พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร (11 พฤษภาคม พ.ศ. 2397 – 29 มิถุนายน พ.ศ. 2469) เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเกศ ในรัชกาลที่ 4

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าประภัศร
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4
พระองค์เจ้าชั้นเอก
ประสูติ11 พฤษภาคม พ.ศ. 2397
สิ้นพระชนม์29 มิถุนายน พ.ศ. 2469 (72 ปี)
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดาเจ้าจอมมารดาเกศ ในรัชกาลที่ 4

พระประวัติ แก้

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเกศ ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2397

เมื่อครั้งยังทรงพระชนม์ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร ทรงสอนหนังสือไทยประทานหม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ กับหม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา อดีตอาจารย์ใหญ่และผู้จัดการโรงเรียนราชินี และโรงเรียนราชินีบน ผู้ทรงมีคุณูปการอย่างยิ่งแก่วงการการศึกษาของสตรีไทย

ในปี พ.ศ. 2436 (ร.ศ.112) พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร ทรงเข้าร่วมก่อตั้งสภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยามขึ้น โดยทรงดำรงตำแหน่งผู้ช่วยเลขานุการินี ทรงร่วมออกทุนทรัพย์ตั้งเป็นสภาขึ้นในคราวแรก เป็นเงิน 1,200 บาท

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศรสิ้นพระชนม์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2469 สิริพระชันษา 72 ปี ในวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2469 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เสด็จแทนพระองค์ ไปในการพระราชทานน้ำสรงพระศพ จากนั้นเชิญพระศพมาประดิษฐาน ณ หอธรรมสังเวช[1] พระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2471 ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง[2] ในการนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระโกศกุดั่นน้อยทรงพระศพ และแขวนฉัตรโหมดทองห้าชั้นที่พระโกศ แวดล้อมด้วยเครื่องราชอิสริยยศ[3]

พระเกียรติยศ แก้

ธรรมเนียมพระยศของ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร
 
ธงประจำพระอิสริยยศ
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระอิสริยยศ แก้

  • พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าประภัศร (11 พฤษภาคม พ.ศ. 2397 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411)
  • พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าประภัศร (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 29 มิถุนายน พ.ศ. 2469)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้

พงศาวลี แก้

อ้างอิง แก้

  1. ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวสิ้นพระชนม์ , เล่ม 43, ตอน ง, 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2469, หน้า 1481
  2. ราชกิจจานุเบกษา, การพระราชทานเพลิงพระศพ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร และ พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าวรลักษณาวดี ณ พระเมรุท้องสนามหลวง, เล่ม 45, ตอน ง, 3 มิถุนายน พ.ศ. 2471, หน้า 774
  3. ราชกิจจานุเบกษา วันที่ 3 มิถุนายน 2471 การพระราชทานเพลิงพระศพ พระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าประภัศรhttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2471/D/774.PDF
  4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายใน, เล่ม 20, ตอน 35, 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446, หน้า 615
  5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายใน เก็บถาวร 2015-10-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 21, ตอน 32, 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447, หน้า 570
  6. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายใน เก็บถาวร 2011-11-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 25, ตอน 39, 27 ธันวาคม พ.ศ. 2451, หน้า 1153
  7. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน ฝ่ายใน เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 30, ตอน 0 ง, 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456, หน้า 2551