พรมผนัง
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
พรมผนัง หรือ พรมแขวนผนัง (อังกฤษ: tapestry) เป็นงานศิลปะสิ่งทอ ซึ่งทอด้วยมือบนกี่ตั้งที่เส้นด้ายพุ่งซ่อนเส้นด้ายยืนหมดเมื่อทำเสร็จ ซึ่งต่างจากการทอผ้า อาจเห็นทั้งด้ายเส้นยืนและเส้นพุ่ง การทำเช่นนี้ทำให้เกิดลวดลายหรือภาพ ผู้ทอมักจะใช้ด้ายยืนที่ทำจากลินินหรือฝ้าย ส่วนด้ายพุ่งอาจจะเป็นขนแกะ, ฝ้าย หรือไหม หรือบางครั้งก็ใช้ด้ายที่ทำจากทอง, เงิน หรือวัสดุอื่นๆ ด้วย
ทั้งช่างและศิลปินเป็นผู้สร้างงานพรมทอ ก่อนอื่นศิลปินจะร่างแบบ ที่เรียกกันว่า “tapestry cartoon” เพื่อให้ช่างทอตามแบบที่ร่าง ห้วเรื่องที่ทอก็อาจจะมาจากคัมภีร์ไบเบิล, ตำนานเทพ หรือฉากล่าสัตว์ ซึ่งจะเป็นที่นิยมทำกันในการตกแต่งที่อยู่อาศัย
การใช้สอย
แก้ความนิยมในการใช้พรมทอตกแต่งอาจจะมาจากการที่เป็นสิ่งที่เคลื่อนย้ายตามเจ้าของจากที่พำนักหนึ่งไปอีกที่พำนักหนึ่งได้สะดวก พรมทอที่ใช้ในวัดก็อาจจะใช้แขวนเนื่องในโอกาสพิเศษ นอกจากนั้นก็มีประโยชน์ในการใช้สอย เช่นเมื่อแขวนบนผนังก็จะเป็นฉนวนทำให้ห้องอุ่นขึ้นในขณะเดียวกันก็เป็นเครื่องตกแต่งห้องด้วย
การวิวัฒนาการการทอพรมผนัง
แก้การทอพรมผนังทำกันมาตั้งแต่สมัยกรีก พรมของกรีกจาก 300-200 ปึก่อนคริสต์ศักราช ที่พบในทะเลทรายที่ทาริมเบซิน การทอแบบดังกล่าวมาเริ่มทำกันในยุโรปราวต้นคริสต์ศตวรรษที่ 14 ในบริเวณที่เป็นประเทศเยอรมนี และ สวิสเซอร์แลนด์ปัจจุบัน แต่ต่อมาศูนย์กลางการทอก็ย้ายไปฝรั่งเศสและเนเธอร์แลนด์ ในคริสต์ศตวรรษที่ 15 อาราสในฝรั่งเศสเป็นเมืองที่มีชื่อในการทอพรมผนังด้วยขนแกะ งานพรมของอาราสขายเป็นเครื่องตกแต่งให้แก่ปราสาทและวังต่าง ๆ ทั่วยุโรป พรมแขวนผนังมาถูกทำลายไปมากระหว่างการปฏิวัติฝรั่งเศส พรมจำนวนมากถูกเผาเพื่อเอาทองที่เป็นเส้นด้ายในตัวผ้า คำว่า “พรมผนังอารัส” ยังเป็นคำที่ใช้เรียกพรมผนังที่ทออย่างหรูหรา แม้ว่าจะทำมาจากที่อื่นก็ตาม
ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ศูนย์การทอพรมผนังก็ย้ายไปในบริเวณฟลานเดอส์ซึ่งกลายมาเป็นศูนย์กลางการทอพรมผนังของยุโรป ในคริสต์ศตวรรษที่ 17 พรมเฟล็มมิชได้ชื่อว่าเป็นศูนย์กลางการผลิตที่สำคัญที่สุด ซึ่งจะเห็นได้จากงานที่ทำมาจากสมัยนั้นแสดงให้เห็นรายละเอียดของงาน ทั้งภาพบนพรมและสีที่ใช้
ในคริสศตวรรษที่ 19 วิลเลียม มอร์ริส รื้อฟี้นการทอพรมผนังแบบยุคกลางที่แอบบีเมอร์ตัน และมีความสำเร็จในการทอพรมผนังสำหรับการตกแต่งที่อยู่อาศัยและคริสต์ศาสนสถาน งานร่างพรมทอเหล่านี้ของมอริสออกแบบโดยเอ็ดเวิร์ด เบิร์น-โจนส์ (Edward Burne-Jones)
พรมทอยังทำกันอยู่บ้างที่โรงงานที่โกบลินส์ (Gobelins) และเวิร์คช็อพบางแห่งในยุโรป ซึ่งนอกจากจะทอแล้วยังซ่อมแซมพรมทอที่ชำรุดด้วย นอกจากนั้นศิลปะการทอพรมผนังยังเป็นศิลปะของผู้ที่ทอพรมเป็นงานอดิเรกด้วย
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ พรมผนัง
- Jagiellonian Tapestries
- (eb1911) บทความเกี่ยวกับพรมทอ
- พรมทอ เก็บถาวร 2020-01-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- การออกแบบและทอพรมทอ
- ผ้าทอแบบพรมทอ เก็บถาวร 2008-04-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- การปักและการทอพรมทอ ที่ โครงการกูเทนแบร์ก โดยเกรซ คริสตี ค.ศ. 1912
- การทำพรมทอร่วมสมัย เก็บถาวร 2008-01-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- แหล่งความรู้เรื่องพรมสมัยใหม่ เก็บถาวร 2012-01-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
สมุดภาพ
แก้-
ทหารกรีกบนพรมทอแซมปุล
(Sampul tapestry)
งานทอขนแกะแขวนผนังจาก 300-200 ปึก่อนคริสต์ศักราช -
“พรมผนังเฮสเตีย”
(The Hestia Tapestry)
จากคริสต์ศตวรรษที่ 6 จากอียิปต์
ที่ดัมบาร์ตันโอ้ค (Dumbarton Oaks) ที่วอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐอเมริกา -
“Wild Men and Moors” (รายละเอียด) ลินนินและขนแกะ จาก คริสต์ศตวรรษที่ 15 ที่พิพิธภัณฑ์วิจิตรศิลป์ที่บอสตัน สหรัฐอเมริกา
-
พรมทอจากคริสต์ศตวรรษที่ 16 ที่พิพิธภัณฑ์วิคตอเรียอัลเบิร์ต ลอนดอน
-
“ดูดาว” จากราวคริสต์ศตวรรษที่ 16 จากพิพิธภัณฑ์ศิลปะประยุกต์และออกแบบที่ Göteborg ประเทศสวีเดน
-
พรมทอบนกี่ที่โรงงานที่โกบลินส์
-
กี่สำหรับทอพรมผนัง