ลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์

ลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ ตั้งอยู่บริเวณมุมถนนราชดำเนินกลางตัดกับถนนมหาไชย เป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมราชานุสาวรีย์กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ซึ่งต่อมาคือ รัชกาลที่ ๓ พื้นที่โดยรอบเป็นลานกว้างซึ่งตกแต่งเป็นสวนสวยงามพร้อมกับการจัดสร้างพลับพลาที่ประทับ เพื่อที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ ทรงออกรับแขกเมืองของประเทศ โลหะปราสาท ตั้งอยู่ในบริเวณ วัดราชนัดดา ซึ่งเป็นวัดที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า ฯ โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างขึ้น เพื่อพระราชทานพระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี และได้โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างโลหะปราสาทขึ้นอีก แทนการสร้างธรรมเจดีย์ นับเป็นโลหะปราสาทแห่งที่ ๓ ของโลก โดยสร้างเป็นอาคาร ๗ ชั้น มียอดปราสาท ๓๗ ยอด หมายถึงโพธิปักขิยธรรมในพระพุทธศาสนา ๓๗ ประการ ยอดปราสาทชั้น ๗ เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ

โลหะปราสาทหลังแรกสร้างขึ้นในประเทศ อินเดียตั้งแต่สมัยพุทธกาล โดยนางวิสาขา มหาอุบาสิกาแห่งเมืองสาวัตถี มีลักษณะเป็นปราสาท ๒ ชั้น ๑,๐๐๐ ห้อง ตรงยอดปราสาทเป็นทองคำ มีชื่อว่า “มิคารมาตุปราสาท” ส่วนโลหะปราสาทหลังที่สองสร้างขึ้นในประเทศลังกา โดยกษัตริย์แห่งกรุงอนุราธปุระ เมื่อประมาณปี พ.ศ.๓๘๒ มีลักษณะเป็นปราสาท ๙ ชั้น ๑,๐๐๐ ห้อง มีหลังคาทำด้วยแผ่นทองแดง และมีฝานังทำด้วยไม้ โลหะปราสาทหลังที่ ๓ ในวัดราชนัดดานี้ จัดสร้างในสมัยรัชกาลที่ ๓ แต่มาแล้วเสร็จในสมัยรัชกาลที่ ๕ ซึ่งปัจจุบันนับว่าเป็นโลหะปราสาทแห่งเดียวที่ยังเหลืออยู่ในโลกนี้

ทัศนียภาพบริเวณลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ มีสิ่งปลูกสร้างที่งดงามและสำคัญหลายแห่ง เช่น โลหะปราสาท วัดราชนัดดา ป้อมมหากาฬ และพระบรมบรรพต (ภูเขาทอง-วัดสระเกศ)

ป้อมมหากาฬ อยู่เชิงสะพานผ่านฟ้าลีลาศ ถนนมหาไชย จัดสร้างขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๑ ลักษณะรูปทรงแปดเหลี่ยมมีกำแพงล้อมรอบสองชั้นบนกำแพงมีปืนโบราณตั้งอยู่ ๑๒ กระบอก ป้อมนี้สร้างพร้อมกับป้อมปราการอื่นๆ อีก ๑๔ ป้อม แต่ปัจจุบันเหลือเพียง ๒ ป้อมเท่านั้น คือป้อมมหากาฬ และป้อมพระสุเมรุ ซึ่งอยู่ติดกับ สวนสันติชัยปราการ ถนนพระอาทิตย์