกิดดอกตัวเมียมากขึ้น <ref>มานี เตื้อสกุล, 2542; วันทนี สว่างอารมณ์, 2542</ref>
==การใช้ประโยชน์==
ในทางการค้าใช้เพิ่มผลผลิตของพืชเศรษฐกิจ ผลผลิตของ[[ฝ้าย]]เพิ่มขึ้น 5-10% เมื่อแช่ในไซโตไคนินตั้งแต่ยังเป็นเมล็ด <ref>http://www.ars.usda.gov/is/pr/2010/100310.htm</ref>
== อ้างอิง ==
<references />
▲* วันทนี สว่างอารมณ์. 2542. การเจริญและการเติบโตของพืช. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: [[มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา]]
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
* [http://4e.plantphys.net/chapter.php?ch=21 Chapter 21 of Plant Physiology Book: Cytokinins: Regulators of Cell Division]
* [http://employees.csbsju.edu/ssaupe/biol327/Lecture/cytokinin.htm Plant Physiology:Cytokinin]
* [http://www.agrares.com/en/gibberellin-gibberellins-auxins-cytokinins-plant-growth/phytohormones_gibberellins_auxins_cytokinins_fruit_growing.htm Agrares Fertilizer with cytokinins]
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC35173/ Regulation of Leaf Senescence by Cytokinin, Sugar, and Light]
{{ฮอร์โมนพืช}}
| |||