พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย

พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) (อังกฤษ: Communist Party of Thailand - CPT) เป็นพรรคคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย มิได้จดทะเบียนจัดตั้งตามกฎหมายอย่างเป็นทางการ ดำเนินแนวทางตาม ลัทธิมาร์กซ์ ลัทธิเลนิน และลัทธิเหมา นอกจากนั้น ในอดีตยังมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทย ซึ่งเป็นสมาชิกของ พคท. อีกด้วย

พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2485
ยุบพรรค	พรรคล่มสลาย
แยกจาก	พรรคคอมมิวนิสต์ทะเลใต้
กองกำลังทหาร	กองทัพปลดแอกประชาชนแห่งประเทศไทย
สื่อหลัก	สถานีเสียงประชาชนแห่งประเทศไทย
อุดมการณ์	คอมมิวนิสต์ ลัทธิมากซ์–เลนิน ลัทธิเหมา
จุดยืน	ซ้ายจัด
ศาสนา	พุทธศาสนา[ต้องการอ้างอิง]
สี	แดง
ธงประจำพรรค
การเมืองไทย รายชื่อพรรคการเมือง การเลือกตั้ง

ในปัจจุบันพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยได้สลายตัวแล้วอย่างสมบูรณ์ สำหรับประเทศไทยนั้นการจดทะเบียนพรรคการเมืองในชื่อพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยไม่สามารถกระทำได้ตามกฎหมายเนื่องจากขัดต่อรัฐธรรมนูญและกฎหมายพรรคการเมือง เพราะพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยเป็นรูปแบบการปกครองแบบหนึ่ง

ประวัติ

พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย เดิมเรียก พรรคคอมมิวนิสต์สยาม เริ่มก่อตั้งโดยโฮจิมินห์ ชาวเวียดนาม ใช้นามแฝงว่า สหายซุง โดยประชุมครั้งแรกแบบลับๆ ที่ โรงแรมตุ้นกี่ หน้าสถานีรถไฟหัวลำโพง เมื่อ 20 เมษายน พ.ศ. 2473 โดยแต่งตั้งหลี หรือ โงจิ๊งก๊วก เป็นเลขาธิการพรรคคนแรก และมีตัวแทนสองคนคือ ตัง หรือ เจิ่นวันเจิ๋น และ เหล่าโหงว หรือ อู่จื้อจือ จนก่อตั้งเป็นรูปร่างเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2485 หลังการประชุมสมัชชาพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ครั้งที่ 1 ที่กรุงเทพมหานคร โดยมีสมาชิกก่อตั้ง 57 คน พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยเป็นพรรคแนวอุดมการณ์ ยึดมั่นในลัทธิมากซ์-เลนินและลัทธิเหมา โดยมีความมุ่งหมายเพื่อสร้างความเสมอภาคทางชนชั้น ชี้นำสังคมโดยพรรคคอมมิวนิสต์ และต่อสู้เอาชนะระบบทุนนิยมด้วยวิธี "ป่าล้อมเมือง"

ปัจจุบันพรรคคอมมิวนิสต์ยังมีอยู่และไม่ได้หายไปไหน แต่ไม่มีอำนาจเท่าอดีตแล้ว

วันเสียงปืนแตก

ดูบทความหลักที่: การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย

วันเสียงปืนแตก คือวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2508 ซึ่งเป็นวันที่พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยใช้อาวุธโจมตีกองกำลังของรัฐบาลไทยเป็นครั้งแรก กองกำลังของพรรคได้เรียกตนเองว่า กองทัพปลดแอกประชาชนแห่งประเทศไทย (ทปท.) [ในขณะที่รัฐบาลเรียกว่า ผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ (ผกค.)] เหตุเกิดที่ บ้านนาบัว ตำบลโคกหินแฮ่ อำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนม ทั้งนี้ได้ประกาศยุทธศาสตร์ "ต่อสู้ด้วยกำลังอาวุธ ใช้ชนบทล้อมเมือง และยึดเมือง" หลังจากวันเสียงปืนแตก พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยก็ต่อสู้ด้วยอาวุธกับกองกำลังของรัฐบาลไทยมาตลอด และในยุค "แสวงหา" บรรดานักเรียนนักศึกษาประชาชนเข้าป่าเพื่อต่อสู้ร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย โดยเฉพาะหลังเหตุการณ์ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 จนกระทั่งปี พ.ศ. 2523 รัฐบาลพลเอกเปรม ติณณสูลานนท์ได้ออกคำสั่ง 66/23 นิรโทษกรรมแก่ฝ่ายคอมมิวนิสต์และประกอบกับปัญหาแย่งชิงผลประโยชน์กันภายในพรรคจึงเป็นเหตุให้พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยสลายตัวในที่สุด

รายนามเลขาธิการพรรค

รายชื่อเลขาธิการพรรค เรียงตามวาระที่ได้ดำรงตำแหน่ง โดยการเลือกเลขาธิการพรรคนั้น จะกระทำในที่ประชุมสมัชชา พคท. แต่ละครั้ง

1. พ.ศ. 2485 - พิชิต ณ สุโขทัย (จูโซ่วลิ้ม, พายัพ อังคะสิงห์) (แหล่งข้อมูลบางแหล่งไม่เห็นด้วยกับข้อมูลนี้ โดยอ้างว่า ในขณะนั้น นายพิชิตไม่ได้เข้าร่วมประชุมสมัชชาด้วย)^{[ต้องการอ้างอิง]}
2. พ.ศ. 2495 - ประสงค์ วงศ์วิวัฒน์ (ทรง นพคุณ)
3. พ.ศ. 2504 - มิตร สมานันท์ (เจริญ วรรณงาม) ชาวอุดรธานี สำเร็จการศึกษาสาขาวารสารศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมต่อต้านญี่ปุ่นในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ศึกษาต่อที่สถาบันลัทธิมารก์ซเลนินที่กรุงปักกิ่ง และเสียชีวิตลงในปี พ.ศ. 2521
4. พ.ศ. 2525 - ประชา ธัญญไพบูลย์ (ธง แจ่มศรี) ชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม เข้าร่วมพรรคตั้งแต่อายุ 17 ปี

ดูเพิ่ม

• รายชื่อพรรคการเมืองไทย
• สถานีเสียงประชาชนแห่งประเทศไทย (สปท.)
• การปราบปรามคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย

งานศึกษาที่เกี่ยวข้อง

• ธิกานต์ ศรีนารา. “ประวัติศาสตร์ความคิดเรื่อง ‘ความรัก’ ของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) ระหว่างทศวรรษ 2490-2520: จุดกำเนิด ยุครุ่งโรจน์ และความตกต่ำ.” ใน ถนอม ชาภักดี และคนอื่นๆ (บก.), เอกสารประกอบการประชุมวิชาการระดับชาติ เวทีวิจัยมนุษยศาสตร์ไทย ครั้งที่ 11 เปิดโลกสุนทรีย์ในวิถีมนุษยศาสตร์ เล่ม 1. น. 363-88. กรุงเทพฯ: มีดี กราฟิก, 2560.
• ธิกานต์ ศรีนารา. หลัง 6 ตุลาฯ: ว่าด้วยความขัดแย้งทางความคิดระหว่างขบวนการนักศึกษากับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ: 6 ตุลารำลึก, 2552.
• พุทธพล มงคลวรวรรณ. “ขบวนการคอมมิวนิสต์ในเขตภูพาน พ.ศ. 2504-2525.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548.
• มูราชิมา, เออิจิ. กำเนิดพรรคคอมมิวนิสต์สยาม (พ.ศ. 2473-2479). แปลโดย โฆษิต ทิพย์เทียมพงษ์. กรุงเทพฯ: มติชน, 2555.
• Kasian Tejapira. Commodifying Marxism: The Formation of Modern Thai Redical Culture, 1927-1958. Kyoto : Kyoto University Press, c2001.
• Pornpirom Iamtham. “The Student-Led Democratic Movement after the 14 October 1973 Incident and Its Relation with the Communist Party of Thailand.” tr. by Theera Nuchpiam. Asian Review 1 (1987): 7-44.
• Somsak Jeamteerasakul. “The Communist Movement in Thailand.” Ph.D. Diss. Monash University, 1993.