นักปราชญ์แห่งคริสตจักร
นักปราชญ์แห่งคริสตจักร (อังกฤษ: Doctor of the Church; ละติน: Doctor Ecclesiae) (คำว่า “docere” หรือ “doctor” ในภาษาละตินหมายถึง “สอน”) เป็นตำแหน่งที่คริสตจักรแต่งตั้งให้ผู้ที่มีความสำคัญด้านคำสอนหรือเทววิทยาศาสนาคริสต์เป็นพิเศษ
ก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 16
แก้ในคริสตจักรตะวันตก มีปิตาจารย์แห่งคริสตจักรที่ได้รับยกย่องเป็นนักปราชญ์อยู่ 4 องค์ ได้แก่ นักบุญเกรกอรีผู้ยิ่งใหญ่ นักบุญแอมโบรสแห่งมิลาน นักบุญออกัสตินแห่งฮิปโป และนักบุญเจอโรม ขณะที่คริสตจักรตะวันออกมีนักปราชญ์ที่โดดเด่นเป็นพิเศษ 3 องค์ ได้รับยกย่องเป็น "ไฮเออราร์คผู้ศักดิ์สิทธิ์ทั้งสาม" ได้แก่ นักบุญจอห์น คริสซอสตอม นักบุญแบซิลแห่งซีซาเรีย และนักบุญเกรกอรีแห่งนาเซียนซัส
คริสตจักรโรมันคาทอลิก
แก้ในคริสตจักรโรมันคาทอลิกตำแหน่งนี้จะมอบให้แก่นักบุญผู้เป็นเจ้าของงานประพันธ์ที่คริสตจักรถือว่ามีคุณค่าต่อการศึกษา โดยการประกาศจากพระสันตะปาปาหรือจากสภาสังคายนาสากล การแต่งตั้งนี้นาน ๆ จึงทำกันครั้งหนึ่งและเป็นการแต่งตั้งหลังจากที่ผู้ได้รับการแต่งตั้งเสียชีวิตไปแล้วและหลังจากที่ได้รับประกาศให้เป็นนักบุญแล้วเท่านั้น
ในคริสตจักรละติน หลังจากที่นักปราชญ์ฝ่ายละตินทั้ง 4 องค์ได้รับยกย่องเป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักรไปแล้ว สมเด็จพระสันตะปาปาปิอุสที่ 5 ได้ประกาศยกย่องนักปราชญ์อีก 4 องค์เป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักรตะวันออกในปี ค.ศ. 1568 ได้แก่ นักบุญจอห์น คริสซอสตอม นักบุญแบซิลแห่งซีซาเรีย นักบุญเกรกอรีแห่งนาเซียนซัส และนักบุญอะทานาเชียสแห่งอะเล็กซานเดรีย
นักปราชญ์แห่งคริสตจักรแต่ละองค์ก็มีความเชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ กัน เช่น นักบุญเกรกอรีหรือพระสันตะปาปาเกรกอรีที่ 1 และนักบุญแอมโบรสเป็นนักเขียนจดหมายและศาสตรนิพนธ์ นักบุญกาเตรีนาแห่งซีเอนาและนักบุญยอห์นแห่งไม้กางเขนจะเขียนเกี่ยวกับเทววิทยาเชิงรหัสยะ (mystical theology) นักบุญออกัสตินแห่งฮิปโปและนักบุญโรแบร์โต เบลลาร์มีโน เน้นงานเขียนปกป้องคริสตจักรจากพวกนอกรีต นักบุญบีดเขียน “ประวัติศาสตร์คริสตจักรของชนอังกฤษ” ซึ่งเป็นเอกสารที่ดีที่สุดในทางประวัติศาสตร์อังกฤษสมัยกลาง ส่วนนักบุญแอนเซล์มแห่งแคนเทอร์เบอรี นักบุญอัลแบร์ตุส มาญุส และนักบุญทอมัส อไควนัส เป็นทั้งนักเทววิทยาระบบ
ในปี ค.ศ. 1970 ได้มีการแต่งตั้งนักบุญหญิงเป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักรเป็นครั้งแรก คือ นักบุญเตเรซาแห่งอาบีลาและนักบุญกาเตรีนาแห่งซีเอนา ต่อมามีนักบุญเตแรซแห่งลีซีเยอและนักบุญฮิลเดการ์ดแห่งบิงเงิน ได้รับแต่งตั้งเพิ่มมาอีกตามลำดับ
คริสตจักรโรมันคาทอลิกได้แต่งตั้ง “นักปราชญ์แห่งคริสตจักร” ทั้งหมดด้วยกัน 35 องค์ ในจำนวนนี้ 18 องค์ถึงแก่กรรมก่อนจะเกิดศาสนเภทตะวันออก-ตะวันตกในปี ค.ศ. 1054 ซึ่งทางนิกายอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ก็ยังนับถือนักปราชญ์ทั้ง 17 องค์นี้ ในบรรดา 35 องค์นี้ 25 องค์มาจากศาสนาคริสต์ตะวันตก และอีก 8 มาจากศาสนาคริสต์ตะวันออก ประกอบด้วยนักบุญหญิง 4 องค์ มุขนายก 18 องค์ บาทหลวง 12 องค์ พันธบริกร 1 องค์ นักพรตหญิง 3 องค์ พรหมจารี 1 องค์ และเป็นชาวยุโรป 26 องค์ ชาวแอฟริกา 3 องค์ และอีก 6 องค์เป็นชาวเอเชีย
รายชื่อนักปราชญ์แห่งคริสตจักรโรมันคาทอลิก
แก้| ชื่อ | ค.ศ. เกิด | ค.ศ. ตาย | แต่งตั้ง | ชาติ | ตำแหน่ง |
|---|---|---|---|---|---|
| นักบุญเกรกอรี* (St. Gregory the Great) |
540 (ราว) | 12 มีนาคม 604 | 1298 | โรมัน | พระสันตะปาปา |
| นักบุญแอมโบรสแห่งมิลาน* (St. Ambrose) |
340 (ราว) | 4 เมษายน 397 | 1298 | โรมัน | บิชอปแห่งมิลาน |
| นักบุญออกัสตินแห่งฮิปโป* (St. Augustine) |
354 | 28 สิงหาคม 430 | 1298 | ชาวนิวมิเดีย | บิชอปแห่งฮิปโป |
| นักบุญเจอโรม* (St. Jerome) |
347 (ราว) | 30 กันยายน 420 | 1298 | ดาลเมเชีย | บาทหลวง นักพรต |
| นักบุญจอห์น คริสซอสตอม* (St. John Chrysostom) |
347 | 407 | 1568 | ซีเรียน | อาร์ชบิชอปแห่งคอนสแตนติโนเปิล |
| นักบุญแบซิลแห่งซีซาเรีย* (St. Basil) |
330 | 1 มกราคม 379 | 1568 | คาพะโดเคีย | บิชอปแห่งไกเซรี |
| นักบุญเกรกอรีแห่งนาเซียนซัส* (St. Gregory of Nazianzus) |
329 | 25 มกราคม 389 | 1568 | แคปพาโดเชีย | อาร์ชบิชอปแห่งคอนสแตนติโนเปิล |
| นักบุญอะทาเนเชียสแห่งอะเล็กซานเดรีย* (St. Athanasius) |
298 | 2 พฤษภาคม 373 | 1568 | อียิปต์ | อาร์ชบิชอปแห่งอะเล็กซานเดรีย |
| นักบุญทอมัส อไควนัส (St. Thomas Aquinas) |
1225 | 7 มีนาคม 1274 | 1568 | เนเปิลส์ | บาทหลวง นักเทววิทยาศาสนาคริสต์ ไฟรอาร์คณะดอมินิกัน |
| นักบุญโบนาเวนตูรา (St. Bonaventure) |
1221 | 15กรกฎาคม 1274 | 1588 | ละติอุม | พระคาร์ดินัลบิชอปแห่งอัลบาโน นักเทววิทยาศาสนาคริสต์ มหาธิการคณะฟรันซิสกัน |
| นักบุญแอนเซล์มแห่งแคนเทอร์เบอรี (St. Anselm) |
1033 หรือ 1034 | 21 เมษายน 1109 | 1720 | อาออสตา | อาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรี นักพรตคณะเบเนดิกติน |
| นักบุญอีซีโดโรแห่งเซบิยา* (St. Isidore) |
560 | 4 เมษายน 636 | 1722 | อันดาลูเชีย | อาร์ชบิชอปแห่งเซบิยา |
| นักบุญปีเตอร์ คริโซโลกัส* (St. Peter Chrysologus) |
406 | 450 | 1729 | อิตาลี | อาร์ชบิชอปแห่งราเวนนา |
| นักบุญลีโอที่ 1* (St. Leo the Great) |
400 | 10 พฤศจิกายน 461 | 1754 | โรมัน | พระสันตะปาปา |
| นักบุญปีเตอร์ เดเมียน (St. Peter Damian) |
1007 | 21/22 February 1072 | 1828 | ราเวนนา | พระคาร์ดินัลบิชอปแห่งออสเตีย นักพรตคณะเบเนดิกติน |
| นักบุญแบร์นาร์แห่งแกลร์โว (St. Bernard) |
1090 | 21 สิงหาคม 1153 | 1830 | เบอร์กันดี | บาทหลวง นักพรตคณะซิสเตอร์เชียน |
| นักบุญอีแลร์แห่งปัวตีเย* (St. Hilary of Poitiers) |
300 | 367 | 1851 | กอล | บิชอปแห่งปัวตีเย |
| นักบุญอัลฟอนโซ มาเรีย เด ลีกูโอรี (St. Alphonsus Liguori) |
1696 | 1 สิงหาคม 1787 | 1871 | เนเปิลส์ | บิชอปแห่งซานตากาตา เด โกตี ผู้ก่อตั้งคณะพระมหาไถ่ |
| นักบุญฟร็องซัว เดอ ซาล (St. Francis de Sales) |
1567 | 28 ธันวาคม 1622 | 1877 | ซาวอย | บิชอปแห่งเจนีวา |
| นักบุญซิริลแห่งอะเล็กซานเดรีย (St. Cyril of Alexandria) |
376 | 27 มิถุนายน 444 | 1883 | อียิปต์ | อัครบิดรแห่งอะเล็กซานเดรีย |
| นักบุญซิริลแห่งเยรูซาเลม* (St. Cyril of Jerusalem) |
315 | 386 | 1883 | เยรูซาเลม | บิชอปแห่งเยรูซาเลม |
| นักบุญจอห์นแห่งดามัสกัส* (St. John Damascene) |
676 | 5 ธันวาคม 749 | 1883 | ซีเรีย | บาทหลวง นักพรต |
| นักบุญบีด* (St. Bede the Venerable) |
672 | 27 พฤษภาคม 735 | 1899 | อังกฤษ | บาทหลวง นักพรต |
| นักบุญเอเฟรมแห่งซีเรีย* (St. Ephrem) |
306 | 373 | 1920 | ซีเรีย | พันธบริกร |
| นักบุญปีเตอร์ กานิส (St. Peter Canisius) |
1521 | 21 ธันวาคม 1597 | 1925 | เนเธอร์แลนด์ | บาทหลวง นักบวชคณะเยสุอิต |
| นักบุญยอห์นแห่งไม้กางเขน (St. John of the Cross) |
1542 | 14 ธันวาคม 1591 | 1926 | สเปน | บาทหลวง รหัสยิก ผู้ก่อตั้งคณะคาร์เมไลท์ไม่สวมรองเท้า |
| นักบุญโรแบร์โต เบลลาร์มีโน (St. Robert Bellarmine) |
1542 | 17 กันยายน 1621 | 1931 | ทัสกานี | อาร์ชบิชอปแห่งกาปัว นักบวชคณะเยสุอิต |
| นักบุญอัลแบร์ตุส มาญุส (St. Albertus Magnus) |
1193 | 15 พฤศจิกายน 1280 | 1931 | ชาวเยอรมัน | บิชอปแห่งเรเกนส์บูร์ก ไฟรอาร์คณะดอมินิกัน |
| นักบุญแอนโทนีแห่งปาดัว (St. Anthony of Padua) |
1195 | 13 มิถุนายน 1231 | 1946 | โปรตุเกส | บาทหลวง, ไฟรอาร์คณะฟรันซิสกัน |
| นักบุญลอเรนโซแห่งบรินดีซี (St. Lawrence of Brindisi) |
22 กรกฎาคม 1559 | 22 กรกฎาคม 1619 | 1959 | เนเปิลส์ | บาทหลวง นักการทูต ไฟรอาร์คณะภราดาน้อยกาปูชิน |
| นักบุญเตเรซาแห่งอาบีลา (St. Teresa of Ávila) |
28 มีนาคม 1515 | 4 ตุลาคม 1582 | 1970 | สเปน | รหัสยิก ผู้ก่อตั้งคณะคาร์เมไลท์ไม่สวมรองเท้า |
| นักบุญกาเตรีนาแห่งซีเอนา (St. Catherine of Siena) |
25 มีนาคม 1347 | 29 เมษายน 1380 | 1970 | ทัสเคนี | รหัสยิก สมาชิกคณะชั้นสามของนักบุญดอมินิก |
| นักบุญเตแรซแห่งลีซีเยอ (St. Thérèse de Lisieux) |
2 มกราคม 1873 | 30 กันยายน 1897 | 1997 | ฝรั่งเศส | นักพรตหญิงคณะคาร์เมไลท์ไม่สวมรองเท้า |
| นักบุญควนแห่งอาบีลา (St. John of Ávila) |
6 มกราคม 1500 | 10 พฤษภาคม 1569 | 2012 | สเปน | บาทหลวง รหัสยิก |
| นักบุญฮิลเดการ์ดแห่งบิงเงิน (St. Hildegard of Bingen) |
1098 | 17 กันยายน 1179 | 2012 | เยอรมัน | รหัสยิก อธิการิณีอารามคณะเบเนดิกติน |
ดูเพิ่ม
แก้แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- นักปราชญ์แห่งคริสตจักร (Catholic Church) (อังกฤษ)
- นักปราชญ์แห่งคริสตจักร (Catholic Encyclopedia) (อังกฤษ)
 | บทความศาสนาคริสต์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |