ปรีชา เถาทอง

ศาสตราจารย์ ปรีชา เถาทอง ศิลปินแห่งชาติผู้ได้รับการเชิดชูเกียรติในฐานะศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยการ(จิตรกรรม) ประจำปีพุทธศักราช 2552

ปรีชา เถาทอง ม.ว.ม., ป.ช., ต.ภ., ร.จ.พ.
เกิด	27 เมษายน พ.ศ. 2491 จังหวัดพระนคร ประเทศไทย
อาชีพ	นักเขียน จิตรกร
สัญชาติ	ไทย

ประวัติ

ศาสตราจารย์ ปรีชา เถาทอง เกิดเมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2491 ที่จังหวัดพระนคร เป็นบุตรของนายเจริญ เถาทอง (บิดา) และ นางสิน เถาทอง (มารดา) เป็นบุตรคนที่ 5 ในจำนวนพี่น้อง 8 คน โดยพี่น้องร่วมมารดาทั้งหมดได้แก่

• 1. เป็นชาย (เสียชีวิต)
• 2. เป็นชาย (เสียชีวิต)
• 3. เป็นชาย (เสียชีวิต)
• 4. นาย พิชัย เถาทอง (รับเหมาก่อสร้าง)
• 5. นายปรีชา เถาทอง (ศิลปินแห่งชาติ)
• 6. นายสุชาติ เถาทอง (ศิลปิน)
• 7. นายสมชาย เถาทอง (ศิลปิน)
• 8. นายสุวิชาญ เถาทอง (ศิลปิน)

การศึกษา

• จบการศึกษาระดับปริญญาตรี ศิลปบัณฑิต จิตรกรรม (เกียรตินิยมอันดับ 2) มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพมหานคร
• ได้รับทุนไป ศึกษาที่ L'Accademia di belle Arte ณ กรุงโรม ประเทศอิตาลี ในปี พ.ศ. 2519
• จบการศึกษาระดับปริญญาโท ศิลปมหาบัณฑิต จิตรกรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร กรุงเทพมหานคร
• ประกาศนียบัตร วิชาวาดเส้นจากอดาเคมีเบลลา อาร์เต กรุงโรม ประเทศอิตาลี

การทำงาน

ศาสตราจารย์ปรีชา เถาทอง ได้รับรางวัลจำนวนมากและยังดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร

• ได้รับรางวัลศิลปินชั้นเยี่ยม สาขาจิตรกรรมจากงานแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ปี 2522
• รางวัลเหรียญเงินจากศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 22 (จิตรกรรม)
• รางวัลเหรียญทองจากศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 23
• รางวัลศิลปกรรมยอดเยี่ยมจากศิลปกรรมครบรอบที่ 3 ของหอศิลป พีระศรี
• รางวัลเหรียญทองศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 24
• รางวัลเหรียญทองศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 25
• ได้รับเกียรติให้เป็นศิลปินชั้นเยี่ยม สาขาจิตรกรรม
• อาจารย์พิเศษที่โรงเรียนเพาะช่าง
• อาจารย์ประจำคณะจิตรกรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• ได้รับทุนไป ศึกษาที่ L'Accademia di belle Arte ณ กรุงโรมประเทศอิตาลี ในปี พ.ศ. 2519
• ศาสตราจารย์ประจำคณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• ประธานสภาคณบดีศิลปะแห่งประเทศไทย
• 23 มิถุนายน พ.ศ. 2552 กรรมการส่งเสริมศิลปะร่วมสมัย สาขาทัศนศิลป์
• 8 มกราคม พ.ศ. 2552 ศิลปินแห่งชาติ ประจำปี 2552 สาขาสาขาทัศนศิลป์ด้านจิตรกรรม

ผู้ร่วมรับรางวัลอันทรงเกียรติศิลปินแห่งชาติ

ในปี พ.ศ. 2552 ปีเดียวกัน ยังมีผู้ได้รับการเชิดชูเกียรติในฐานะ "ศิลปินแห่งชาติ" นั้นมีผู้เข้าร่วมรับรางวัลทั้งหมด 9 ท่าน ดังนี้ ศิลปินที่ได้รับเลือกเป็นศิลปินแห่งชาติใน 3 สาขา ได้แก่ ทัศนศิลป์ วรรณศิลป์ และ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปี พ.ศ. 2552

• 1. ศาสตราจารย์ ปรีชา เถาทอง ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ ด้านจิตรกรรม

• 2. นายองอาจ สาตรพันธุ์ ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ ด้านสถาปัตยกรรมร่วมสมัย

• 3. นางเพ็ญพรรณ สิทธิไตรย์ ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ ด้านประณีตศิลป์- แกะสลักเครื่องสด

• 4. นายวรนันท์ ชัชวาลทิพากร ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาทัศนศิลป์ด้านภาพถ่าย

• 5. นายเสกสรรค์ ประเสริฐกุล ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาวรรณศิลป์ ด้านเรื่องสั้น สารคดี นวนิยาย กวีนิพนธ์

• 6. นายจตุพร รัตนวราหะ ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านนาฏศิลป-โขน

• 7. นายอุทัย แก้วละเอียด ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทย

• 8. นางมัณฑนา โมรากุล ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทยสากล-คำร้อง

• 9. นายประยงค์ ชื่นเย็น ศิลปินแห่งชาติ ปี พุทธศักราช 2552 สาขาศิลปะการแสดง ด้านดนตรีไทยลูกทุ่ง-ผู้เรียบเรียงเสียงประสาน

โดยศิลปินแห่งชาติทั้ง 9 ท่านได้ผ่านหลักเกณฑ์การคัดเลือกศิลปินแห่งชาติอัน ประกอบด้วย 3 หลักเกณฑ์ใหญ่ ดังนี้

• 1. เป็นผู้มีความรู้ความสามารถ มีความเชี่ยวชาญและมีผลงานดีเด่น
• 2. เป็นที่ยอมรับของวงการศิลปะแขนงนั้น
• 3. เป็นผู้มีคุณธรรม มีผลงานที่ยังเป็นประโยชน์ต่อสังคมและมนุษยชาติ ได้รับรางวัลหรือเกียรติคุณระดับท้องถิ่น ระดับชาติ หรือระดับนานาชาติ

ซึ่งในปี พุทธศักราช 2552 มีผู้ผ่านการคัดเลือกจำนวนมาก และคณะกรรมการได้มีกระบวนการพิจารณาอย่างละเอียดมากที่สุดโดยศิลปินแห่งชาติปี 2552 ได้เข้ารับพระราชทานโล่และเข็มเชิดชูเกียรติจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553 เนื่องในวันศิลปินแห่งชาติ ที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย

รางวัล & เกียรติคุณ

รางวัลและเกียรติคุณที่ได้รับ ประกอบด้วย

ปี	ชื่อรางวัล	หน่วยงานที่มอบ	หมายเหตุ
2517	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 2 เหรียญเงิน ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 22
2518	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 23
2520	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 24
2522	รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม	ศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 25
2522	ได้รับยกย่องเป็นศิลปินชั้นเยี่ยม ประเภทจิตรกรรม ลำดับที่ 14
2527	รางวัลที่ 1 การประกวดจิตรกรรมฝาผนัง	ธนาคารอาคารสงเคราะห์
2527	รางวัลที่ 3 การออกแบบอนุสาวรีย์ 700 ปี ลายสือไทย
2535	รางวัลที่ 1 การประกวดจิตรกรรมฝาผนังตึก Escape กรุงเทพฯ	รัฐบาลไทย
2537	รางวัลที่ 1 การประกวดจิตรกรรมฝาผนังตึกธนาคารแห่งประเทศไทย จังหวัดเชียงใหม่	ธนาคารแห่งประเทศไทย จังหวัดเชียงใหม่
2538	ออกแบบสร้างสรรค์ภาพประกอบหนังสือพระมหาชนกพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช

ผลงาน

ผลงานทั้งหมดประกอบด้วย

ปีที่ได้รับ	ชื่อผลงาน	เทคนิค	ขนาด	รางวัลที่ได้รับ	หน่วยงานที่มอบ
2512	" วัดโพธิ์ " หรือ Wat Po 1969.	สีน้ำบนกระดาษ	50*70 ซม.	-
2515	" แสงและเงา " หรือ Light & Shadow.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	114*100 ซม.	ศิลปนิพนธ์ศิลปบัณฑิต (ศิลปไทย)	มหาวิทยาลัยศิลปากร พ.ศ. 2515
2517	" ภายนอก 1/2517 " หรือ Exterior 1/1974.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	137*120 ซม.
2518	" เปลือย " หรือ Nude Light Shadow 1975.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	108*123 ซม.
2519	" แสงและเงา 4 " หรือ Light and Shadow 4.	สีอะคริลิก	108*123 ซม.	เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองประเภทจิตรกรรม	การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 23 พ.ศ. 2519
2520	" รูปทรงของแสงบนเนื้อที่ของเงา 1 " หรือ Light Form on the Shade Area 1.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	140*170 ซม.	เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองประเภทจิตรกรรม	การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 25 พ.ศ. 2522
2520	" วัด 2 " หรือ Temple no. 2.	สีน้ำมันและสีอะคริลิก	150*180 ซม.	เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองประเภทจิตรกรรม	การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 24 พ.ศ. 2520
2522	" แสงภายใน " หรือ Interior with Light.	สีอะคริลิก	200*300 ซม.	รางวัลยอดเยี่ยมศิลปกรรม	การประกวดศิลปกรรมร่วมสมัยประจำปี 2522
2523	" จังหวะของแสง 2523 " หรือ Rythm of Light 1980.	สีอะคริลิก สีน้ำมันบนผ้าใบ	110*129 ซม.
2524	" ยมกปาฏิหาริย์ 1981 " หรือ Yamokpha Tihan 1981.	ไม่ระบุเทคนิค , ศิลปะจัดวาง.	200*250 ซม.
2525	" มารผจญ 1982 " หรือ Marn Phajorn 1982.	ไม่ระบุเทคนิค	100*130 ซม.
2526	" ยมกปาฏิหาริย์ 1983 " หรือ Yamokpha Tihan 1983.	ไม่ระบุเทคนิค	200*250 ซม.
2526	" แสงและเงาบนกระดาษ 1/2526 " หรือ Light and Shade on Paper 1/1983.	กระดาษ	65*45 ซม.
2531	" ทวารบาล 2531 " หรือ Thawara Barn 1988.	สีอะคริลิก สีน้ำมันบนผ้าใบ	170*140 ซม.
2532	" มารผจญ 1989 " หรือ Marn Phajorn 1989.	สีอะคริลิกบนผ้าใบ	140*170 ซม.
2535	" แสงและทิศทาง " หรือ Light and direction.	สีอะคริลิก ผ้าใบ แสงไฟฟ้า	140*170 ซม.
2536	" 50 ปี ภาพสะท้อน " หรือ 50 Years Reflection.	สีอะคริลิก สติ๊กเกอร์ แผ่นกระดาษ	50*50 ซม.
2538	ออกแบบสร้างสรรค์ภาพประกอบ หนังสือพระมหาชนก พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 33. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 34. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 35. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 36. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ. ภาพประกอบเรื่อง “พระมหาชนก” บทที่ 37. พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ.
2539	" จิต - วัตถุ, ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท " หรือ Subjective, Your Majective.	เทคนิคผสม	90*150 ซม.

ปรัชญาและเป้าหมายในการทำงาน

ศาสตราจารย์ ปรีชา มีแนวคิดที่ว่า มนุษย์ต้องปรับตัวให้ทันยุคสมัย ขณะเดียวกันก็ต้องรู้จักวัฒนธรรมของตนเอง ซึ่งควรนำมาปรับให้เกิดดุลยภาพระหว่างการอนุรักษ์กับการพัฒนา ศิลปะก็เช่นเดียวกันคนไทยสามารถเรียนรู้ทฤษฎีศิลปะแบบตะวันตกแต่ในเวลาเดียวกันก็ต้องไม่ลืมความเป็นไทยของตนเองแล้วนำข้อดีของทั้งสองสิ่งมาปรับให้เกิดดุลยภาพเป็นแนวทางสร้างสรรค์ศิลปกรรมไทยร่วมสมัยอย่างมีเอกลักษณ์ ซึ่งเป็นการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขณะเดียวกัน ศิลปินเองก็ต้องพยายามสื่อสารกับผู้ชมด้วย" ปรีชาจึงพยายามทำหน้าที่ลดช่องว่างของความไม่เข้าใจศิลปะของบุคคล โดยนัยหนึ่งทำหน้าที่เป็นครูสอนศิลปะ อีกนัยหนึ่งทำหน้าที่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะให้สอดคล้องกับอุดมการณ์ของครูสอนศิลปะผู้ที่ติดตามผลงานศิลปะของปรีชามาตั้งแต่ชุดแรกๆจะพบว่าผลงานที่สร้างสรรค์ได้สอดแทรกสาระเพื่อปูพื้นฐานแก่ผู้ชมเป็นลำดับอย่างต่อเนื่อง "ทั้งนี้ผู้ชมงานควรปรับตัวปรับใจให้เกิดความพร้อมที่จะรับรู้และชื่นชมกับผลงานศิลปะตามไปด้วยเพราะถ้าสังคมมุ่งส่งเสริมให้บุคคลรับรู้แต่ศาสตร์ที่เป็นวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี แต่ขาดความรู้เกี่ยวกับเรื่องสุนทรียภาพทางความดีความงามซึ่งเป็นเรื่องของจิตนิยม ต่อไปจิตใจของบุคคลเหล่านั้นก็จะขาดความอ่อนหวานนุ่มนวล ไม่มีสุนทรียรสในจิตใจ จนกระทั่งกลายเป็นมนุษย์ที่มีจิตใจแข็งกระด้างไม่รับรู้คุณค่าของความดีความงามทั้งมวลที่มีอยู่ในโลก

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2556 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2553 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2558 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 3 ตติยดิเรกคุณาภรณ์ (ต.ภ.)
• พ.ศ. 2547 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)