พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ
นายแพทย์เอก พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญโรจน์เรืองศรี ทรงเป็นต้นสกุล "จรูญโรจน์"[1] ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน 4 แรม 14 ค่ำ ปีมะโรง อัฐศก จุลศักราช 1218 ตรงกับวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2400 (นับแบบใหม่)[2] เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และเจ้าจอมมารดาช้อย ธิดา พระยานครราชสีมา (เมฆ ณ ราชสีมา) [3][4][5] เมื่อพระบิดาสวรรคต พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงรับมาอุปการะเลี้ยงดูอย่างพระราชโอรส
พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ | |
---|---|
พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นโท | |
ประสูติ | 24 มีนาคม พ.ศ. 2400 |
สิ้นพระชนม์ | 25 กันยายน พ.ศ. 2450 (50 ปี) |
ราชสกุล | จรูญโรจน์ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาช้อย |
ถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ท่านได้รับราชการเป็นนายแพทย์ใหญ่ในกรมทหารรักษาพระบรมมหาราชวัง เป็นผู้พิพากษาศาลแพ่งสรรพากร ต่อมาจึงดำรงตำแหน่งอธิบดีผู้พิพากษา ต่อมาเมื่อวันพุธที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 ทรงได้รับสถาปนาเป็น พระเจ้าบวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ ทรงศักดินา 11,000[6]
พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ ได้รับพระราชทานพระไชยวัฒน์องค์เล็ก จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 22 กันยายน พ.ศ.2443[7] พร้อมกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเสรฐวงศ์วราวัตร
นายแพทย์เอก พระเจ้าบวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ ประชวรพระยอดที่พระศอมาตั้งแต่วันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2450 ทรงรับการผ่าตัดและเสวยพระโอสถที่แพทย์จัดถวาย แต่กลับไม่ทุเลา และสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2450 เวลาเช้า 1 โมง 24 นาที สิริพระชันษา 50 ปี[8] พระราชทานพระโกศไม้สิบสองประกอบพระศพ และได้รับพระราชทานเพลิงศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2451[9]
วันเสาร์ที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2454 มีพระบรมราชโองการให้เปลี่ยนคำนำพระนาม "พระเจ้าบวรวงษ์เธอ" เป็น"พระเจ้าราชวรวงษ์เธอ"[10]
พระโอรสและพระธิดา
แก้- หม่อมเจ้าหญิงสุภางค์พักตร์ จรูญโรจน์ หรือ หม่อมเจ้าหญิงสุภางค์ภักดี มีหม่อมเจ้าหญิงโถมนา (ราชสกุลเดิม : วัชรีวงศ์) พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร์ เป็นพระมารดา (ประสูติเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2418 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2499 สิริชนมายุ 81 ปี พระราชทานเพลิง ณ วัดมกุฎกษัตริยาราม เมื่อวันที่ 31 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506) ทรงเสกสมรสกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย มีพระโอรสและพระธิดา 4 องค์
- หม่อมเจ้านรลักษณ์วิบูลย์ จรูญโรจน์ มีหม่อมต่วนเป็นหม่อมมารดา (ประสูติ พ.ศ 2422) เสกสมรสกับหม่อมบัว จรูญโรจน์ ณ อยุธยา และหม่อมอ่อน จรูญโรจน์ ณ อยุธยา มีโอรสและธิดา ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์หญิงข้อ จรูญโรจน์ มีหม่อมบัวหม่อมเป็นมารดา
- หม่อมราชวงศ์อุ้ย จรูญโรจน์ มีหม่อมบัวเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์สมศักดิ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมอ่อนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์เหมือน จรูญโรจน์
- หม่อมเจ้าคุณวุฒิปรีชา จรูญโรจน์ หรือ หม่อมเจ้าคุณวุฒิจรูญปรีชา มีหม่อมเชื้อ (สกุลเดิม : ณ ราชสีมา) เป็นหม่อมมารดา (ประสูติ พ.ศ 2426) เสกสมรสกับหม่อมเพิ่ม จรูญโรจน์ ณ อยุธยา,หม่อมสุข จรูญโรจน์ ณ อยุธยา,หม่อมเปลี่ยน จรูญโรจน์ ณ อยุธยาและหม่อมอัมพร จรูญโรจน์ ณ อยุธยา มีโอรสและธิดา ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์โกเมน จรูญโรจน์ มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงรจิตร์ จรูญโรจน์ มีหม่อมเพิ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์วีรพัฒน์ จรูญโรจน์ มีหม่อมสุขเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์เจริญ จรูญโรจน์ มีหม่อมเปลี่ยนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงศิริธร จรูญโรจน์ มีหม่อมอัมพรเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้ากุลัมภรณ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมเปลี่ยนเป็นหม่อมมารดา (ประสูติ พ.ศ 2430) ทรงมีชายา 2 องค์ คือ หม่อมเจ้าหญิงบุษบาศรีสวัสดิ์และหม่อมเจ้าหญิงจรัส (ราชสกุลเดิม : โตษะณีย์) ซึ่งหม่อมเจ้าหญิงทั้งสององค์ทรงเป็นพระธิดาในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโตสินี และนอกจากนี้หม่อมเจ้ากุลัมภรณ์ยังทรงมีหม่อมอีก 3 คน คือ หม่อมนาม จรูญโรจน์ ณ อยุธยา,หม่อมเล็ก จรูญโรจน์ ณ อยุธยาและหม่อมชอุ่ม จรูญโรจน์ ณ อยุธยา โดยทรงมีโอรสและธิดา ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์หญิงพูนเรืองศรี จรูญโรจน์ มีหม่อมเล็กเป็นหม่อมมารดา สมรสกับหม่อมราชวงศ์อนุวิทย์ วัชรีวงศ์ โอรสในหม่อมเจ้าวิทยา วัชรีวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงมณีปฏิภาณ จรูญโรจน์ มีหม่อมเจ้าหญิงจรัสเป็นพระมารดา สมรสกับหม่อมราชวงศ์วิทยานนท์ วัชรีวงศ์ โอรสในหม่อมเจ้าวิทยา วัชรีวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงสังวาลย์โรจน์รุ่ง จรูญโรจน์ มีหม่อมเจ้าหญิงจรัสเป็นพระมารดา
- หม่อมราชวงศ์เจริญ จรูญโรจน์ บางแห่งว่าชื่อหม่อมราชวงศ์เจริญวงศ์ มีหม่อมนามเป็นหม่อมมารดา สมรสกับระเบียบ จรูญโรจน์ ณ อยุธยา มีบุตรและธิดา ดังนี้
- หม่อมหลวงบุญสนอง จรูญโรจน์
- หม่อมหลวงอภิรัฐ จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงติ๊ก จรูญโรจน์ มีหม่อมเจ้าหญิงบุษบาศรีสวัสดิ์เป็นพระมารดา
- หม่อมราชวงศ์ชัยนาท จรูญโรจน์ มีหม่อมชอุ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงกรุณา จรูญโรจน์ มีหม่อมชอุ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ปัญญา จรูญโรจน์ มีหม่อมชอุ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ตวง จรูญโรจน์ มีหม่อมชอุ่มเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าชายไม่ปรากฏพระนาม ไม่ทราบหม่อมมารดา (ประสูติประมาณ พ.ศ. 2431 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2434)
- หม่อมเจ้าประสิทธิศักดิ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมสมบุญเป็นหม่อมมารดา (ประสูติเมื่อ 23 มีนาคม พ.ศ. 2436 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2496 สิริชนมายุ 60 ปี พระราชทานเพลิง ณ วัดมกุฎกษัตริยาราม เมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2497) ทรงเสกสมรสกับหม่อมราชวงศ์หญิงถาวรศรี (ราชสกุลเดิม : สุบรรณ) ธิดาในหม่อมเจ้าธัญญวงศ์ สุบรรณกับหม่อมถมยา สุบรรณ ณ อยุธยา โดยหม่อมเจ้าประสิทธิศักดิ์และหม่อมราชวงศ์หญิงถาวรศรีทรงมีโอรสและธิดาด้วยกัน 10 คน ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์ประสมศักดิ์ จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงทวีศรี จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์อำนรรฆสิทธิ จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุจิตรา จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงผกามาศ จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์อนุภาศพัฒน์ จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์ทัศนา จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงวิลาวัณย์ จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงพรรณวดี จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงวาณีนง จรูญโรจน์
- หม่อมเจ้าเล็ก จรูญโรจน์ ไม่ทราบหม่อมมารดา (พระราชทานเพลิง ณ วัดสังเวชวิศยาราม เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2437)
- หม่อมเจ้าจี๊ด จรูญโรจน์ ไม่ทราบหม่อมมารดา (พระราชทานเพลิง ณ วัดสังเวชวิศยาราม พร้อมกับหม่อมเจ้าเล็ก)
- หม่อมเจ้าหญิงเล็ก จรูญโรจน์ ไม่ทราบหม่อมมารดา (พระราชทานเพลิง ณ วัดสังเวชวิศยาราม พร้อมกับหม่อมเจ้าเล็กและหม่อมเจ้าจี๊ด)
- หม่อมเจ้าสุทธิรักษ์ จรูญโรจน์ หรือ หม่อมเจ้าสุทธิรักษา บางแห่งก็ว่าชื่อหม่อมเจ้าวิสุทธิลักษณ์ มีหม่อมสมบุญเป็นหม่อมมารดา (ประสูติ พ.ศ. 2438) เสกสมรสกับหม่อมผัน จรูญโรจน์ ณ อยุธยา,หม่อมสังวาลย์ จรูญโรจน์ ณ อยุธยา,หม่อมละออ จรูญโรจน์ ณ อยุธยาและหม่อมเยื้อน จรูญโรจน์ ณ อยุธยา ทรงมีโอรสและธิดา ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์ชัยลักษณ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมผันเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงอุบลรัตน์ จรูญโรจน์ มีหม่อมสังวาลย์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์จุมพลลักษณ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมสังวาลย์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงภัสสร จรูญโรจน์ มีหม่อมสังวาลย์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุจรัส จรูญโรจน์ มีหม่อมสังวาลย์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงสดศรี จรูญโรจน์ มีหม่อมสังวาลย์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงจิราภรณ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมละออเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์จินดา จรูญโรจน์ มีหม่อมเยื้อนเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าจรรยา จรูญโรจน์ หรือ หม่อมเจ้าจรัลยา มีหม่อมสมบุญเป็นหม่อมมารดา ทรงเสกสมรสกับหม่อมเจ้าหญิงกังวาลสุวรรณ ทองแถม พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสาตรศุภกิจ และยังทรงมีหม่อมอีก 2 คน คือ หม่อมศรีสะอาด จรูญโรจน์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม : จารุจินดา) และหม่อมอนงค์ จรูญโรจน์ ณ อยุธยา โดยหม่อมเจ้าจรรยาทรงมีโอรสและธิดา ดังนี้
- หม่อมราชวงศ์หญิงประภาพรรณ จรูญโรจน์ มีหม่อมเจ้าหญิงกังวาลสุวรรณเป็นพระมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงจันทร์จรัส จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ภัทรจิตร์ จรูญโรจน์ มีหม่อมเจ้าหญิงกังวาลสุวรรณเป็นพระมารดา
- หม่อมราชวงศ์นิตยศรี จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์รพีพันธุ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงวรรณอำไพ จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ดนัยนาท จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์สุชาติกุล จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์จรูญฤทธิ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมศรีสะอาดเป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงผุสดี จรูญโรจน์ มีหม่อมอนงค์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์หญิงศรีสุดา จรูญโรจน์ มีหม่อมอนงค์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์วัฒนาพร จรูญโรจน์ มีหม่อมอนงค์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์กำจรศักดิ์ จรูญโรจน์ มีหม่อมอนงค์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมราชวงศ์ลักษณ์ประเสริฐ จรูญโรจน์ มีหม่อมอนงค์เป็นหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าณัฏฐาโชติ จรูญโรจน์ ไม่ทราบหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าโสพิต จรูญโรจน์ ประสูติแต่ หม่อมราชวงศ์ผาด สังขทัต (ประสูติ พ.ศ. 2445 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2486)
- หม่อมเจ้าไพโรจน์รัตน์ จรูญโรจน์ หรือ หม่อมเจ้าไพโรจน์เรืองรัตน์ ไม่ทราบหม่อมมารดา (ประสูติ พ.ศ. 2446 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469 สิริชนมายุ 23 ปี พระราชทานเพลิง ณ วัดในจังหวัดจันทบุรี เมื่อ พ.ศ. 2475) ทรงเสกสมรสกับหม่อมทองจิตร จรูญโรจน์ มีธิดาคือ
- หม่อมราชวงศ์หญิงเตียงทอง จรูญโรจน์
- หม่อมเจ้าประวัติพร จรูญโรจน์[11] ไม่ทราบหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าหญิงอำไพพรรณ จรูญโรจน์ ไม่ทราบหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม ไม่ทราบหม่อมมารดา
- หม่อมเจ้าอรุณโรจน์ จรูญโรจน์ หรือ หม่อมเจ้าอรุณรุ่งโรจน์เรืองศรี มีหม่อมสมบุญเป็นหม่อมมารดา ทรงเสกสมรสกับหม่อมราชวงศ์หญิงอัญชลี จรูญโรจน์ (ราชสกุลเดิม : กุญชร) มีธิดา คือ
- หม่อมราชวงศ์หญิงอัญชลี จรูญโรจน์
- หม่อมราชวงศ์หญิงอัญชลี จรูญโรจน์
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
แก้- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.) (สมัยนั้นเรียกว่ามหาสุราภรณ์)[12]
- พ.ศ. 2438 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)[13]
- พ.ศ. 2447 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 3 (ม.ป.ร.3)[14]
อ้างอิง
แก้- ↑ หม่อมหลวงศรีฟ้า มหาวรรณ, วังหน้า สมัยรัชกาลที่ ๑ เก็บถาวร 2005-04-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, สกุลไทย, ฉบับที่ 2479, ปีที่ 48, วันอังคารที่ 23 เมษายน 2545
- ↑ กรมศิลปากร สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 136. ISBN 978-974-417-594-6
- ↑ กรมศิลปากร, จดหมายเหตุนครราชสีมา 11 กันยายน พ.ศ. 2497, พิมพ์สนองคุณ เจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น ณ ราชสีมา) และ เจ้าพระยานครราชสีมา (ทองอินท์ ณ ราชสีมา), กรุงเทพฯ: ห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ม.ป.ป.)
- ↑ ต้นสกุล ณ ราชสีมา ย้อนเรื่อง เมืองโคราช
- ↑ หากนับทางสายสกุลพระมารดา กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณทรงเป็นผู้สืบสายสกุล “ณ ราชสีมา” ชั้น 5 สาย "เจ้าพระยานครราชสีมา (ทองอินทร์ ณ ราชสีมา)"
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศในการพระราชทานสุพรรณบัตร และหิรัญบัตร, เล่ม 13, ตอน 34, 22 พฤศจิกายน ร.ศ. 115, หน้า 415-6
- ↑ "พระราชทานพระไชยวัฒน์ เล่ม 17 หน้า 360 ราชกิจจานุเบกษา 7 ตุลาคม 119" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-02-10. สืบค้นเมื่อ 2021-08-10.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวสิ้นพระชนม์, เล่ม 24, ตอน 26, 29 กันยายน ร.ศ. 126, หน้า 646
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, การพระเมรุวัดเทพศิรินทราวาศ พระศพกรมหมื่นพิศาลบวรศักดิ์ กับพระศพกรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ, เล่ม 24, ตอน 47, 23 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 126, หน้า 1274-6
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ คำนำพระนามพระบรมวงษานุวงษ์, เล่ม 28, ตอน ก, 30 กรกฎาคม ร.ศ. 130, หน้า 154-5
- ↑ อนุสรณ์พระราชทานเพลิงศพ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ หม่อมราชวงศ์นุภาศพัฒน์ จรูญโรจน์
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายน่า แล ฝ่ายใน, เล่ม ๑๗, ๒๕ พฤศจิกายน ร.ศ. ๑๑๙, หน้า ๕๐๐
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 12 หน้า 306 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2438/033/304.PDF
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๑, ตอน ๓๒, ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๗, หน้า ๕๖๔
พงศาวลี
แก้พงศาวลีของพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|