นายจบคชประสิทธิ์
นายจบคชประสิทธิ์ เป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขพระองค์แรกแห่งกรุงศรีอยุธยา
| นายจบคชประสิทธิ์ | |
|---|---|
| กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข | |
| รัชสมัย | สมเด็จพระเพทราชา |
| ก่อนหน้า | สถาปนาตำแหน่ง |
| ถัดไป | เจ้าฟ้าพร (พระบัณฑูรน้อย) |
| พระชายา | สตรีชาวบ้านสมอปรือ |
| พระธิดา | กรมหลวงอภัยนุชิต (พระพันวษาใหญ่) กรมหลวงพิพิธมนตรี (พระพันวษาน้อย) |
พระประวัติ
แก้กรมพระราชวังบวรสถานพิมุขพระองค์นี้ไม่ปรากฏพระนามเดิม ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงเป็นขุนนางมีบรรดาศักดิ์เป็นนายจบคชประสิทธิ์ ตำแหน่งนายทรงบาศขวาในกรมช้าง[1] ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ฝึกสอนในการช้าง จึงมีอิทธิพลมาก และได้ร่วมกับพระเพทราชาชิงราชสมบัติ[2] เมื่อพระเพทราชาขึ้นครองราชย์ จึงทรงตั้งนายจบคชประสิทธิ์เป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข รับพระบัญชา[1]
พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่า ในเดือน 9 ปีมะโรง ถาดทองในพระราชวังหาย สมเด็จพระเพทราชาทรงให้สืบหาจนพบว่าอยู่ในพระราชวังหลัง กรมพระราชวังบวรสถานพิมุขจึงถูกลงพระราชอาญาจนทิวงคต[2] พระราชพงศาวดารกรุงสยาม จากต้นฉบับของบริติชมิวเซียม ให้รายละเอียดเพิ่มเติมว่าสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ทรงเห็นว่ากรมพระราชวังบวรสถานพิมุขกับเจ้าพระยาสุรสงครามมียศและบริวารมาก เกรงว่าภายหน้าจะเป็นศัตรู เมื่อกราบทูลสมเด็จพระเพทราชาแล้ว ทั้งสองพระองค์จึงออกอุบายให้นำถาดทองไปซ่อนในพระราชวังหลัง แล้วให้ลูกขุนพิจารณาสืบสวนจนพบ จึงให้ข้าหลวงไปจับกุมกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขมาไต่สวน บรรดาตุลาการพิพากษาตามพระราชอัธยาศัยว่ากรมพระราชวังหลังเป็นกบฏ ให้สำเร็จโทษเสีย[3]
พระธิดา
แก้บัญชีพระนามเจ้านาย ในคำให้การชาวกรุงเก่า (มีความเคลื่อนเคลื่อนว่านายทรงบาศคือเจ้าพระบำเรอภูธร) ระบุว่า พระชายาในกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขมีเชื้อพราหมณ์ เป็นชาวบ้านสมอปรือ เมืองเพชรบุรี มีพระธิดาด้วยกัน 2 พระองค์ คือ[4]
- พระองค์ขาว ภายหลังได้เป็นกรมหลวงอภัยนุชิต
- พระองค์พลับ ภายหลังได้เป็นกรมหลวงพิพิธมนตรี
อ้างอิง
แก้- เชิงอรรถ
- บรรณานุกรม
- ประชุมพงศาวดารภาคที่ 82 เรื่องพระราชพงศาวดารกรุงสยามจากต้นฉบับของบริติชมิวเซียมกรุงลอนดอน. กรุงเทพฯ : พิมพ์ครั้งที่ 2, กรมศิลปากร, 2537. 423 หน้า. ISBN 974-419-025-6
- พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ตรวจสอบชำระจากเอกสารตัวเขียน. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2558. 558 หน้า. ISBN 978-616-92351-0-1 [จัดพิมพ์โดยเสด็จพระราชกุศลในการพระราชทานเพลิงศพพระธรรมปัญญาบดี (ถาวร ติสฺสานุกโร ป.ธ.๔)]
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9
| ก่อนหน้า | นายจบคชประสิทธิ์ | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สถาปนาตำแหน่ง กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข |
|
กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข (อาณาจักรอยุธยา) |
|
เจ้าฟ้าพร |