ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
TXiKiBoT (คุย | ส่วนร่วม)
โรบอต เพิ่ม: es:Fricativa velar sorda
Potapt (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
{{Infobox IPA|ipa-number=140|ipa=120|ipa-image=Xsampa-x.png|xsampa=x|kirshenbaum=x|sound=voiceless velar fricative.ogg}}
'''เสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง''' ({{lang-en|Voiceless velar fricative}}) เป็น[[เสียงพยัญชนะ]]ที่มีใช้ในหลายภาษา สัทอักษรสากลที่ใช้แทนเสียงนี้คือ /x/ และสัญลักษณ์ X-SAMPA คือ x เสียงนี้เป็นเสียงที่ไม่พบใน[[ภาษาไทย|ภาษาไทยมาตรฐาน]] แต่เป็นหนึ่งในบรรดาเสียงพยัญชนะใน[[ภาษาอังกฤษโบราณ]] และยังคงปรากฏในบางภาษาถิ่นของ[[ภาษาอังกฤษ]]ปัจจุบัน
 
ในปัจจุบัน [[การเขียนคำทับศัพท์ตามระบบของราชบัณฑิตยสถาน|หลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาต่างประเทศของราชบัณฑิตยสถาน]]ได้กำหนดให้เขียนทับศัพท์เสียง /x/ ในทุกภาษา (เท่าที่ได้กำหนดหลักเกณฑ์ไว้) ด้วย <ค> ยกเว้น[[การเขียนคำทับศัพท์ภาษาจีน|ภาษาจีน]]และ[[การเขียนคำทับศัพท์ภาษารัสเซีย|ภาษารัสเซีย]]ให้ใช้ <ฮ> อย่างไรก็ตาม ในการทับศัพท์ภาษารัสเซีย นิยมทับศัพท์เสียงนี้ด้วย <ค> แม้แต่ในสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ที่มาจากราชบัณฑิตยสถานเอง และใน[[การเขียนคำทับศัพท์ภาษาสเปน|ภาษาสเปน]] (ซึ่งพบเสียงนี้เป็นตัวสะกดท้ายพยางค์ไม่บ่อยนัก) คนทั่วไปนิยมทับศัพท์เสียงนี้ด้วย <ฆ>
'''เสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง''' เป็น[[เสียงพยัญชนะ]]ที่มีใช้ในหลายภาษา สัทอักษรสากลที่ใช้แทนเสียงนี้คือ /x/ และสัญลักษณ์ X-SAMPA คือ x เสียงนี้เป็นเสียงที่ไม่พบใน[[ภาษาไทย|ภาษาไทยมาตรฐาน]]
 
==ลักษณะ==
ลักษณะต่าง ๆ ของเสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง ได้แก่
 
* '''[[ลักษณะการออกเสียง]]''' เป็น[[พยัญชนะเสียดแทรก|เสียงเสียดแทรก]] กล่าวคือ เสียงนี้เกิดจากการบีบกลุ่มลม (ที่มาจากปอด) ให้ผ่านช่องแคบ ๆ บริเวณตำแหน่งการเกิดเสียง
* '''[[ตำแหน่งเกิดเสียง]]''' เป็น[[พยัญชนะเพดานอ่อน|เสียงจากเพดานอ่อน]]หรือกัณฐชะ กล่าวคือ เสียงนี้เกิดจากยกลิ้นส่วนหลัง (โคนลิ้น) ขึ้นไปใกล้[[เพดานอ่อน]] (ส่วนหลังของเพดานปาก) แต่ไม่สนิท เหลือช่องแคบ ๆ ให้ลมพอจะผ่านออกไปได้ตลอดในลักษณะเสียดแทรก
* '''ลักษณะ[[การเปล่งเสียงพูด|เสียงพูด]]''' เป็นเสียงไม่ก้องหรืออโฆษะ กล่าวคือ เส้นเสียงจะไม่สั่นขณะที่ออกเสียงนี้
* เสียงนี้เป็น[[พยัญชนะช่องปาก|เสียงพยัญชนะช่องปาก]] กล่าวคือ ลมจะถูกปล่อยให้ออกมาทางปาก (ไม่ใช่ทางจมูก)
* เสียงนี้เป็น[[พยัญชนะกลางลิ้น|เสียงพยัญชนะกลางลิ้น]] กล่าวคือ เสียงนี้เกิดขึ้นจากการที่กระแสลมถูกปล่อยให้ผ่านออกมาเหนือบริเวณกลางแผ่นลิ้น มากกว่าจะออกไปทางข้างลิ้น
* '''[[กลไกกระแสลม]]''' เป็น[[กระแสลมออกจากปอด]] กล่าวคือ เสียงนี้เกิดขึ้นจากการดันกระแสลมออกจากปอดและผ่านทางช่องเสียง มากกว่าที่จะเกิดจากช่องเส้นเสียงหรือจากปากโดยตรง
 
== การปรากฎ ==
{| class="wikitable"
! colspan="2" align="center"| ภาษา !! ตัวอย่างคำ !! [[สัทอักษรสากล]]!! ความหมาย !! หมายเหตุ
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาแอฟริกานส์|แอฟริกานส์]] ||align="center"| {{lang|afr-Latn|[[อักษรละติน|'''''g'''oed'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xuˑt]}}||align="center"|ดี'||
|-
| align="center"| [[ภาษาแอลีอุต|แอลีอุต]] || align="center"| สำเนียงแอตกัน||align="center"| {{lang|ale-Latn|[[อักษรละติน|''ala'''x''''']]}} ||align="center"| {{IPA|[ɑlɑx]}}||align="center"|'สอง'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาอังกอร์|อังกอร์]] || align="center"| {{lang|agg-Latn|[[อักษรละติน|'''''h'''ombo'']]}}|| align="center"| {{IPA|[xombo]}}||align="center"| 'เดิน'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาอาหรับ|อาหรับ]] ||align="center"| {{lang|ar|[[อักษรอาหรับ|خضراء]]}} ||align="center"| {{IPA|[xadˤraːʔ]}}||align="center"|'สีเขียว ([[เพศทางไวยากรณ์|เพศหญิง]])'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาอัสสัม|อัสสัม]] ||align="center"| {{lang|as|[[อักษรอัสสัม|অসমীয়া]]}} ||align="center"| {{IPA|[ɔxɔmija]}}||align="center"|'ชาวอัสสัม'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาอาวาร์|อาวาร์]]||align="center"| {{lang|av-Cyrl|[[อักษรซีริลลิก|чe'''хь''']]}} ||align="center"| {{IPA|[tʃex]}}||align="center"| 'ท้อง'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาอาเซอร์ไบจาน|อาเซอร์ไบจาน]]||align="center"| {{lang|aze|[[อักษรอาเซอร์ไบจาน|'''''x'''oş'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xoʃ]}}||align="center"| 'น่ายินดี'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาบัลแกเรีย|บัลแกเรีย]] ||align="center"| {{lang|bg|[[อักษรบัลแกเรีย|ти'''х'''о]]}} ||align="center"| {{IPA|[tixɔ]}}||align="center"|'อย่างเงียบ ๆ'||
|-
| align="center"| [[ภาษาจีน|จีน]]||align="center"| [[ภาษาจีนกลาง|จีนกลาง]] ||align="center"| {{lang|zh-cmn-Hani|[[อักษรจีน|河]]}}/{{lang|zh-cmn-Latn|[[พินอิน|'''''h'''é'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xɤ˧˥]}}||align="center"|'แม่น้ำ'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาโครเอเชีย|โครเอเชีย]]||align="center"| {{lang|hr|[[อักษรโครเอเชีย|'''''H'''rvatski'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xř̩ʋaːtskiː] }}||align="center"| 'ชาวโครเอเชีย'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาเช็ก|เช็ก]] ||align="center"| {{lang|cs|[[ระบบการเขียนของภาษาเช็ก|'''''ch'''lap'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xlap] }}||align="center"| 'ผู้ชาย'||
|-
| align="center"| [[ภาษาดัตช์|ดัตช์]]||align="center"|[[ภาษาดัตช์แบบเบลเยียม|ดัตช์เบลเยียม]]<ref>Verhoeven (2005: 243) </ref> ||align="center"| {{lang|nl|[[Dutch orthography|''a'''ch'''t'']]}} ||align="center"| {{IPA|[ɑxt] }}||align="center"| 'แปด'||
|-
| align="center"| [[ภาษาอังกฤษ|อังกฤษ]] ||align="center"|[[ภาษาอังกฤษแบบสกอต|สกอต]] ||align="center"| {{lang|en|[[ระบบการเขียนของภาษาอังกฤษ|''lo'''ch''''']]}} ||align="center"| {{IPA|[lɔx] }}||align="center"| 'ทะเลสาบ'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[เอสเปรันโต]] ||align="center"| {{lang|epo|[[ระบบการเขียนของภาษาเอสเปรันโต|''mona'''ĥ'''o'']]}} ||align="center"| {{IPA|[monaxo]}}||align="center"| 'พระ'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาจอร์เจีย|จอร์เจีย]]<ref>Shosted & Chikovani (2006: 255) </ref>||align="center"| {{lang|ka|[[อักษรจอร์เจีย|ჯო'''ხ'''ი]]}} ||align="center"| {{IPA|[ˈdʒɔxi]}}||align="center"| 'แท่ง'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาเยอรมัน|เยอรมัน]] ||align="center"| {{lang|de|[[ระบบการเขียนของภาษาเยอรมัน|''Ku'''ch'''en'']]}} ||align="center"| {{IPA|[kuːxən] }}||align="center"| 'ขนมเค้ก'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษากรีก|กรีก]] ||align="center"| {{lang|el|[[อักษรกรีก|'''χ'''αρά]]}} ||align="center"| {{IPA|[xaˈra] }}||align="center"| 'ความสนุก'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาไอริช|ไอริช]] ||align="center"| {{lang|ga|[[ระบบการเขียนของภาษาไอริช|''deo'''ch''''']]}} ||align="center"| {{IPA|[dʲɔ̝̈x] }}||align="center"| 'ดื่ม'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาลิทัวเนีย|ลิทัวเนีย]] ||align="center"| {{lang|lt|[[ระบบการเขียนของภาษาลิทัวเนีย|'''''ch'''oras'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xoras] }}||align="center"| 'คอรัส'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาเปอร์เซีย|เปอร์เซีย]] ||align="center"| {{lang|fa|[[Persian alphabet|خواهر]]}} ||align="center"| {{IPA|[xa:hær]}}||align="center"|'พี่สาว'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาโปแลนด์|โปแลนด์]]<ref>Jassem (2003: 103) </ref> ||align="center"| {{lang|pl|[[Polish orthography|'''''ch'''leb'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xlɛp]}}||align="center"| 'bread'|| สำเนียงส่วนใหญ่แทนด้วยตัว <h>
|-
|align="center"|[[ภาษาโปรตุเกส|โปรตุเกส]] || align="center"| [[ภาษาโปรตุเกสแบบบราซิล|บราซิล]] ||align="center"| {{lang|pt-Latn|[[อักษรละติน|'''''r'''abo'']]}} ||align="center"| {{IPA|[ˈxabʊ]}}||align="center"|'หาง'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษารัสเซีย|รัสเซีย]]<ref>Padgett (2003: 42) </ref> ||align="center"| {{lang|ru|[[Russian orthography|'''х'''вост]]}} ||align="center"| {{IPA|[xvost] }}||align="center"| 'หาง'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาสกอตแกลิก|สกอตแกลิก]] ||align="center"| {{lang|gla|[[อักษรสกอตแกลิก|''lo'''ch''''']]}} ||align="center"| {{IPA|[lɔx] }}||align="center"| 'ทะเลสาบ'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาเซอร์เบีย|เซอร์เบีย]] ||align="center"| {{lang|sr-Cyrl|[[อักษรซีริลลิกเซอร์เบีย|'''х'''раст]]}}/{{lang|sr-Latn|[[อักษรละตินระบบกาย|'''''h'''rast'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xrast] }}||align="center"| 'ต้นโอ๊ก'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาสโลวัก|สโลวัก]] ||align="center"| {{lang|sk|[[อักษรสโลวัก|'''''ch'''lap'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xlap] }}||align="center"| 'ผู้ชาย'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาโซมาลี|โซมาลี]] ||align="center"| {{lang|so-Latn|[[อักษรละติน|'''''kh'''ad'']]}}|| align="center"|{{IPA|[xad]}} || align="center"|'หมึก'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาสเปน|สเปน]]<ref>Martínez-Celdrán et al (2003: 255) </ref> ||align="center"| {{lang|es|[[ระบบการเขียนของภาษาสเปน|''o'''j'''o'']]}} ||align="center"| {{IPA|[ˈo̞xo̞]}}||align="center"| 'นัยน์ตา'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาโคซา|โคซา]] ||align="center"| {{lang|xh-Latn|[[อักษรละติน|'''''rh'''oxisa'']]}} ||align="center"| {{IPA|[xɔkǁiːsa] }}||align="center"| 'ยกเลิก'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาเวียดนาม|เวียดนาม]] ||align="center"| {{lang|vi|[[อักษรเวียดนาม|'''''kh'''ê'' ]]}} ||align="center"| {{IPA|[xe] }}||align="center"| 'ถูกเผา'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษาเวลส์|เวลส์]] ||align="center"| {{lang|cy|[[อักษรเวลส์|''car'''ch'''ar'']]}} ||align="center"| {{IPA|[kaɾxaɾ] }}||align="center"| 'คุก'||
|-
| colspan="2" align="center"| [[ภาษายากัน|ยากัน]] ||align="center"| [[อักษรละติน|'''''x'''an'']] ||align="center"| {{IPA|[xan] }}||align="center"| 'ที่นี่'||
|}
 
==อ้างอิง==
{{reflist}}
 
==บรรณานุกรม==
*Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association 33 (1): 103-107.
*Martínez-Celdrán, Eugenio; Ana Ma. Fernández-Planas & Josefina Carrera-Sabaté (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255-259.
*Padgett, Jaye (2003), "Contrast and Post-Velar Fronting in Russian", Natural Language & Linguistic Theory 21 (1): 39-87.
*Shosted, Ryan K. & Chikovani Vakhtang (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association 36 (2): 255-264.
*Verhoeven, Jo (2005), "Belgian Standard Dutch", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 243-247.
<br>
{{เสียงพยัญชนะ}}
[[หมวดหมู่:เสียงพยัญชนะ]]
{{โครงภาษา}}
 
[[als:Stimmloser velarer Frikativ]]
[[bn:অঘোষ পশ্চাত্তালব্য ঊষ্মধ্বনি]]