พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง [สิ-หริ-รัด-บุด-สะ-บง] บางแห่งสะกดว่า สิริรัตนบุษบง หรือ ศิริรัตน์บุษบง (4 มกราคม พ.ศ. 2449 – 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2533) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง
พระเจ้าวรวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นโท
สวามี	หม่อมเจ้าอาชวดิศ ดิศกุล
พระบุตร	ฤทธิ์ดำรง ดิศกุล (พระโอรสบุญธรรม)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
พระมารดา	หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร
ประสูติ	4 มกราคม พ.ศ. 2449
สิ้นพระชนม์	6 กรกฎาคม พ.ศ. 2533 (84 ปี)

พระประวัติ

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง เรียกโดยลำลองว่า ท่านพระองค์หญิงใหญ่ หรือ ท่านพระองค์ใหญ่ เป็นพระธิดาพระองค์ใหญ่ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร ประสูติเมื่อวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2448 (ปฏิทินสากลคือ พ.ศ. 2449) เมื่อแรกประสูติมีพระยศว่า หม่อมเจ้าศิริรัตนบุษบง บริพัตร มีเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมพระมารดาเจ็ดพระองค์ และมีเจ้าน้องต่างพระมารดาอีกสองพระองค์ ครั้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ ให้ยกพระบุตรของสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิตที่ประสูติแต่หม่อมเจ้าประสงค์สมเป็น "พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า" ทั้งสายเมื่อพ.ศ. 2453

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบงเสกสมรสกับหม่อมเจ้าอาชวดิศ ดิศกุล แต่ไม่มีพระโอรสธิดาด้วยกัน มีเพียงพระโอรสบุญธรรมเพียงคนเดียวคือฤทธิ์ดำรง ดิศกุล สมรสกับแก้วตา ดิศกุล (สกุลเดิม หังสสูต) มีบุตรคืออาชวฤทธิ์ ดิศกุล

ใน พ.ศ. 2506 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบงกับพวก ได้อุทิศที่ดินเนื้อที่ 339.06 ตารางวา มูลค่า 1,695,300 บาท แก่เทศบาลนครกรุงเทพเพื่อตัดถนนเส้นใหม่ต่อกับถนนบริพัตรโดยไม่คิดมูลค่าตอบแทนใด ๆ การนี้กระทรวงมหาดไทยได้พิจารณาว่าทรงเสียสละเพื่อผลประโยชน์ส่วนรวมควรแก่การสรรเสริญ จึงได้ถวายเครื่องหมายตอบแทนผู้ช่วยเหลือราชการพลเรือนสำหรับหมู่คณะ ชนิดติดตั้ง ชั้นเครื่องหมายทองประดับเพชรแก่พระองค์กับพวก

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2533 สิริพระชันษา 84 ปี

งานพระนิพนธ์

• พระประวัติสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต. กรุงเทพฯ : วันพาณิชย์, 2524, 95 หน้า
• ทูนกระหม่อมบริพัตรกับการดนตรี. กรุงเทพฯ : จันวาณิชย์, 2524, 169 หน้า (พระนิพนธ์ร่วมกับ นายแพทย์ พูนพิศ อมาตยกุล)
• พระราชหัตถเลขาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต. พิมพ์เนื่องในการพระราชทานเพลิงศพ พันเอกหม่อมราชวงศ์ถวัลย์มงคล โสณกุล 20 กันยายน 2533. กรุงเทพฯ : เรือนแก้ว, 2534, 207 หน้า

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง
ตราประจำพระองค์
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	เกล้ากระหม่อม/เกล้ากระหม่อมฉัน
การขานรับ	เกล้ากระหม่อม/เพคะ
ลำดับโปเจียม	ไม่ทราบ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้าศิริรัตนบุษบง บริพัตร (4 มกราคม พ.ศ. 2449 — 6 มกราคม พ.ศ. 2454)
• พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง (6 มกราคม พ.ศ. 2454 — 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2533)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2469 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ฝ่ายใน) (ท.จ.ว.)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต                                   20. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               10. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       21. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               5. สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี                             22. สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค)               11. เจ้าคุณจอมมารดาสำลี                       23. คล้าย บุนนาค               1. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง                                         24. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               12. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       25. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               6. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย                             26. ขุนเทพฯ               13. เจ้าจอมมารดาห่วง                       27. เกษ               3. หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร                                   28.               14. หมื่นมหิศรราชหฤทัย (บัว ฌูกะวิโรจน์)                       29.               7. หม่อมกลีบ ไชยันต์ ณ อยุธยา                             30. สน               15. กลาย ฌูกะวิโรจน์                       31.