พระยาอินทวิไชย
พระยาอินทวิไชย[2] หรือ เจ้าหลวงอินต๊ะวิไจย เป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 3 แห่งราชวงศ์แสนซ้าย ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้เสด็จขึ้นครองนครแพร่ต่อจากพระยาเทพวงศ์ผู้เป็นราชบิดา
พระยาอินทวิไชย | |||||
---|---|---|---|---|---|
เจ้าน้อยอินทวิไชย | |||||
พระยานครแพร่ | |||||
ครองราชย์ | พ.ศ. 2359 – พ.ศ. 2390[1] | ||||
รัชกาลก่อนหน้า | พระยาเทพวงศ์ | ||||
รัชกาลถัดไป | พระยาพิมพิสารราชา | ||||
ประสูติ | พ.ศ. 2324 | ||||
พิราลัย | พ.ศ. 2390 | ||||
พระชายา | แม่เจ้าสุพรรณวดีราชเทวี | ||||
| |||||
พระบุตร | 6 พระองค์ | ||||
ราชวงศ์ | แสนซ้าย | ||||
พระบิดา | พระยาเทพวงศ์ | ||||
พระมารดา | แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี |
เจ้าผู้ครองนครแพร่แห่ง ราชวงศ์แสนซ้าย | |
---|---|
* | พระยาแสนซ้าย |
* | พระยาเทพวงศ์ |
* | พระยาอินทวิไชย |
พระยาพิมพิสารราชา | |
เจ้าพิริยเทพวงษ์ | |
ราชประวัติ
แก้พระยาอินทวิไชย มีพระนามเดิมว่า เจ้าน้อยอินทวิไชย เป็นราชโอรสองค์โตในพระยาเทพวงศ์ กับแม่เจ้าสุชาดาราชเทวี ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2324 มีตำแหน่งเดิมเป็น พระอินทวิไชย หรือ ท้าวอินทวิไชย จนกระทั่งชนมายุได้ 35 วัสสา ได้เสด็จขึ้นครองนครแพร่ในปี พ.ศ. 2359 [1]ดังบันทึกพับสาวัดดอยจำค่าระบุว่า
"...เจ้าหลวงลิ้นทองเสวยเมืองอยู่ได้ ๔๕ ปี เถิงสวัรคต(สวรรต) ว่าง ๑ ปี เจ้าหลวงอินทวิไชยผู้เปนลูกขึ้นแทนอยู่ได้ ๓๑ ปี..."
พระราชพงสาวดารรัชกาลที่ 4 ระบุว่า "...ตั้งพระเมืองใจบุตรพระยาแสนซ้ายเป็นพระยาแพร่ๆ ถึงแก่กรรมแล้วโปรดเกล้าฯ ตั้งพระอินทวิไชยบุตรพระเมืองใจเป็นพระยาแพร่..."ในยุคที่พวกยุโรปกำลังล่าเมืองขึ้นและต้องการเมืองไทยเป็นอาณานิคมอังกฤษพยายามอย่างยิ่งที่จะยึดเมืองแพร่ เพราะมีป่าไม้สักที่อุดมสมบูรณ์จำนวนมหาศาล จึงขอเข้าทำกิจการป่าไม้ในเมืองแพร่คือบริษัท อิสต์ เอเชียติก พระยาอินทวิไชย ดำเนินวิทโยบายอย่างสุขมรอบคอบ พยายามมิให้เกิดปัญหาขัดแย้งกับชนต่างชาติ อันเป็นชนวนให้เกิดสงคราม เมืองแพร่จึงอยู่รอดปลอดภัยตลอดมา[3]
พระยาอินทวิไชย ถึงแก่พิราลัยเมื่อปี พ.ศ. 2390 สิริชนมายุได้ 66 วัสสา[4]
ราชโอรส-ธิดา
แก้พระยาอินทวิไชย มีราชโอรส-ธิดา กับแม่เจ้าสุพรรณวดีราชเทวี 6 พระองค์[3]
- 1.เจ้าบุญนำ
- 2.เจ้าน้อยศรวิชัย พบหลักฐานที่วัดพระหลวง สูงเม่น
- 3.เจ้าคำมูล สมรสด้วย เจ้าหน่อแก้ว บุตรแห่ง พระยาพุทธวงศ์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ลำดับที่ ๔ และย้ายไปปลูกคุ้มอยู่ริมลำน้ำปิงที่เมืองตาก(ปัจจุบันคือที่ตั้งโรงแรมเวียงตาก) ดูแลสัมปทานไม้สักทองที่ล่องมาตามลำน้ำปิง มีบุตรและธิดารวม ๓ คน ชื่อ เข่ง ขุนทอง และทองอยู่
- 4.เจ้าน้อง
- 5.เจ้าบัวคำ
- 6.เจ้าเทียมตา(เตียมตา) เสกสมรสกับเจ้าธรรมปัญโญ
เนื่องจากราชโอรสพระยาอินทวิไชยถึงแก่อนิจกรรมตั้งแต่ยังทรงเยาว์ จึงทำให้ขาดรัชทายาทที่จะขึ้นครองราชย์ต่อจากพระองค์ พระยาราชวงศ์(พิมพิสาร) โอรสแม่เจ้าปิ่นแก้ว กับเจ้าวังขวา จึงได้เสด็จขึ้นครองนครแพร่เป็นพระยาพิมพิสารราชา
ราชกรณียกิจ
แก้- ทรงสร้างวัดมหาโพธิ และสร้างวิหารในปีพ.ศ. 2383 โดยนำช่างมาจากกรุงเทพฯถือเป็นวิหารหลังในนครแพร่ที่สร้างตามแบบงานสถาปัตยกรรมและศิลปะสยาม (วิหารหลังนี้รื้อในปีพ.ศ. 2495)
- พ.ศ. 2382 ทรงสร้างพระธาตุวัดมหาโพธิ โดยได้รับถวายพระบรมสารีริกธาตุจากครูบากัญจนอรัญญวาสีมหาเถรที่อัญมาจากประเทศพม่า
- ทรงหล่อระฆังถวายวัดมหาโพธิ สร้างตู้ธรรมถวายวัดสูงเม่น สร้างคัมภีร์ใบลานถวายวัดศรีชุม
- พ.ศ. 2390 ทรงร่วมกับครูบากัญจนอรัญญวาสีมหาเถร ออกราชบัญญัติกฎหมายอาชญาเจ้ามหาชีวิต และวินัย
พระอิสริยยศ
แก้- พ.ศ. 2324 เจ้าน้อยอินทวิไชย
- ก่อน พ.ศ. 2359 พระอินทวิไชย หรือท้าวอินทวิไชย
- พ.ศ. 2359 - พ.ศ. 2390 พระยานครแพร่
ราชตระกูล
แก้พงศาวลีของพระยาอินทวิไชย | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
แก้- ↑ 1.0 1.1 วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือและตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. หน้า 20. ISBN 978-616-220-054-0
- ↑ เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค). พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑-๔. กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา, 2555. 2,136 หน้า. หน้า 1559. ISBN 978-616-7146-30-0
- ↑ 3.0 3.1 "เจ้าหลวงอินทวิชัย (อินต๊ะวิชัย)". วังฟ่อนดอตคอม. 22 กรกฎาคม 2554. สืบค้นเมื่อ 9 กุมภาพันธ์ 2559.
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help) - ↑ ภูเดช แสนสา. เจ้าผู้ครองนครแพร่ยุคประเทศราชของสยาม
ก่อนหน้า | พระยาอินทวิไชย | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
พระยาเทพวงศ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ |
เจ้าผู้ครองนครแพร่ (พ.ศ. 2359 - พ.ศ. 2390) |
พระยาพิมพิสารราชา เจ้าผู้ครองนครแพร่ |