| postal_code = 40350
| geocode = 4020
| capital = ที่ว่าการอำเภอภูผาม่าน เลขที่ 37 <br />หมู่ที่ 1 ถนนหนองเขียด-วังสวาบ ตำบลภูผาม่าน อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น 40350
| phone = 0 4339 6035
| fax = 0 4339 6035
| คำขวัญ = ภูผาม่าน อุทยานขุนเขา ฝูงค้างคาว<br />นับล้าน แลละลานถั่วเหลือง ลือเลื่อง<br />เครื่องดื่มสมุนไพร ตรุษไทเทศกาล
}}
'''อำเภอภูผาม่าน''' เป็นอำเภอหนึ่งของ[[จังหวัดขอนแก่น]]
== ประวัติ ==
ประมาณปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา นายภูมิ บิดาเป็นกรมการเมืองนครไทย (อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก)ได้รับแต่งตั้งให้มีหน้าที่ควบคุมสมัครพรรคพวกไปซ่องสุมคอยดักจับเอาพวกจรจัดที่หลบหนีอยู่ตามป่าในเขตเมืองเพชรบูรณ์และเมืองหล่มสัมมารวมไว้ ท่านปฏิบัติหน้าที่เป็นผลดีแก่ทางราชการมาก จึงได้รับการพิจารณาแต่งตั้งให้เป็น หมื่นอร่ามกำแหง และต่อมาท่านได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น หลวงวิชิตสงคราม และได้รับใช้บ้านเมืองด้วยความอุตสาหะวิริยะ และซื่อสัตย์ สุจริต จึงเป็นที่โปรดปรานเป็นอย่างยิ่ง จนเป็นที่อิจฉาริษยาของข้าราชการในสมัยนั้นหลายคน จนในที่สุดถูกใส่ร้ายจึ่งถูกถอดยศลดตำแหน่งหลวงวิชิตสงครามลงเป็นไพร่หลวง สังกัดกองด่านเมืองเพชรบูรณ์ ท่านจึงพาพรรคพวกอพยพหาทำเลที่เหมาะสมสำหรับตั้งบ้านเรือนซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตำเฉียงเหนือของบ้านเป้า ซึ่งเป็นที่ว่าง (บ้านเป้า ตำบลบ้านเป้า อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ) เป็นที่มีดินอุดมสมบูรณ์และมีลำห้วย ลำคลองหลายสาย น้ำพุ น้ำซับหลายแห่งเพียงพอที่จะทำการทดหรือระบายเข้าสู่ไร่นาในอนาคตได้ ประกอบกับพื้นที่มีพืชพันธุ์นานาชนิด ทั้งที่ใช้เป็นอาหารมนุษย์ได้และใช้ทำเป็นเครื่องใช้สอยขึ้นอยู่หนาแน่น คล้ายคลึงกับภูมิภาคบ้านเดิมของท่าน ดังนั้นท่านจึงตั้งบ้านเมืองอยู่ที่บ้านคอนสาร
และได้ทำหน้าที่ขุดร่อนทองคำเป็นอากรส่วยทูลเกล้าถวายเป็นประจำทุกปี เมืองคอนสารมีเจ้าเมืองปกครองมาเรื่อย ๆ จนถึงสมัยเปลี่ยนแปลงการปกครองในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ กองบ้านคอนสารถูกยุบเป็นตำบลได้ ๓ ตำบล คือ
๑. ตำบลคอนสาร ขึ้นอยู่กับอำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ (ปัจจุบันคืออำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ)
๒. ตำบลโนนหัวนา ขึ้นอยู่กับอำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ต่อมาเมื่อมีประชากรมากขึ้น ทางราชการจึงแยกออกเป็นตำบลทุ่งพระ (ปัจจุบันคือตำบลโนนหัวนาและตำบลทุ่งพระ อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ)
๓. ตำบลโนนคอม ขึ้นอยู่กับอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เมื่อทางราชการตั้งอำเภอชุมแพขึ้น ก็ถูกยุบไปรวมกับตำบลโนนหัน ขึ้นกับอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ต่อมาจึงยกฐานะขึ้นเป็นกิ่งอำเภอภูผาม่าน และอำเภอภูผาม่าน ในลำดับต่อมา
* '''องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยม่วง''' ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยม่วงทั้งตำบล
== ประเพณีที่สำคัญ ==
ประเพณีตรุษไท หรือบุญเดือนสี่ กิจกรรมสำคัญ คือ การขอขมาผู้สูงอายุ มีการแข่งกีฬาพื้นบ้านที่สำคัญและเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น คือ การแข่งขันสะบ้า
== สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญ ==
# ถ้ำค้างคาว
# ถ้ำภูตาหลอ
# จุดชมวิวดงสะคร่าน
# น้ำตกตาดฟ้า
# ถ้ำพระ
{{อำเภอจังหวัดขอนแก่น}}
[[หมวดหมู่:อำเภอในจังหวัดขอนแก่น|ภูผาม่าน]] ▼
{{โครงจังหวัด}}
▲[[หมวดหมู่:อำเภอในจังหวัดขอนแก่น|ภูผาม่าน]]
[[bpy:আম্ফোয়ে ফু ফা মান]]
[[de:Amphoe Phu Pha Man]]
[[en:Amphoe Phu Pha Man District]]
[[vi:Phu Pha Man (huyện)]]
|