พระพุทธโฆสะ ในประเทศไทยมักเรียกว่า พระพุทธโฆษาจารย์ เป็นพระคันถรจนาจารย์เถรวาทผู้มีชีวิตอยู่ราวพุทธศตวรรษที่ 10 เป็นผู้แต่งคัมภีร์หลายเล่ม ที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดคือคัมภีร์วิสุทธิมรรค ซึ่งรวบรวมแนวคำสอนเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมเพื่อการหลุดพ้นจากทุกข์ การตีความคำสอนในพระพุทธศาสนาของท่านถือเป็นแนวคิดที่ใช้เป็นหลักในนิกายเถรวาทในปัจจุบัน ทั้งนักวิชาการตะวันตกและชาวพุทธเถรวาทต่างยอมรับว่าท่านเป็นอรรถกถาจารย์ที่สำคัญที่สุดในนิกายเถรวาท[1]

พระพุทธโฆสะ
พระพุทธโฆสะถวายต้นฉบับคัมภีร์วิสุทธิมรรคแก่ประธานสงฆ์คณะวัดมหาวิหาร
พระพุทธโฆสะถวายต้นฉบับคัมภีร์วิสุทธิมรรคแก่ประธานสงฆ์คณะวัดมหาวิหาร
เกิดราวพุทธศตวรรษที่ 10
พุทธคยา
อาชีพคันถรจนาจารย์
ช่วงเวลาราวพุทธศตวรรษที่ 10
หัวข้อศาสนาพุทธนิกายเถรวาท
ผลงานที่สำคัญวิสุทธิมรรค

ผลงานประพันธ์และแปล แก้

ตารางต่อไปนี้คือรายชื่อคัมภีร์อรรถกถาที่เชื่อว่าพระพุทธโฆสะได้รจนาโดยเพื่ออธิบายคัมภีร์ต่าง ๆ ในพระไตรปิฎกภาษาบาลี[2]

พระไตรปิฎกภาษาบาลี อรรถกถาของพระพุทธโฆสะ
พระวินัยปิฎก พระวินัย (ทั่วไป) สมันตปาสาทิกา
ปาฏิโมกข์ กังขาวิตรณี
พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สุมังคลวิลาสินี
มัชฌิมนิกาย ปปัญจสูทนี
สังยุตตนิกาย สารัตถัปปกาสินี
อังคุตตรนิกาย มโนรถปูรณี
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ ปรมัตถโชติกา (ภาค 1)
ธรรมบท ธัมมปทัฏฐกถา
สุตตนิบาต ปรมัตถโชติกา (ภาค 2)
สุตตนิปาตอัฏฐกถา
ชาดก ชาตกัฏฐกถา
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมสังคณี อัฏฐสาลินี
วิภังค์ สัมโมหวิโนทนี
ธาตุกถา ปัญจปกรณัฏฐกถา
ปุคคลบัญญัติ
กถาวัตถุ
ยมก
ปัฏฐาน

อ้างอิง แก้

  1. (Strong 2004, p. 75)
  2. ตารางตาม (Bullitt 2002) เพิ่มเติม ดูที่ อรรถกถา