พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน อหะหมัดจุฬา)

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน อหะหมัดจุฬา) เป็นบุตรพระยาจุฬาราชมนตรี (นาม) กับคุณหญิงกลิ่น ธิดาพระยารามัญวงศ์ (มะโดด) เกิดเมื่อ พ.ศ. 2391 บิดานำเข้าถวายตัวเป็นมหาดเล็กตั้งแต่อายุ 18 ปี เข้ารับราชการเป็นมหาดเล็กเวรศักดิ์ มียศเป็นนายฉลองไนยนารถ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านย้ายมาเป็นขุนนางกรมท่าซ้าย และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นหลวงราชเศรษฐี ระหว่างนี้ก็ศึกษากฎหมายด้วย

พระยาจุฬาราชมนตรี
(สิน อหะหมัดจุฬา)
มิรซากุลามอุชเซ็น[1]
จุฬาราชมนตรี คนที่ 10
ดำรงตำแหน่ง
27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2432 – 10 มิถุนายน พ.ศ. 2453
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้าพระยาจุฬาราชมนตรี (นาม)
ถัดไปพระยาจุฬาราชมนตรี (สัน อหะหมัดจุฬา)
เจ้ากรมท่าซ้าย
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิดพ.ศ. 2391
กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
เสียชีวิต10 มิถุนายน พ.ศ. 2453
กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
คู่สมรสคุณหญิงแพ
นางพิน
นางแดง
บุตร12 คน
บุพการี

ครั้นถึงรชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระราชเศรษฐี และเมื่อบิดาถึงแก่กรรมจึงได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระยาจุฬาราชมนตรี เจ้ากรมท่าซ้าย เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2432 นอกจากนั้นยังเป็นผู้พิพากษาศาลคดีต่างประเทศในกระทรวงยุติธรรมอีกตำแหน่งหนึ่ง ท่านเป็นข้าราชการที่สนิทชิดเชิ้อกับรัชกาลที่ 5 เป็นพิเศษ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และพานทองเทียบชั้นเจ้าพระยาพานทอง เมื่อท่านเจ็บป่วยก็โปรดเกล้าฯ ให้แพทย์หลวงมาดูแลรักษา

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน) ป่วยเป็นฝีที่แก้มและที่ชายโครง ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2453[2] รวมอายุ 65 ปี โปรดให้มีการแห่ศพทางน้ำอย่างสมเกียรติ พระราชทานไม้นิซ่านปักที่หลุมศพของท่านและทรงเป็นประธานในพิธีฝังศพด้วยพระองค์เองที่มัสยิดต้นสน

ครอบครัว แก้

พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน) สมรสกับคุณหญิงแพ มีบุตร 4 คน คือ

  1. พระยาจุฬาราชมนตรี (สัน อหะหมัดจุฬา)
  2. ป๋ง (ถึงแก่กรรมแต่ยังเยาว์)
  3. เจ้าจอมละม้าย ในรัชกาลที่ 5
  4. ลมุล อหะหมัดจุฬา หัวหน้าพนักงานภูษามาลา

นอกจากนี้ท่านยังมีภรรยาอีก 2 คน คือ นางพิน มีบุตร 1 คน คือ ขุนวรวาที (เล็ก อหะหมัดจุฬา) และนางแดง มีบุตร 6 คน คือ

  1. แม้น อหะหมัดจุฬา
  2. พระจุฬาราชมนตรี (เกษม อหะหมัดจุฬา)
  3. พระราชเศรษฐี (สุทธิ์ อหะหมัดจุฬา)
  4. สายหยุด อหะหมัดจุฬา มหาดเล็กหลวง
  5. หยด อหะหมัดจุฬา
  6. ย้อย อหะหมัดจุฬา

และมีธิดาอีกคนหนึ่งชื่อแป๊ด ภายหลังเธอออกจากครอบครัวเพราะรักกับชายชื่อปลื้ม จนเกิดคดีความเมื่อ พ.ศ. 2442[3]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้

อ้างอิง แก้

  • ภัทระ คาน. สุสานประวัติศาสตร์ 3 สมัย ใน มุสลิมมัสยิดต้นสนกับบรรพชนสามสมัย. กทม. จิรรัชการพิมพ์. 2544
  • เอกราช มูเก็ม. จุฬาราชมนตรี ประวัติศาสตร์ผู้นำไทยมุสลิมจากสมัยอยุธยาถึงยุคทักษิณ. กทม. ร่วมด้วยช่วยกัน. 2549
  1. สำนักงานคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย. พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน-กุลาฮูเซ็น) เก็บถาวร 2016-03-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกดูเมื่อ 27 มกราคม 2556
  2. "ข่าวฝังศพ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27 (0 ง): 483. 1910-06-19. สืบค้นเมื่อ 2020-10-04.
  3. ภาวิณี บุนนาค. รักนวลสงวนสิทธิ์. กรุงเทพฯ : มติชน, 2563, หน้า 93-94
  4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชอิศริยาภรณ์, เล่ม ๒๓, ตอน ๒๘, ๗ ตุลาคม ๒๔๔๙, หน้า ๗๑๔
  5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๑, ตอน ๓๒, ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๗, หน้า ๕๖๔
  6. "พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-06. สืบค้นเมื่อ 2020-07-05.
ก่อนหน้า พระยาจุฬาราชมนตรี (สิน อหะหมัดจุฬา) ถัดไป
พระยาจุฬาราชมนตรี (นาม)   พระยาจุฬาราชมนตรี คนที่ 10
(27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2432 — 10 มิถุนายน พ.ศ. 2453)
  พระยาจุฬาราชมนตรี (สัน อหะหมัดจุฬา)