พระเจ้าญองย่าน
พระเจ้าญองย่าน (พม่า: ညောင်ရမ်းမင်း, ออกเสียง: [ɲàʊ̯ɰ̃.jáɰ̃ mɪ́ɰ̃]) เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์ตองอูครองราชย์เป็นพระเจ้าอังวะระหว่างปี ค.ศ. 1599–1605 พระองค์ถูกเรียกว่าเป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ตองอูยุคฟื้นฟู หรือ ราชวงศ์ตองอูยุคหลังหรือราชวงศ์ญองย่าน เพื่อเริ่มกระบวนการรวมชาติอีกครั้งภายหลังการล่มสลายของอาณาจักรตองอู
| พระเจ้าสีหสุรมหาธัมมราชา | |
|---|---|
| พระเจ้าอังวะ | |
| ครองราชย์ | 19 ธันวาคม พ.ศ. 2142 - 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2148 |
| ราชาภิเษก | 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2143 |
| ก่อนหน้า | พระเจ้ามังรายกะยอชวาที่ 2 |
| ถัดไป | พระเจ้าอะเนาะเพะลูน |
| พระราชสมภพ | 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2098 ติ๊ส่า (แปลว่า สัจจา) |
| สวรรคต | 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2148 (49 พรรษา) ตี่บอ รัฐฉาน |
| พระราชบุตร | พระเจ้าอะเนาะเพะลูน พระเจ้าตาลูน |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์ตองอู |
| พระราชบิดา | พระเจ้าบุเรงนอง |
| พระราชมารดา | พระนางขิ่นพเยซอน |
พระราชโอรสในพระเจ้าบุเรงนองที่ประสูติแต่พระมเหสี พระเจ้าญองย่านค่อย ๆ ขยายพระราชอำนาจในพม่าตอนบน ในช่วงกลาง คริสต์ทศวรรษ 1590
พระราชประวัติ แก้
พระเจ้าญองย่านทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน ค.ศ. 1555 มีพระนามเดิมว่าติ๊ส่า เป็นพระราชโอรสพระองค์เล็กในพระเจ้าบุเรงนอง ที่ประสูติแต่พระสนมคือพระนางขิ่นพเยซอน จึงเป็นพระราชอนุชาต่างพระราชมารดากับพระเจ้านันทบุเรง ได้รับแต่งตั้งให้ครองเมืองญองย่านจึงทรงพระนามว่าเจ้าญองย่านมานับแต่นั้น[1][2]
เมื่อพระเจ้านันทบุเรงสิ้นพระราชอำนาจจนต้องลี้ภัยไปประทับที่ตองอู เจ้าญองย่านซึ่งยึดครองอังวะอยู่ จึงสถาปนาพระองค์เป็นพระเจ้าอังวะพระนามว่าพระเจ้าสีหสุรมหาธัมมราชา ประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1600[3][4]
ทางประวัติศาสตร์ได้เรียกยุคของพระองค์ว่าเป็น "ยุคญองย่าน" หรือ "ราชวงศ์ตองอูยุคหลัง" เพราะเป็นยุคสมัยที่ราชวงศ์ตองอูได้รื้อฟื้นและสถาปนาความเป็นศูนย์กลางอำนาจทางการเมืองในแถบนี้ขึ้นมาอีกครั้งในช่วงเวลาสั้น ๆ หลังล่มสลายไปจากการสวรรคตของพระเจ้าบุเรงนองและพระเจ้านันทบุเรงก่อนหน้านั้น
พระองค์สวรรคตเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน ค.ศ. 1605 ที่รัฐฉาน ระหว่างทรงทำสงครามกับหัวเมืองไทใหญ่ พระราชโอรสที่สืบราชสมบัติต่อคือพระเจ้าอะเนาะเพะลูน
พงศาวลี แก้
| พงศาวลีของพระเจ้าญองย่าน | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง แก้
- เชิงอรรถ
- บรรณานุกรม
- Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
- Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
- Royal Historical Commission of Burma (1829–1832). Hmannan Yazawin (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.
| ก่อนหน้า | พระเจ้าญองย่าน | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| พระเจ้านันทบุเรง | 
|
พระมหากษัตริย์พม่า (อาณาจักรพม่ายุคที่ 2) (ค.ศ. 1599–1605) |
|
พระเจ้าอะเนาะเพะลูน |
| พระเจ้ามังรายกะยอชวาที่ 2 |
|
พระเจ้าอังวะ (ค.ศ. 1599–1605) |
|
พระเจ้าอะเนาะเพะลูน |