นพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา

ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิงนพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา (เดิม โนบุโกะ ทาคากิ; 17 กันยายน พ.ศ. 2455 — 26 มีนาคม พ.ศ. 2533) อดีตอาจารย์ประจำคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้ประพันธ์คำร้องภาษาอังกฤษเพลงพระราชนิพนธ์ Falling Rain (สายฝน), Near Dawn (ใกล้รุ่ง), Lullaby (ค่ำแล้ว)

ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิง นพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา ป.ช., ป.ม., ท.จ.ว.
เกิด	โนบุโกะ ทาคากิ 17 กันยายน พ.ศ. 2455 รัฐโรดไอแลนด์ สหรัฐ
เสียชีวิต	26 มีนาคม พ.ศ. 2533 (77 ปี)
สัญชาติ	ญี่ปุ่น-อเมริกัน
มีชื่อเสียงจาก	อดีตอาจารย์คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
คู่สมรส	หม่อมราชวงศ์จักรทอง ทองใหญ่
บุตร	หม่อมหลวงประจักษศิลป ทองใหญ่ หม่อมหลวงนีลนารา ชิโมมุระ หม่อมหลวงจักรานพคุณ ทองใหญ่ หม่อมหลวงสุนทรานี ทองใหญ่
บุพการี	โรกุจิโร ทาคากิ ลูลูเบล วินนี

ประวัติ

ท่านผู้หญิงนพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา มีนามเดิมว่า โนบุโกะ ทาคากิ เป็นบุตรคนที่สี่ของโรกุจิโร ทาคากิ (ชาวญี่ปุ่น) กับลูลูเบล วินนี (ชาวอเมริกันเชื้อสายไอริช) เกิดเมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2455 ที่ รัฐโรดไอแลนด์ สหรัฐ มีพี่สาวสองคน พี่ชายหนึ่งคน เธอเติบโตในเมืองอีทากา รัฐนิวยอร์ก สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีเกียรตินิยมด้านอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์ วิชารองครุศาสตร์จากมหาวิทยาลัยคอร์เนล รัฐนิวยอร์ก สมรสกับหม่อมราชวงศ์จักรทอง ทองใหญ่ (อดีตรัฐมนตรีกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในสมัยจอมพลถนอม กิตติขจร; โอรสในพลตรี หม่อมเจ้าทองฑีฆายุ ทองใหญ่ กับหม่อมลุดมิลา ทองใหญ่ ณ อยุธยา) มีบุตรธิดา 4 คน คือ

• หม่อมหลวงประจักษศิลป ทองใหญ่ สมรสกับ ผู้ช่วยศาสตราจารย์วันดี ทองใหญ่ ณ อยุธยา อดีตคณบดีคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา มีบุตร 3 คน คือ
  • ประวาลทอง ทองใหญ่ ณ อยุธยา
  • ประคองศิลป์ ทองใหญ่ ณ อยุธยา
  • ประวีณศรี ไตรประคอง
• หม่อมหลวงนีลนารา ชิโมมุระ สมรสกับยาซุโอะ ชิโมมุระ นักวิทยาศาสตร์ด้านพลังงานนิวเคลียร์ ชื่อดังชาวญี่ปุ่น มีบุตร 3 คนคือ
  • ฮิโรโนบุ ชิโมมุระ
  • บุนจิโร ชิโมมุระ
  • มิโนรุ ชิโมมุระ
• หม่อมหลวงจักรานพคุณ ทองใหญ่ นักวิชาการทางการเกษตร
• ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. หม่อมหลวงสุนทรานี ทองใหญ่

ท่านผู้หญิงนพคุณ เป็นผู้มีความสามารถทางภาษาอย่างยิ่ง และมีคติประจำใจว่า "ยิ่งได้รับเกียรติยศสูงขึ้นเท่าใด ก็ยิ่งต้องทำงานให้สมกับเกียรติยศมากขึ้นเท่านั้น" และเป็นศาสตราจารย์หญิงคนแรกของไทย

ท่านผู้หญิงนพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2533 สิริอายุ 78 ปี พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2533

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2510 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2528 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2505 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)