พระราชมุนี (โฮม โสภโณ)

พระราชมุนี (โฮม โสภโณ โพธิ์ศรีทอง) หรือ หลวงปู่โฮม โสภโณ ประชนชนทั่วไปมักเรียกองค์ท่านว่า เจ้าคุณราชมุนี ได้รับการขนานนามว่า ช้างเผือกกลางกรุง เป็นพระภิกษุคณะธรรมยุติกนิกายชาวอำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร เคยดำรงตำแหน่งเป็นผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร เขตปทุมวัน จังหวัดกรุงเทพมหานคร

พระราชมุนี (โฮม โสภโณ)
ส่วนบุคคล
เกิด	7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2448 (71 ปี 284 วัน ปี)
มรณภาพ	18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2519
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
การศึกษา	เปรียญธรรม 6 ประโยค นักธรรมชั้นเอก
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร
อุปสมบท	11 กรกฎาคม 2468
พรรษา	51
ตำแหน่ง	อดีตผู้รักษาการเจ้าอาวาสวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร

ประวัติ

พระราชมุนี (โฮม โสภโณ) เกิดเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2448 ณ บ้านโนนทรายน้อย ตำบลบึงแก อำเภอฟ้าหยาด จังหวัดอุบลราชธานี (ปัจจุบันแยกขึ้นกับจังหวัดยโสธร) (ปัจจุบันคือ บ้านราชมุนี ตำบลโนนทราย) โยมบิดาชื่อ นายมูล โยมมารดาชื่อ นางสีกา โพธ์ศรีทอง ท่านเป็นบุตรคนที่ 3 ในจำนวนพี่น้อง 5 คน ดังนี้

1. นายบัวลา โพธิ์ศรีทอง
2. นางคำ โพธิ์ศรีทอง
3. พระราชมุนี (โฮม โสภโณ)
4. นางน้อย โพธิ์ศรีทอง
5. น.ส.จันทรา โพธิ์ศรีทอง

การศึกษา

• จบชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนวัดศรีทอง จังหวัดอุบลราชธานี
• พ.ศ. 2467 สอบไล่ได้นักธรรมชั้นตรี
• พ.ศ. 2468 สอบไล่ได้นักธรรมชั้นโท
• พ.ศ. 2470 สอบไล่ได้นักธรรมชั้นเอก
• พ.ศ. 2472 สอบไล่ได้เปรียญธรรม 3 ประโยค
• พ.ศ. 2477 สอบไล่ได้เปรียญธรรม 4 ประโยค
• พ.ศ. 2479 สอบไล่ได้เปรียญธรรม 5 ประโยค
• พ.ศ. 2481 สอบไล่ได้เปรียญธรรม 6 ประโยค

การสาธารณสงเคราะห์

• ปี พ.ศ. 2514 พระราชมุนี (โฮมโสภโณ) ได้มาเริ่มพัฒนาหมู่บ้านโนนทรายน้อย ให้เป็นหมู่บ้านพัฒนาตัวอย่าง โดยมีการจัดตั้งสถานศึกษาหลายแห่ง เช่น โรงเรียนตระกูลประเทืองวิทยาคม โรงเรียนเกษตรกรรมยโสธร (ต่อมาคือวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยียโสธร) ตลอดจนสถานีอนามัยบ้านโนนทราย เพื่อมุ่งหวังจะให้บ้านโนนทราย เป็นกิ่งอำเภอโนนทราย จึงได้เสนอต่อนายทะเบียนจัดตั้งตำบลโนนทราย ประมาณ ปี พ.ศ. 2517 ต่อมาพระราชมุนี (โฮม โสภโณ) ได้มรณภาพเสียก่อน ต่อมาบ้านโนนทรายได้เจริญรุ่งเรือง และขยายออกใหญ่โตจนต้องแยกออกเป็นอีก 1 หมู่บ้าน ตั้งชื่อว่า บ้านราชมุนี
• ผู้ดำริก่อสร้างวัดศรีวีรวงศาราม (ธ) ต่อในวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2522 เวลา 14.00 น. พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี เสด็จทรงประกอบพิธียกช่อฟ้า และตัดลูกนิมิตพระอุโบสถวัดศรีวีรวงศาราม (ธ) บ้านราชมุนี ตำบลโนนทราย อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร
• ผู้ริเริ่มพัฒนาวัดพระพุทธบาทยโสธร บ้านหนองยาง ตำบลหัวเมือง อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร

สมณศักดิ์

• วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2497 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะช้นสามัญที่ พระโสภณปัญญาจารย์
• วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2508 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชมุนี ตรีปิฏกาลังการ ไวยัติญาณ ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

ตำแหน่ง และหน้าที่การงาน

• พ.ศ. 2479 ได้รับแต่งตั้งเป็นกรรมการตรวจธรรมสนามหลวง
• พ.ศ. 2481-2518 เป็นครูสอนปริยัติธรรม
• พ.ศ. 2481 เป็นครูสอนแผนกภาษาบาลี
• วันที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2509 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระอุปัชฌายะ
• พ.ศ. 2511 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองเจ้าอาวาสวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร
• วันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519 เป็นผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร

อาพาธ และมรณภาพ

พระราชมุนี (โฮม โสภโณ) เริ่มมีอาการเจ็บป่วยตั้งแต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2519 จนถึงวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2519 อาการป่วยขององค์ท่านเริ่มจะไม่ดีขึ้น คณะศิษยานุศิษย์จึงนำตัวองค์ท่านส่งโรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า และในวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2519 ได้นำตัวท่านไปรักษาที่โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน อาการป่วยขององค์ท่านก็ยิ่งทรุดหนักลงตามลำดับ จนถึงวันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2519 เวลา 09.24 น. องค์ท่านก็ได้ถึงแก่มรณภาพอย่างสงบด้วยโรคมะเร็งในตับ สิริรวมอายุได้ 70 ปี 9 เดือน 5 วัน