นางแย้ม
| นางแย้ม | |
|---|---|
| |
| ดอกนางแย้ม | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Asterids |
| อันดับ: | Lamiales |
| วงศ์: | Lamiaceae |
| สกุล: | Clerodendrum |
| สปีชีส์: | C. chinense |
| ชื่อทวินาม | |
| Clerodendrum chinense (Osbeck) Mabb.[1] | |
| ชื่อพ้อง | |
|
รายการ
| |
นางแย้ม (ชื่อวิทยาศาสตร์: Clerodendrum chinense) เป็นไม้พุ่มเนื้ออ่อน ในประเทศไทยพบกระจายห่าง ๆ ทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ อินเดีย พม่า จีนตอนใต้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
แก้
นางแย้มเป็นไม้พุ่มเนื้ออ่อน สูงได้ถึง 2 เมตร ใบเดี่ยว กว้างทรงรี ขึ้นสลับตามข้อของลำต้น ขอบใบมีหยัก เมื่อขยี้จะมีกลิ่นเหม็น ดอกสีขาวอมชมพู ออกเป็นช่อแน่นที่ปลายกิ่ง เส้นผ่านศูนย์กลาง 6–10 เซนติเมตร บานไม่พร้อมกัน ส่วนบนจะบานก่อน มีกลิ่นหอมทั้งวัน ผลเนื้ออ่อนมีเปลือกหุ้ม เมื่อแก่จัดจะแตกเป็น 4 กลีบ มีเมล็ดหลายเมล็ด
นางแย้ม: กลีบดอกซ้อน หลอดกลีบดอก เกสรเพศผู้ และเกสรเพศเมียสั้น และ var. simplex กลีบดอกไม่ซ้อน หลอดกลีบ เกสรเพศผู้ และเกสรเพศเมียยาวกว่า [3]
การขยายพันธุ์
แก้นางแย้มขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด
ประโยชน์
แก้นางแย้มเป็นไม้ประดับ และมีสรรพคุณทางสมุนไพร ใบใช้ตำพอกแก้โรคผิวหนัง รากใช้ต้มดื่มแก้ปวดข้อ ริดสีดวงทวาร แก้หลอดลมอักเสบ ต้นใช้ต้มดื่มแก้กระดูกสันหลังอักเสบเรื้อรัง ปวดข้อ ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ
ปรากฏในวรรณคดี
แก้| นางแย้มบานแบ่งแย้ม | เกสร | |
| เสียวกระสันโอษฐ์อร | อ่อนยิ้ม | |
| — ลิลิตเพชรมงกุฏ ประพันธ์โดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน)[4] | ||
ชมดวงพวงนางแย้ม บานแสล้มแย้มเกสร คิดความยามบังอร แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม
เกร็ด
แก้- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระราชนิพนธ์เพลง เพื่อบรรเลงกับวงดนตรีส่วนพระองค์ ชื่อเพลง นางแย้ม
อ้างอิง
แก้- ↑ Plant-book, reimpr.: 707 (1989)
- ↑ "Clerodendrum chinense (Osbeck) Mabb". Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. สืบค้นเมื่อ 25 February 2021.
- ↑ "นางแย้ม".กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช
- ↑ "ลิลิตเพชรมงกุฎ - เจ้าพระยาพระคลัง (หน)". ห้องสมุดวชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ August 12, 2021.