ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ผังอาสนวิหาร"

{{ใช้ปีคศ|width=300px}}

'''แผนผังมหาวิหาร''' (ภาษาอังกฤษ: Cathedral diagram หรือ Cathedral plan หรือ Cathedral floorplan) แสดงให้เห็นลักษณะโครงสร้างและองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมของ[[มหาวิหาร]]ใน[[ยุโรปตะวันตก]] แผนผังจะแสดงกำแพง แนวเสาทำให้เห็นโครงสร้าง เส้นสองเส้นบนกำแพงด้านนอกคือหน้าต่างกระจก เส้น x เป็นสัญลักษณ์สำหรับเพดานโค้ง ตามปกติผังของวัดทาง[[คริสต์ศาสนา]]จะวางเหมือนการวางแผนที่ ด้านเหนืออยู่บน ด้านตะวันตกถือกันว่าเป็นด้านหน้าของวัด ด้านตะวันออกที่เป็นบริเวณที่ทำคริสต์ศาสนพิธีอยู่ทางขวา

 

 

== ด้านหน้ามหาวิหาร ==

ด้านหน้าวัดหรือด้านที่มีการตกแต่งจะเรียกกันว่า Facade หรือ façade ตามความหมายของศัพท์บัญญัติของราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายไว้ว่า “ด้านหน้าวัด” ซึ่งถ้ากล่าวถึงมหาวิหารจะเป็นความหมายที่ออกจะกำกวม เพราะคำนี้มาจากภาษาฝรั่งเศส “frontage” หรือ “หน้า” ซึ่งด้านหน้าที่กล่าวถึงนี้หมายถึงด้านนอกด้านใดด้านหนึ่งของสิ่งก่อสร้าง ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นด้านหน้าของตัวอาคารจริงๆ แต่ก็จะไม่เสมอไป “facade” อาจจะอยู่ด้านข้างหรือด้านหลังของมหาวิหารก็ได้ เช่นที่[[มหาวิหารโนเทรอดามแห่งอาเมียงส์]]ที่[[ประเทศฝรั่งเศส]]ที่มีการตกแต่ง “facade” ถึงสามด้าน

 

 

== ช่องทางเดินข้าง ==

{{Main|ช่องทางเดินข้าง}}

“ช่องทางเดินข้าง” (ภาษาอังกฤษ: Aisle) วัดยุคแรกๆ จะไม่มีทางเดินข้างแต่เมื่อมีผู้ร่วมศรัทธาเพิ่มมากขึ้นทางวัดก็ต้องขยายให้กว้างขึ้นโดยเพิ่มทางเดินสองข้างประกบทางเดินกลาง แยกจากทางเดินกลางด้วยแนวเสาหรือซุ้มโค้ง ส่วนใหญ่เพดานเหนือทางเดินข้างจะมีระดับต่ำกว่าทางเดินกลาง “ทางเดินข้าง” ช่วยแบ่งเบาการจราจรจาก “ทางเดินกลาง” โดยเฉพาะเมื่อวัดแน่นไปด้วยผู้เข้าร่วมพิธี นอกจากนั้นยังช่วยทำให้สิ่งก็สร้างแข็งแรงขึ้นเพราะจะใช้เป็นผนังค้ำที่ยันผนังภายในไว้ในตัวทำให้ตัวสิ่งก่อสร้างสามารถรับน้ำหนักกดทับจากหลังคาที่มักจะทำด้วยหินได้

 

== จุดตัด ==

{{Main|จุดตัด}}

“[[จุดตัด]]” (ภาษาอังกฤษ: Crossing) คือจุดที่แขนกางเขนหรือปีกซ้ายขวาตัดกับทางเดินกลาง เหนือจุดตัดมักจะเป็นหอที่มียอดแหลม หรือยอดแหลมเฉยๆ ที่เรียกว่า “มณฑป” (fleche) ที่อาจจะทำด้วยไม้ หิน หรือโลหะก็ได้ เช่นที่[[มหาวิหารโอเทิง]] [[ประเทศฝรั่งเศส]] หรือมหาวิหารซอลสบรีที่มีหอทำด้วยหินสูงที่สุดในสหราชอาณาจักรอังกฤษ (404 ฟุต) หรืออาจจะเป็นโดม หรือเป็นหอเฉยๆที่ไม่มียอดก็ได้เช่นที่[[มหาวิหารวินเชสเตอร์]] ที่อังกฤษ ถ้าหอเป็นแบบโปร่งซึ่งสามารถให้แสงส่องลงมากลางวัดได้ก็เรียกว่า “หอตะเกียง” เช่นที่ [[มหาวิหารเบอร์โกส]] ที่ประเทศสเปน

 

== ชาเปลหรือคูหาสวดมนต์ ==

{{Main|ชาเปล}}

“[[ชาเปล]]” หรือ “คูหาสวดมนต์” (ภาษาอังกฤษ: Chapel) มักจะตั้งอยู่ระหว่างช่วง[[ทางเดินข้าง]]ของมหาวิหารเป็นระยะๆ หรือสร้างรอบ[[มุขด้านตะวันออก]]ที่เรียกกันว่า “ชาเปลดาวกระจาย” ( “Radiatiating chapels” หรือ “Chevet”) ซึ่งเป็นรัศมียื่นออกไปจากด้านหลังของวัด เช่นที่ [[มหาวิหารอาเมียง]] ขนาดของชาเปลจะไม่ค่อยเท่ากัน การตกแต่งก็ไม่เท่าเทียมกันแล้วแต่ฐานะของผู้ศรัทธา บางครอบครัวที่มั่งคั่งหน่อยก็จะทำอย่างหรูหราเป็นคูหาสวดมนต์ส่วนตัวไปเลย