ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระมหาธรรมราชาที่ 4"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Koroyawin (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
Miwako Sato (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 2:
| name = พระมหาธรรมราชาที่ 4
| birth_style = {{Nowrap|พระราชสมภพ}}
| birth_date = พ.ศ. 1944ไม่ปรากฏ
| death_date = พ.ศ. 1981 (37 พรรษา)
| succession = [[รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย|พระร่วงเจ้า]]แห่ง[[อาณาจักรสุโขทัย]]<brref name="นามา43"/>{{small|(ภายใต้กรุงศรีอยุธยา)}}
| predecessor = [[พระมหาธรรมราชาที่ 3]]
| successor = [[สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ|สมเด็จพระราเมศวรเจ้า]] {{small|(พระเจ้าอุปราชแห่งกรุงศรีอยุธยา)}}
| succession2 = ผู้ครองเมืองพิษณุโลก
| predecessor2 = [[สมเด็จพระมหาธรรมราชาบรมราชาธิราชที่ 32|เจ้าสามพระยา]]
| successor2 = [[สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ|สมเด็จพระราเมศวรเจ้า]] {{small|(พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา)}}
| reg-type = {{Nowrap|พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา}}
| regent = [[สมเด็จพระอินทราชา]]<br>[[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2]]
| father = [[พระมหาธรรมราชาที่ 2]]
| mother = [[แม่นางษาขา]]
| issue = [[พระยายุทธิษฐิระ]]
| dynasty = [[ราชวงศ์พระร่วง|พระร่วง]]
| reign = พ.ศ. 1962 - 1962–1981<ref (19 ปี)name="นามา43"/>
| reign2 = พ.ศ. 1962 - 1981 (19 ปี)
| enthronement = พ.ศ. 1962
}}
 
'''พระมหาธรรมราชาที่ 4''' หรือ '''บรมปาล''' หรือ '''พระยาบาลเมือง''' (พ.ศ. 1944 – 1981) ทรงเป็น[[รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย|พระร่วงเจ้าสุโขทัย]]พระองค์ที่ 9 แห่ง[[ราชวงศ์พระร่วง]] ภายใต้พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา เป็นพระราชโอรสใน[[พระมหาธรรมราชาที่ 1]]{{ref label|reference_name_ก|ก|ก}} และทรงปกครองเมือง[[พิษณุโลก]]ในระหว่างปี พ.ศ. 1962 – 1981 นับเป็นพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์พระร่วงที่ได้ครองเมืองพิษณุโลก<ref name="นามา43">''นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย'', หน้า 43</ref>
'''พระมหาธรรมราชาที่ 4'''<ref name="นามา43">{{harvtxt|มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา|2011|p=43}}</ref> (ครองราชย์ พ.ศ. 1962–1981)<ref name="นามา43"/> พระนามเดิมว่า '''พระยาบาลเมือง''' หรือ '''บรมปาล'''<ref name="นามา43"/> เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 แห่ง[[อาณาจักรสุโขทัย]]<ref name="นามา43"/>
 
== พระราชประวัติ ==
{{พระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์พระร่วง}}
พระยาบาลเมือง พระราชสมภพ พ.ศ. 1944 เป็นพระราชโอรสใน[[พระมหาธรรมราชา]]กับ[[แม่นางษาขา]] มีพระเชษฐภคินีพระองค์หนึ่งเป็น[[พระราชเทวีในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2]]<ref name="ยอกย้อน"/>
 
[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] ทรงสันนิษฐานว่า พระยาบาลเมืองเป็นพระราชโอรสของ[[พระมหาธรรมราชาที่ 3]]<ref>''พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1'', หน้า 214</ref> แต่นักประวัติศาสตร์สมัยใหม่ เช่น [[ประเสริฐ ณ นคร]] แย้งว่า พระยาบาลเมืองควรเป็นพระราชโอรสของ[[พระมหาธรรมราชาที่ 2]] เพราะธรรมเนียมการนำชื่อปู่มาตั้งชื่อหลาน แสดงว่า พระมหาธรรมราชาที่ 3 และที่ 4 (พระยาบาลเมือง) เป็นพี่น้องกัน<ref name="นามา40">{{harvtxt|มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา|2011|p=40}}</ref> โดยมีพระราชบิดาคือพระมหาธรรมราชาที่ 2<ref name="นามา45">{{harvtxt|มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา|2011|p=45}}</ref>
[[พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)]] ระบุว่าเมื่อ[[พระมหาธรรมราชาที่ 3|พระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลก]]สวรรคตในปี พ.ศ. 1962 [[หัวเมืองเหนือ]]เกิดจลาจลเพราะพระยาบาลเมืองและ[[พระยารามแห่งสุโขทัย]]แย่งชิงอำนาจกัน [[สมเด็จพระอินทราชา]]แห่งกรุงศรีอยุธยาจึงเสด็จมาเมืองพระบาง (นครสวรรค์) ทั้งพระยาบาลเมืองและพระยารามทรงทราบก็เสด็จออกมาถวายบังคม เมื่อสมเด็จพระอินทราชาเสด็จกลับกรุงศรีอยุธยาแล้วจึงโปรดให้[[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2|เจ้าสามพระยา]]มาครองกรุงพิษณุโลก<ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 50</ref>
 
พระยาบาลเมือง มีพระราชสมภพ พ.ศ. 1944 เป็นพระราชโอรสใน[[พระมหาธรรมราชา]]กับมารดาคือ[[แม่นางษาขา]] และมีพระเชษฐภคินีพระองค์หนึ่งเป็น[[พระราชเทวีในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2]]<ref name="ยอกย้อน"/>
[[พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับปลีก]] หมายเลข 2/ก 104 ระบุว่าเมื่อเจ้าสามพระยาได้ครองราชย์เป็นสมเด็จพระบรมราชาธิราช ขณะนั้นพระยาบาลเมืองเจ้าเมืองพิษณุโลกได้ลงมาเข้าเฝ้า จึงพระราชทานสุพรรณบัฏเครื่องราชูปโภคและเฉลิมพระนามเป็น'''มหาธรรมราชาธิราช''' มีการมหรสพเฉลิมฉลองที่เมืองพิษณุโลก และโปรดให้พระยารามราช พระยาเชลียง และพระยาแสนสอยดาว มาช่วยงานด้วย<ref name="ยอกย้อน">''ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์'', หน้า 175-176</ref>
 
[[พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)]] ระบุว่าเมื่อ[[พระมหาธรรมราชาที่ 3|พระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลก]] (พระมหาธรรมราชาที่ 3) สวรรคตในปี พ.ศ. 1962 [[หัวเมืองเหนือ]]เกิดจลาจล เพราะพระยาบาลเมืองและ[[พระยารามแห่งสุโขทัย]]แย่งชิงอำนาจกัน [[สมเด็จพระอินทราชา]]แห่งกรุงศรีอยุธยาจึงเสด็จมาเมืองพระบาง (นครสวรรค์) ทั้งพระยาบาลเมืองและพระยารามทรงทราบก็เสด็จออกมาถวายบังคม เมื่อสมเด็จพระอินทราชาเสด็จกลับกรุงศรีอยุธยาแล้วจึงโปรดให้[[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2|เจ้าสามพระยา]]มาครองกรุงพิษณุโลก<ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 50</ref>
 
[[พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับปลีก]] หมายเลข 2/ก 104 ระบุว่าเมื่อเจ้าสามพระยาได้ครองราชย์เป็นสมเด็จพระบรมราชาธิราช ขณะนั้นพระยาบาลเมืองเจ้าเมืองพิษณุโลกได้ลงมาเข้าเฝ้า จึงพระราชทานสุพรรณบัฏเครื่องราชูปโภคและเฉลิมพระนามเป็น'''มหาธรรมราชาธิราช''' มีการมหรสพเฉลิมฉลองที่เมืองพิษณุโลก และโปรดให้พระยารามราช พระยาเชลียง และพระยาแสนสอยดาว มาช่วยงานด้วย<ref name="ยอกย้อน">''ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์'', หน้า 175-176</ref>
 
== การสวรรคตและสิ้นสุดอาณาจักรสุโขทัย ==
[[พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์]] ระบุว่า[[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2|สมเด็จพระบรมราชาธิราช]]โปรดให้[[สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ|สมเด็จพระราเมศวร]]เจ้าพระราชโอรสไปครองเมืองพิษณุโลกในปี พ.ศ. 1981<ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 395</ref> จึงสันนิษฐานว่าพระมหาธรรมราชาที่ 4 อาจสวรรคตในปีนี้ นับแต่นั้นราชวงศ์สุพรรณภูมิก็ปกครองเมืองพิษณุโลกต่อมาอีกหลายสมัยและอาณาจักรสุโขทัยกับอาณาจักรอยุธยาก็รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน<ref>''นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย'', หน้า 69</ref>
 
== หมายเหตุ ==
{{เริ่มอ้างอิง}}
{{fs|130%|{{note label|reference_name_ก|ก|ก}}}} [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] ทรงสันนิษฐานว่าเป็น[[พระมหาธรรมราชาที่ 3]]<ref>''พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1'', หน้า 214</ref> แต่[[ประเสริฐ ณ นคร]] สันนิษฐานว่าเป็น[[พระมหาธรรมราชาที่ 2]]<ref name="นามา43"/>
{{จบอ้างอิง}}
 
== อ้างอิง ==
เส้น 44 ⟶ 39:
{{เริ่มอ้างอิง}}
* {{อ้างหนังสือ | ผู้แต่ง = วินัย พงศ์ศรีเพียร, บรรณาธิการ | ชื่อหนังสือ = ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์| พิมพ์ที่ = คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย | จังหวัด = กรุงเทพฯ | ปี = 2539 | ISBN = 978-777-1-97-7| จำนวนหน้า = 329}}
* {{อ้างหนังสือcite book | ผู้แต่งauthor = มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา | ชื่อหนังสือyear = นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย2011 | urltitle = http://www.sac.or.th/main/pdf/Thai_king_directories.pdfนามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย | พิมพ์ที่publisher = มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา | จังหวัดlocation = กรุงเทพฯ | ปีisbn = 2554 | ISBN = 978-616-7308-25-8| จำนวนหน้า =9786167308258 264}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = | ชื่อหนังสือ = พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น| จังหวัด = นนทบุรี| พิมพ์ที่ = ศรีปัญญา| ปี = 2553| ISBN = 978-616-7146-08-9| จำนวนหน้า = 800}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = | ชื่อหนังสือ = พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1| จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = กรมศิลปากร| ปี = 2534| ISBN = 978-417-144-8| จำนวนหน้า = 370}}
เส้น 54 ⟶ 49:
{{เริ่มกล่อง}}
{{สืบตำแหน่ง
| ก่อนหน้า = [[สมเด็จพระมหาธรรมราชาบรมราชาธิราชที่ 32|เจ้าสามพระยา]]
| ตำแหน่ง = [[รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย|พระร่วงเจ้าสุโขทัย]]
| ปี = พ.ศ. 1962 - พ.ศ. 1981
| ถัดไป = [[สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ]]
}}
{{สืบตำแหน่ง
| ก่อนหน้า = [[พระมหาธรรมราชาที่ 3]]
| ตำแหน่ง = ผู้ครองเมืองพิษณุโลก
| ปี = พ.ศ. 1962 - พ.ศ. 1962–1981
| ถัดไป = [[สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ|สมเด็จพระราเมศวรเจ้า]]
}}
{{จบกล่อง}}
เส้น 70 ⟶ 59:
{{พระมหากษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย}}
 
{{อายุขัย|1944|1981}}
[[หมวดหมู่:พระมหากษัตริย์ในราชวงศ์พระร่วง]]
[[หมวดหมู่:ผู้ครองเมืองพิษณุโลก]]