พระราชวังปทุมวัน

พระราชวังปทุมวัน เป็นอดีตพระราชวังตั้งอยู่ริมคลองแสนแสบ บริเวณสี่แยกราชประสงค์ฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือ ในพื้นที่แขวงปทุมวัน เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร

พระราชวังปทุมวัน
ส่วนหนึ่งของพระราชวังปทุมวันและวัดปทุมวนาราม ถ่ายในสมัยรัชกาลที่ 4
ข้อมูลทั่วไป
สถานะ	ถูกรื้อถอน
ประเภท	พระราชวัง
สถาปัตยกรรม	ผสมผสาน
ที่ตั้ง	แขวงปทุมวัน เขตปทุมวัน
เมือง	กรุงเทพมหานคร
ประเทศ	ไทย
พิกัด	13°44′46″N 100°32′12″E
เริ่มสร้าง	พ.ศ. 2400
รื้อถอน	พ.ศ. 2525

ประวัติ

พระราชวังปทุมวันสร้างขึ้นใน พ.ศ. 2400 ตั้งอยู่ริมคลองแสนแสบ บริเวณสี่แยกราชประสงค์ฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือ แต่เดิมพื้นที่นี้เป็นนาหลวงเรียกว่า ทุ่งบางกะปิ มีบัวหลวงมากมาย เมื่อจะสร้างพระราชวัง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงพระราชทานนามว่า "พระราชวังปทุมวัน" วัตถุประสงค์ในการสร้างเพื่อเป็นที่เสด็จประพาสและให้เป็นที่พักผ่อนของประชาชน โปรดเกล้าฯ ให้ขุดสระใหญ่ 2 สระติดต่อกัน สระด้านทิศเหนือเป็นที่เสด็จประพาส สร้างพลับพลาที่ประทับ มีพระที่นั่ง 2 ชั้น สำหรับประทับแรม ที่ริมสระด้านตะวันตกให้สร้างวัดประจำพระราชวัง ชื่อว่าวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร และให้อาราธนาพระสงฆ์ธรรมยุติกนิกายมาอยู่ตั้งแต่แรกสร้าง สระด้านใต้ให้ประชาชนไปเล่นเรือได้ ดินที่ขุดจากสระให้ทำเป็นเกาะใหญ่น้อยหลายเกาะ แล้วขุดคลองจากคลองแสนแสบมาเชื่อมสระ

เมื่อแรกสร้างพระราชวัง ยังไม่มีถนนไปจากพระนคร ต้องเสด็จโดยทางเรือผ่านคลองแสนแสบ จึงถือว่าห่างไกลจากพระนคร เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จไปประทับแรมเป็นครั้งแรก จึงต้องมีหมายรับสั่งให้รักษาพระนครเหมือนกับพระองค์เสด็จประพาสตามหัวเมือง

ในสมัยรัชกาลที่ 5 พระที่นั่งที่ประทับชำรุดทรุดโทรม และสระตื้นเขินจนหมด จึงได้พระราชทานให้เป็นโรงทหารและราชการอื่น ๆ ในสมัยรัชกาลที่ 6 และพระราชทานที่ดินนี้แก่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย ซึ่งเสด็จกลับจากศึกษาในต่างประเทศ เพื่อสร้างวังเป็นที่ประทับ เรียกว่า วังเพ็ชรบูรณ์

ปัจจุบัน

ในปี พ.ศ. 2475 เกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครอง วังหลายแห่งถูกคณะราษฎรเข้ายึดครองและตกเป็นสมบัติของรัฐ รวมถึงวังเพ็ชรบูรณ์ด้วย แต่อยู่ในกรรมสิทธิ์ของสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์มาโดยตลอด ต่อมาบริษัท วังเพ็ชรบูรณ์ จำกัด ของนายอุเทน เตชะไพบูลย์ ได้เช่าที่ดินของวังเพ็ชรบูรณ์และสร้างเป็นห้างสรรพสินค้าเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ และในปี พ.ศ. 2545 กลุ่มเซ็นทรัลรับช่วงมาดูแลศูนย์การค้าแห่งนี้ต่อในชื่อ "เซ็นทรัลเวิลด์พลาซา" และปัจจุบันได้มีการปรับปรุงโครงสร้างใหม่ทั้งหมด และเปลี่ยนชื่อเป็น "เซ็นทรัลเวิลด์"