ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กลอนสักวา"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ล จัดรูปแบบ +เก็บกวาด |
|||
บรรทัด 1:
'''กลอนสักวา'''
▲'''กลอนสักวา''' [โบราณเขียนว่า สักกรวา] เป็นชื่อของร้อยกรองประเภทกลอนลำนำ ชนิดหนึ่ง 1 บทมี 4 คำกลอน ขึ้นต้นด้วยคำ 'สักวา' และลงท้ายด้วยคำ 'เอย'<br />
การเล่นสักวานี้เป็นที่นิยมกันมากในสมัยโบราณ เพราะเป็นการแสดงออกถึงความสามารถทางก้านกวีนิพนธ์ที่โดดเด่นและสนุกสนานทั้งผู้เล่นและผู้ฟัง
== ฉันทลักษณ์ ==
== การเล่นสักวา ==
==== การเล่นสักวาในสมัยโบราณ ====
การเล่นสักวา ในสมัยโบราณ การเล่นอาจะเล่นบนเรือนที่ส่วนใหญ่จะเป็น[[เรือนแพ]]หรือเรือนริมน้ำ หรือเล่นกันบน[[เรือ]] โดยลงเรือกันไปเป็นกลุ่มๆ หรือเป็นคณะ แต่ละกลุ่มหรือคณะ มีผู้เล่นสักวา , [[นักร้อง]] , [[นักดนตรี]] แล้วแต่งบทสักวาโต้ตอบกัน การโต้ตอบอาจจะเป็นการโต้ตอบกันตามธรรมดา หรือเลือกเอาวรรณคดีต่างๆ มากันเล่นเป็นตอนๆ
การเล่นสักวาทางเรือนั้นจะเล่นกันในหน้าน้ำ ประมาณเดือน 11 เดือน 12 ช่วงฤดูน้ำหลาก มักเล่นกันในโอกาสเทศกาล[[กฐิน|ทอดกฐิน]][[ผ้าป่า|ทอดผ้าป่า]]หรือลอยเรือเที่ยวทุ่ง เมื่อไปพบกันก็จะลอยเรือมารวมกันเล่น
การเล่นสักวานี้สันนิษฐานว่าเป็นที่นิยมเล่นกันมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาและเรื่อยมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ซึ่งมีปรากฏหลักฐานในเอกสารโบราณต่างๆ จนกระทั่งถึงในสมัยรัชกาลที่ 5 <br />▼
▲การเล่นสักวานี้สันนิษฐานว่าเป็นที่นิยมเล่นกันมาตั้งแต่สมัย[[จังหวัดพระนครศรีอยุธยา|กรุงศรีอยุธยา]] และเรื่อยมาจนถึงสมัย[[รัตนโกสินทร์]] ซึ่งมีปรากฏหลักฐานในเอกสารโบราณต่างๆ จนกระทั่งถึงในสมัย[[สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว|รัชกาลที่ 5
การเล่นสักวาทางน้ำหรือทางน้ำนั้น หยุดไป เมื่อสังคมเปลี่ยนไป การคมนาคมทางน้ำนั้นมีน้อยลง ผู้คนเปลี่ยนการคมนาคมในชีวิตประจำวันมาเป็นทางบกเป็นส่วนใหญ่หรือทางอากาศ การคมนาคมหรือการละเล่นทางน้ำจึงลดน้อยหรือหยุดลงไป
==== การเล่นสักวาในสมัยปัจจุบัน ====
การเล่นสักวาในสมัยปัจจุบัน จะการเล่นในอาคารสถานที่บนบก ตามสภาพของสังคมในปัจจุบัน และการเพิ่มการแสดงประกอบการเล่นสักวาขึ้นมาอีก เรียกว่าสักวาออกตัว(แสดง) ซึ่งนอกจากจะได้อรรถรสทางด้านภาษาจากการเล่นสักวา แล้วยังได้อรรถรสจากการบรรเลงดนตรี
== คุณพุ่มบุษบาท่าเรือจ้าง ==
คุณพุ่ม ผู้เป็นธิดาพระยาราชมนตรี (ภู่) และได้รับสมญาว่า “บุษบาท่าเรือจ้าง” เป็นปฏิภาณกวีผู้มีชื่อเสียงทางแต่งกลอนสดและบอก [[กลอนสักวา]]ได้คล่องแคล่วมาก และมีฝีปากคารมคมคายไม่เกรงผู้ใด บางครั้งผู้ร่วมเล่น[[กลอนสักวา]]เป็นผู้มีบรรดาศักดิ์หรือฐานันดรศักดิ์สูงกว่ามากมาย
คุณพุ่มได้มีโอกาสเล่นสักวาถวายหน้าพระที่นั่งเนื่องในโอกาสต่าง ๆ หลายครั้ง และเป็นผู้ที่มีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวางด้านการเล่น[[กลอนสักวา]] ตั้งแต่ในสมัยรัชกาลที่ 3 จนถึงในสมัยรัชกาลที่ 5
เส้น 22 ⟶ 29:
สโมสรสยามวรรณศิลป์ เป็นกลุ่มบุคคลผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านภาษาไทย รวมกลุ่มกันประกอบกิจกรรมด้านการส่งเสริมการใช้ภาษาไทย และเป็นกลุ่มที่ยังยืนหยัดรักษาการเล่นสักวาให้ดำรงคงไว้ในปัจจุบัน
สมาชิกในกลุ่ม ประกอบด้วย
* ศ.เกียรติคุณ นพ.พูนพิศ อมาตยกุล
* [[ประยอม ซองทอง]] [[ศิลปินแห่งชาติ]] [[พ.ศ. 2548]] สาขาวรรณศิลป์
* ม.ร.ว.อรฉัตร ซองทอง
* อำพล สุวรรณธาดา
* [[อดุล จันทรศักดิ์]] [[ศิลปินแห่งชาติ]] [[พ.ศ. 2551]] สาขาวรรณศิลป์
* รศ.วันเนาว์ ยูเด็น
* ผศ.มะเนาะ ยูเด็น
* ผศ.ดร.ญาดา อรุณเวช อารัมภีร
* เอนก แจ่มขำ
== ตัวอย่างกลอนสักวา ==
{{บทกวี|indent=1
<ผู้ประพันธ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงบดินทร์ไพศาลโสภณ>▼
|สักวาหวานอื่นมีหมื่นแสน|ไม่เหมือนแม้นพจมานที่หวานหอม▼
|กลิ่นประเทียบเปรียบดวงพวงพะยอม|อาจจะน้อมจิตโน้มด้วยโลมลม}}▼
{{บทกวี
|แม้นล้อลามหยามหยาบไม่ปลาบปลื้ม|ดังดูดดื่มบอระเพ็ดต้องเข็ดขม▼
▲ไม่เหมือนแม้นพจมานที่หวานหอม
|ผู้ดีไพร่ไม่ประกอบชอบอารมณ์|ใครฟังลมเมินหน้าระอาเอย▼
▲กลิ่นประเทียบเปรียบดวงพวงพะยอม
▲แม้นล้อลามหยามหยาบไม่ปลาบปลื้ม
▲ผู้ดีไพร่ไม่ประกอบชอบอารมณ์
'''''สักวาดาวจระเข้ก็เหหก'''''▼
สักวาดาวจระเข้ก็เหหก▼
เป็นวันแรมแจ่มแจ้งด้วยแสงดาว▼
ลมเรื่อยเรื่อยเฉื่อยฉิวต้องผิวเนื้อ▼
สกุณากาดุเหว่าก็เร่าร้อง▼
{{บทกวี|indent=1
▲|สักวาดาวจระเข้ก็เหหก|ศีรษะตกหันหางขึ้นกลางหาว
▲|เป็นวันแรมแจ่มแจ้งด้วยแสงดาว|นำค้างพราวปรายโปรยโรยละออง}}
{{บทกวี
▲|ลมเรื่อยเรื่อยเฉื่อยฉิวต้องผิวเนื้อ|ความหนาวเหลือทานทนกระมลหมอง
▲|สกุณากาดุเหว่าก็เร่าร้อง|ดูแสงทองจับฟ้าขอลาเอย
|source=ของเก่า}}
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
*ดำรงราชานุภาพ,สมเด็จกรมพระยา. ประชุมสักวาเล่นถวายในรัชกาลที่ 5. ในอนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพอำมาตย์โทพระยาพิบูลย์พิทยาพรรค(ทอง คุปตาสา) พระนคร :โรงพิมพ์พระจันทร์,2509.▼
{{เริ่มอ้างอิง}}
*ชาลี เอี่ยมกระสินธุ์. “บุษบาท่าเรือจ้าง” ในราชสำนักสยาม. กรุงเทพมหานคร : ประพันธสาส์น, 2520.▼
▲* ดำรงราชานุภาพ,สมเด็จกรมพระยา. ประชุมสักวาเล่นถวายในรัชกาลที่ 5. ในอนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพอำมาตย์โทพระยาพิบูลย์พิทยาพรรค(ทอง คุปตาสา) พระนคร :โรงพิมพ์พระจันทร์,2509.
▲* ชาลี เอี่ยมกระสินธุ์. “บุษบาท่าเรือจ้าง” ในราชสำนักสยาม. กรุงเทพมหานคร : ประพันธสาส์น, 2520.
{{จบอ้างอิง}}
== แหล่งข้อมูล
* [http://kanchanapisek.or.th/kp8/sirindhorn/pratep35.html พระสืบสายวรรณศิลป์ตราบดินฟ้า kanchanapisek.or.th ]
* [http://thaiarc.tu.ac.th/poetry/klon/lumnum/index.html#ksakawa กลอนลำนำ ศูนย์สนเทศเสียงไทย]
* [http://www.tsn.ac.th/Ajarn_nongluck/sec03p01.html เรียนรุ้เรื่องกลอน - บทสักวา]
* [http://www.geocities.com/siam_poem/Sakkawa.GIF แบบแผนบังคับกลอนสักวา]
* [http://library.tru.ac.th/ttpdf/btmane/tm6.pdf สักวาที่ท้องพรหมาสตร์ - มานิตา ศรีสาคร]
* [http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=rattanakosin225&group=1&date=01-06-2007&gblog=27 คุณพุ่ม บุษบาท่าเรือจ้าง www.bloggang.com - กัมม์ ]
* [http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=5519&stissueid=2737&stcolcatid=2&stauthorid=17 สกุลไทย - สักวาเรื่องสามก๊ก ตอนโฮจิ๋นสิ้นอำนาจ(๑)]
* [http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=2972&stissueid=2589&stcolcatid=2&stauthorid=17 สกุลไทย - สักวาพาเพลินใจให้ความคิด]
* [http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=4376&stissueid=2671&stcolcatid=2&stauthorid=17 สกุลไทย - ตอนนักเขียนคอลัมน์ดีเด่นกับสักวาเรื่องไกรทอง (๑)]
* [http://www.rbru.ac.th/gallery/pic.php?no_activity=230 รูปการแสดงสักวาประกอบการขับร้องวงปี่พาทย์เครื่องคู่ เรื่อง “เศรษฐกิจพอเพียง เลี้ยงชีวิตชาวเมืองสามล”]
* [http://www.thaipoet.net/ สมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย]
{{เรียงลำดับ|สักวา}}
[[หมวดหมู่:ภาษา]]
[[หมวดหมู่:ฉันทลักษณ์]]
[[หมวดหมู่:กลอน
{{โครงวรรณกรรม}}
|