ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ข้อต่อ"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Luckas-bot (คุย | ส่วนร่วม) ล r2.7.1) (โรบอต เพิ่ม: zh-yue:骱 |
ล สังคายนาวิกิพีเดียไทย ๒ +เก็บกวาด |
||
บรรทัด 1:
'''ข้อต่อ''' ({{lang-en|Joints}})
▲'''ข้อต่อ (Joints) ''' ในทาง[[กายวิภาคศาสตร์]] หมายถึงบริเวณที่[[กระดูก]]ตั้งแต่สองชิ้นขึ้นไปมีการติดต่อกัน ทำให้กระดูกมีการทำงานร่วมกันเป็นระบบเพื่อการค้ำจุนปกป้องร่างกายและการเคลื่อนไหวในรูปแบบต่างๆที่เหมาะสม ข้อต่อในร่างกายมนุษย์มีหลายแบบ และสามารถจัดจำแนกได้ตามลักษณะโครงสร้าง และคุณสมบัติในการเคลื่อนไหว
== ข้อต่อจัดจำแนกตามโครงสร้าง ==
[[ไฟล์:Gray298.png|thumb|200px|right|ภาพวาดแสดงหมอนรองกระดูกสันหลัง ซึ่งเป็นตัวอย่างของข้อต่อ(ชนิด)กระดูกอ่อน]]▼
[[ไฟล์:Gray300.png|thumb|200px|right|โครงสร้างพื้นฐานของข้อต่อแบบซินโนเวียล]]▼
เราสามารถแบ่งชนิดของข้อต่อในร่างกายได้ตามลักษณะการติดต่อกันของกระดูกแต่ละชิ้น โดยแบ่งได้เป็นสามแบบ คือ ข้อต่อ(ชนิด)เส้นใย (fibrous joints) ข้อต่อ(ชนิด)กระดูกอ่อน (cartilaginous joints) และข้อต่อ(ชนิด)มีไขข้อหรือข้อต่อ(ชนิด)ซินโนเวียล (synovial joints)
=== ข้อต่อ
ในข้อต่อลักษณะนี้ กระดูกจะเชื่อมติดกันโดย[[เนื้อเยื่อเกี่ยวพันชนิดหนาแน่น]] (dense connective tissue) ซึ่งทำให้ข้อต่อชนิดนี้เคลื่อนไหวไม่ได้ หรือเคลื่อนไหวได้น้อยมาก ข้อต่อในลักษณะนี้ยังแบ่งได้เป็นสามแบบ คือ
* '''[[รอยประสานกระดูก]] (Sutures) ''' เป็นข้อต่อที่อยู่ระหว่างกระดูกแต่ละชิ้นของ[[กะโหลกศีรษะ]] จะมีลักษณะเป็นแนวรอยต่อที่ประกบกันอย่างสนิทคล้ายกับการเข้าไม้ และมีความคงทนแข็งแรงมาก
เส้น 11 ⟶ 12:
* '''[[ข้อต่อเบ้าฟัน, ข้อต่อรากฟัน]] (Gomphosis) ''' เป็นข้อต่อระหว่าง[[รากฟัน]]กับเบ้าฟันของ[[กระดูกขากรรไกรบน]] (maxilla) และ[[กระดูกขากรรไกรล่าง]] (mandible)
=== ข้อต่อ
▲[[ไฟล์:Gray298.png|thumb|200px|right|ภาพวาดแสดงหมอนรองกระดูกสันหลัง ซึ่งเป็นตัวอย่างของข้อต่อ(ชนิด)กระดูกอ่อน]]
ข้อต่อในแบบนี้จะมีการเชื่อมติดกันโดยมี[[กระดูกอ่อน]]คั่นอยู่ตรงกลาง เนื่องจากกระดูกอ่อนมีความยืดหยุ่น จึงทำให้ข้อต่อในลักษณะนี้มีการเคลื่อนไหวได้มากกว่าข้อต่อแบบเส้นใย แต่น้อยกว่าข้อต่อแบบซินโนเวียล ข้อต่อแบบกระดูกอ่อนสามารถจำแนกออกได้เป็นสองแบบ ตามลักษณะของกระดูกอ่อน คือ
* '''[[ข้อต่อกระดูกอ่อนไฮยาลิน]] (Synchondrosis) ''' เป็นข้อต่อที่กระดูกสองชิ้นเชื่อมกันด้วย[[กระดูกอ่อนแบบไฮยาลิน]] (hyaline cartilage) ซึ่งเป็นกระดูกอ่อนที่พบได้ตามปลายของกระดูก ตัวอย่างของข้อต่อในลักษณะนี้ ได้แก่ข้อต่อระหว่าง[[กระดูกซี่โครง]]กับ[[กระดูกอก]]
บรรทัด 18:
=== ข้อต่อ(ชนิด)มีไขข้อ หรือข้อต่อ(ชนิด)ซินโนเวียล (Synovial joint) ===
▲[[ไฟล์:Gray300.png|thumb|200px|right|โครงสร้างพื้นฐานของข้อต่อแบบซินโนเวียล]]
ข้อต่อ(ชนิด)ซินโนเวียลจะไม่ได้มีการเชื่อมติดต่อกันของกระดูกโดยตรง แต่จะมีโครงสร้างที่เรียกว่า [[ปลอกหุ้มข้อต่อ]] (articular capsule) เป็นตัวกลาง และภายในแคปซูลข้อต่อนี้จะเป็น[[โพรงข้อต่อ]] (articular space) ซึ่งจะมีของเหลวคือ [[น้ำไขข้อ]] (synovial fluid) ที่สร้างจากเนื้อเยื่อโดยรอบปลอกหุ้มข้อต่อ ช่วยในการเคลื่อนไหวของข้อต่อ ข้อต่อ(ชนิด)ซินโนเวียลนี้จึงเป็นข้อต่อที่เคลื่อนไหวได้มาก และพบได้ในเกือบทุกข้อต่อของทั้งรยางค์บนและรยางค์ล่าง
== ข้อต่อจัดจำแนกตามคุณสมบัติในการเคลื่อนไหว ==
[[ไฟล์:Gelenke_Zeichnung01.jpg|thumb|
[[ไฟล์:Gray342.png|thumb|200px|right|ภาพวาดแสดงข้อต่อสะโพก ซึ่งเป็นข้อต่อแบบเบ้าที่ชัดเจน]]▼
ข้อต่อยังสามารถจำแนกได้ตามลักษณะและระดับของในการเคลื่อนไหว ซึ่งโดยทั่วไปก็จะสอดคล้องกับลักษณะทางโครงสร้างของข้อต่อนั้นๆ โดยสามารถจำแนกได้เป็นสามแบบ คือข้อต่อที่เคลื่อนไหวไม่ได้ (Synarthrosis) ข้อต่อที่เคลื่อนไหวได้น้อย (Amphiarthrosis) และข้อต่อที่เคลื่อนไหวได้มาก (Diarthrosis)
=== ข้อต่อที่เคลื่อนไหวไม่ได้ หรือข้อต่อติดแน่น (Synarthrosis) และข้อต่อที่เคลื่อนไหวได้น้อย หรือข้อต่อกึ่งติดแน่น (Amphiarthrosis) ===
ข้อต่อในทั้งสองแบบนี้มักมีการเชื่อมต่อกันโดยตรง หรือมีกระดูกอ่อนเป็นตัวเชื่อม จึงทำให้การเคลื่อนไหวจำกัดอย่างมาก อย่างไรก็ตาม ข้อต่อในลักษณะนี้จะมีความเสถียรสูง โดยส่วนใหญ่ข้อต่อที่มีการเคลื่อนไหวที่จำกัดนี้จะเป็นข้อต่อ(ชนิด)เส้นใย หรือเป็นข้อต่อ(ชนิด)กระดูกอ่อน
=== ข้อต่อที่เคลื่อนไหวได้มาก หรือข้อต่ออิสระ (Diarthrosis) ===
▲[[ไฟล์:Gelenke_Zeichnung01.jpg|thumb|250px|right|ข้อต่อที่เคลื่อนไหวได้มาก ในรูปแบบต่างๆ ได้แก่ 1. แบบเบ้า 2. แบบวงรี 3. แบบอานม้า 4. แบบบานพับ 5. แบบเดือย]]
▲[[ไฟล์:Gray342.png|thumb|200px|right|ภาพวาดแสดงข้อต่อสะโพก ซึ่งเป็นข้อต่อแบบเบ้าที่ชัดเจน]]
ข้อต่อในลักษณะนี้มักจะเป็นข้อต่อแบบซินโนเวียล และมีการเคลื่อนไหวได้ทั้งในสองมิติและสามมิติ ข้อต่อในกลุ่มนี้ยังสามารถแบ่งออกได้ตามรูปร่างลักษณะของข้อต่อเป็น 6 แบบ ได้แก่
* '''[[ข้อต่อแบบเบ้า]] (Ball and socket joint) ''' จัดว่าเป็นข้อต่อที่มีความอิสระในการเคลื่อนไหวสูงที่สุด เนื่องจากสามารถเคลื่อนไหวได้ในสามมิติ อย่างไรก็ตาม ข้อต่อแบบเบ้ามีโอกาสเลื่อนหลุดได้ง่าย จึงจำเป็นต้องมี[[เอ็นรอบข้อต่อ]]และ[[กล้ามเนื้อ]]จำนวนมากเพื่อเพิ่มความเสถียรของข้อต่อ ตัวอย่างของข้อต่อแบบเบ้า ได้แก่[[ข้อต่อกลีโนฮิวเมอรัล]] (glenohumeral joint) ของ[[ไหล่]] และ[[ข้อต่อสะโพก]] (hip joint)
เส้น 37 ⟶ 36:
* '''[[ข้อต่อแบบอานม้า]] (Saddle joint) ''' เป็นข้อต่อที่มีการประกบกันของส่วนเว้าของปลายกระดูกทั้งสองในแนวที่ต่างกัน ทำให้มีการจำกัดการหมุน ตัวอย่างเช่น[[ข้อต่อฝ่ามือ]] (carpometacarpal joint) ของนิ้วหัวแม่มือ
* '''[[ข้อต่อแบบเลื่อน]] (Gliding joint) ''' เป็นข้อต่อที่มีเพียงการเคลื่อนไหวในแนวระนาบ เช่น[[ข้อต่อระหว่างกระดูกข้อมือ]]
{{clear}}
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
{{เริ่มอ้างอิง}}
* Marieb, E.N. (1998). ''Human Anatomy & Physiology, 4th ed.'' Menlo Park, California: Benjamin/Cummings Science Publishing.
* Netter, Frank H. (1987) , ''Musculoskeletal system: anatomy, physiology, and metabolic disorders'', Summit, New Jersey: Ciba-Geigy Corporation.
* Tortora, G. J. (1989) , ''Principles of Human Anatomy, 5th ed.'' New York: Harper & Row, Publishers.
{{จบอ้างอิง}}
{{ข้อต่อของรยางค์บน}}
| |||