พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี (12 กรกฎาคม พ.ศ. 2405 – 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471) เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเพ็ง
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี | |
|---|---|
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก | |
 | |
| ประสูติ | 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2405 |
| สิ้นพระชนม์ | 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 (69 ปี) |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| พระมารดา | เจ้าจอมมารดาเพ็ง ในรัชกาลที่ 4 |
พระประวัติ แก้
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี ประสูติเมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2405 เป็นพระราชธิดาลำดับที่ 58 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่แต่เจ้าจอมมารดาเพ็ง (นามเดิม หุ่น) พระชนนีเป็นนางละครเชื้อสายจีน ธิดาหลวงราชภัตการ (จีนเอ็ง) เจ้ากรมเกาเหลาจีน โดยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเรียกว่า "เมขลา" หรือ "เพ็งเมขลา" ส่วนชาววังเรียกว่า "หุ่นเมขลา"[1][2]
ขณะที่พระองค์ประทับในพระบรมมหาราชวัง ทรงเปิดร้านขายขนมแป้งเปียกปั้นเป็นตุ๊กตาน้ำตาลรูปสัตว์ต่าง ๆ ออกจำหน่ายในพระตำหนัก[3][4]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี ได้ถวายปัจจัยเพื่อการบูรณปฏิสังขรณ์วัดราชบูรณะ เป็นเงินจำนวน 2 ชั่ง ในโอกาสนี้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2439 (ร.ศ. 114)
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดีสิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคชราที่ตำหนักในพระบรมมหาราชวังเมื่อเวลา 5 นาฬิกา 20 นาที วันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว สิริพระชันษา 69 ปี ต่อมาในเวลา 17.00 น. พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ไปในการพระราชทานน้ำหลวงสรงพระศพ[5] และได้มีการพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2475 พร้อมกับพระศพของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากาญจนากร ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ได้เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงพระศพด้วย[6][7]
พระเกียรติยศ แก้
| ธรรมเนียมพระยศของ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี | |
|---|---|
 ธงประจำพระอิสริยยศ | |
| การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
| การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
| การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
พระอิสริยยศ แก้
- 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2405 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411 : พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี
- 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 : พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี
- 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 : พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้
- พ.ศ. 2439 –
เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
_ribbon.svg){kind=small}
พงศาวลี แก้
| พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง แก้
- ↑ กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 71. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2016-03-26.
- ↑ ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์. 2554, หน้า 314
- ↑ สาระ มีผลกิจ. ราชสำนักฝ่ายใน สมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2551, หน้า 180-181
- ↑ วีระยุทธ ปีสาลี. ""แม่ค้าศักดินา" : การปรับตัวสู่การประกอบอาชีพของเจ้านายสตรีหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475". ศิลปวัฒนธรรม. 36:10 สิงหาคม 2558, หน้า 75
- ↑ ข่าวสิ้นพระชนม์
- ↑ หมายกำหนดการ พระราชทานเพลิงพระศพและศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส พุทธศักราช ๒๔๗๕ (หน้า ๔๒๖๗)
- ↑ ปัญหาพระยามิลินท์ เล่ม 2 ตอนมณฑลปัญหา. พระนคร : ราชบัณฑิตยสภา, 2475, หน้าปก
 | บทความพระมหากษัตริย์ ราชวงศ์ และพระบรมวงศานุวงศ์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล ดูเพิ่มที่โครงการวิกิพระมหากษัตริย์ |