มหาทวีปแพนเจีย

(เปลี่ยนทางจาก พันเจีย)

มหาทวีปแพนเจีย (อังกฤษ: Pangaea; แพน หมายถึง ทั้งหมด และ เจีย หมายถึง โลก ในภาษากรีกโบราณ) เป็นมหาทวีปในมหายุคพาลีโอโซอิกและมหายุคมีโซโซอิก มหาทวีปแพนเจียก่อตัวขึ้นจากหน่วยทวีปต่าง ๆ เมื่อประมาณ 335 ล้านปีที่แล้ว ก่อนที่จะเริ่มแยกตัวกันออกเป็นทวีปต่าง ๆ อีกครั้งราว 175 ล้านปีก่อน[1] เป็นทวีปลอเรเชียทางตอนเหนือ-ออสเตรเลียและกอนด์วานาทางตอนใต้-อินเดีย-อเมริกาใต้-แอฟริกา

แผนที่ของทวีปแพนเจีย
ภาพเคลื่อนไหวที่แสดงการแยกตัวของมหาทวีปแพนเจีย สู่ทวีปในยุคปัจจุบัน

มหาทวีปแพนเจียตั้งอยู่ในซีกโลกทางใต้ ล้อมรอบโดยมหาสมุทรยักษ์ พันทาลัสซา (อังกฤษ: Panthallssa; จากภาษากรีก πᾶν "ทั้งปวง" และ θάλασσα "ทะเล") แพนเจีย เป็นการเกิดขึ้นของมหาทวีปครั้งล่าสุดนับแต่การอุบัติขึ้นของดาวเคราะห์โลก และเป็นมหาทวีปแรกที่นักธรณีวิทยาหาหลักฐานมายืนยันได้ว่ามีอยู่จริง

เดิมทีเวเกเนอร์เสนอว่าการล่มสลายของแพนเจียนั้นเกิดจากแรงสู่ศูนย์กลางจากการหมุนของโลกที่กระทำบนทวีปที่สูง อย่างไรก็ตาม กลไกนี้แสดงให้เห็นได้ง่ายว่าไม่น่าเชื่อทางกายภาพ ซึ่งทำให้การยอมรับสมมติฐานแพนเจียล่าช้าออกไป อาเธอร์ โฮล์มส์เสนอกลไกที่เป็นไปได้มากกว่าของการหมุนเวียนเนื้อโลก ซึ่งเมื่อรวมกับหลักฐานที่ได้จากการทำแผนที่พื้นมหาสมุทรภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง[2] ได้นำไปสู่การพัฒนาและการยอมรับทฤษฎีเปลือกโลกของแผ่นเปลือกโลก ทฤษฎีนี้ให้คำอธิบายที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในปัจจุบันเกี่ยวกับการดำรงอยู่และการล่มสลายของแพนเจีย[3]

ต้นกำเนิดทางทฤษฎี แก้

ชื่อ แพนเจีย (Pangaea) ถูกใช้ครั้งแรกโดยชาวเยอรมัน ผู้ค้นพบทฤษฎีการเคลื่อนตัวของทวีป อัลเฟรท เวเกอเนอร์ในงานตีพิมพ์ทางวิชาการ ค.ศ. 1912 เรื่อง "ต้นกำเนิดของทวีป" เวเกอเนอร์เสนอสมมุติฐานว่า ก่อนที่ทวีปทั้งหลายจะแตกออกจากกัน และเคลื่อนที่ไปสู่ตำแหน่งในปัจจุบัน ทวีปเหล่านั้นเคยเป็นส่วนหนึ่งของ "มหาทวีป" โบราณมาก่อน โดยเวเจเนอร์เรียกมหาทวีปนั้นว่า Urkontinent" หรือทวีปดึกดำบรรพ์

อ้างอิง แก้

  1. Plate Tectonics and Crustal Evolution, Third Ed., 1989, by Kent C. Condie, Pergamon Press
  2. Holmes, Arthur (1931-01). "XVIII. Radioactivity and Earth Movements". Transactions of the Geological Society of Glasgow (ภาษาอังกฤษ). 18 (3): 559–606. doi:10.1144/transglas.18.3.559. ISSN 0371-7224. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  3. Kearey, Philip; Klepeis, Keith A.; Vine, Frederick J. (2009). Global tectonics (3rd ed ed.). Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-0777-8. {{cite book}}: |edition= has extra text (help)

แหล่งข้อมูลอื่น แก้