พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน (12 กรกฎาคม พ.ศ. 2336 - 13 สิงหาคม พ.ศ. 2408) พระราชธิดาพระองค์ที่ 12 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่ประสูติแต่เจ้าจอมกลกาจร

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 2
ประสูติ	12 กรกฎาคม พ.ศ. 2336
สิ้นพระชนม์	13 สิงหาคม พ.ศ. 2408
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาเกด

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน ประสูติเมื่อวันศุกร์ที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2336 เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเกด พระองค์ประสูติในขณะที่พระราชบิดายังดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร เมื่อแรกประสูติจึงดำรงพระยศเป็น หม่อมเจ้าส้มจีน หลังจากพระราชบิดาได้รับพระราชทานอุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลแล้วจึงเลื่อนเป็น พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าส้มจีน เมื่อพระราชบิดาครองราชย์จึงได้เลื่อนเป็น พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าส้มจีน

ในสมัยรัชกาลที่ 2 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสวนขวา โดยมีพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ เป็นแม่กองจัดการสร้าง โปรดฯ ให้ขยายสระที่สร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ออกไป และโปรดให้สร้างเก๋งแพขึ้นในสระ พระราชทานให้เจ้านายฝ่ายในตกแต่งประกวดประขันกันถึง 27 หลัง ในครั้งนั้นพระองค์เจ้าส้มจีนทรงได้รับพระราชทานด้วย ปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2 เรื่องสร้างสวนขวา ว่า

"...การสร้างสวนขวาครั้งนั้น สร้างพระมหามณเฑียรที่ประทับในสวน... แลให้ขุดสระใหญ่ในสวนนั้นยาว ๓ เส้น ๔ วา กว้าง ๒ เส้น ๘ วา... ทำเก๋งแลก่อภูเขาไว้ริมเกาะ ๆ ละ ๒ เก๋งบ้าง ๓ เก๋งบ้าง ขอบสระใหญ่นั้นให้ก่อภูเขาทำเก๋งลงที่ลาด ๆ ท่วงทีเหมือนอย่างแพจอดไว้รอบสระ เรียกว่าแพ หลังเก๋งแพให้ปลูกต้นไม้ใหญ่ ๆ มีผลต่าง ๆ... แล้วมอบให้พระราชวงษานุวงษ์ฝ่ายน่าฝ่ายใน แลท้าวนางผู้ใหญ่ในพระราชวังที่สมควรจะแต่งเก๋งแต่งแพได้ ให้เปนเจ้าของแต่งแพพระองค์ละแพ... พระองค์เจ้าส้มจีน ๑... รวมพระองค์เจ้ายี่สิบเจ็ดหลัง..."

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันอาทิตย์ที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2408 พระชันษา 72 ปี

พระอิสริยยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

• หม่อมเจ้าส้มจีน (12 กรกฎาคม พ.ศ. 2336 - พ.ศ. 2349)
• พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าส้มจีน (พ.ศ. 2349 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352)
• พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าส้มจีน (7 กันยายน พ.ศ. 2352 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367)
• พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าส้มจีน (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394)
• พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าส้มจีน (2 เมษายน พ.ศ. 2394 - 13 สิงหาคม พ.ศ. 2408)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าส้มจีน (พระนามหลังการสิ้นพระชนม์)