วิกิพีเดีย

นครปกครองโดยตรงของประเทศจีน

เขตการปกครองระดับมณฑลประเภทหนึ่งของสาธารณรัฐประชาชนจีน

นครปกครองโดยตรง (จีนตัวย่อ: 直辖市; จีนตัวเต็ม: 直轄市; พินอิน: zhíxiáshì) หรือหากแปลตามภาษาอังกฤษจะเรียกว่า เทศบาลนคร[1] (อังกฤษ: municipality)[2][3] เป็นระดับสูงสุดของการจำแนกประเภทของนครที่ใช้ในสาธารณรัฐประชาชนจีน นครเหล่านี้มีระดับเทียบเท่ากับมณฑล และเป็นเขตการปกครองประเภทหนึ่งในบรรดาเขตการปกครองระดับที่หนึ่งของประเทศจีน ซึ่งอยู่ภายใต้การบริหารโดยตรงของรัฐบาลกลาง

นครปกครองโดยตรง
直辖市
Zhíxiáshì
หมวดหมู่เขตการปกครองระดับที่หนึ่ง
รัฐเดี่ยว
ที่ตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน
จำนวน4 แห่ง (ตามภาพด้านบน: #1 ปักกิ่ง; #2 เทียนจิน; #3 ฉงชิ่ง; #4 เซี่ยงไฮ้)
ประชากร12,938,224 คน (เทียนจิน)
28,846,170 คน (ฉงชิ่ง)
21.7 ล้านคน (ค.ศ. 2016) (ปักกิ่ง)
24.15 ล้านคน (ค.ศ. 2016) (เซี่ยงไฮ้)
พื้นที่6,341 km2 (2,448.1 sq mi) (เซี่ยงไฮ้) – 82,400 km2 (31,816 sq mi) (ฉงชิ่ง)
หน่วยการปกครองเขต, อำเภอ, อำเภอปกครองตนเอง

นครปกครองโดยตรงของจีนเป็น "นคร" (จีน: 市; พินอิน: shì) ที่มีอำนาจ "ระดับมณฑล" (จีน: 省级; พินอิน: shěngjí) ภายใต้เขตอำนาจเดียวกัน กล่าวคือ นครปกครองโดยตรงของจีนเป็นทั้งนครและมณฑลพร้อมกันในตัวมันเอง

นครปกครองโดยตรงของจีนมักไม่ใช่ "นคร" ตามความหมายของมันตามปกติ (กล่าวคือ ไม่ได้เป็นเมืองที่มีพื้นที่ต่อเนื่องขนาดใหญ่) แต่เป็นการประกอบเขตการปกครองหลายแห่งเข้าด้วยกัน ได้แก่ พื้นที่เมืองที่เป็นใจกลาง (ซึ่งคือเมืองในความเป็นจริง มักมีชื่อเดียวกันกับชื่อของนครปกครองโดยตรงนั้น ๆ) และพื้นที่ชนบทขนาดใหญ่กว่าที่ล้อมรอบใจกลางเมือง ซึ่งประกอบไปด้วยเมืองขนาดเล็ก (เขตและแขวง) และหมู่บ้านหลายแห่ง นครปกครองโดยตรงของจีนที่ใหญ่ที่สุดมีพื้นที่ห่างไหลกว่า 100 กิโลเมตร (62 ไมล์) เพื่อที่จะแยกความแตกต่างของ "นครปกครองโดยตรง" ออกจากพื้นที่เมืองจริง ๆ จะใช้คำว่า "พื้นที่เมือง" (จีน: 市区)

ประวัติ แก้

นครปกครองโดยตรงเริ่มแรกมี 11 แห่ง ได้แก่ หนานจิง เซี่ยงไฮ้ ปักกิ่ง เทียนจิน ชิงเต่า ฉงชิ่ง ซีอาน กว่างโจว ฮั่นโข่ว (ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของอู่ฮั่น) เฉิ่นหยาง และฮาร์บิน ในสมัยที่รัฐบาลสาธารณรัฐจีนปกครองประเทศจีน นครปกครองโดยตรงเหล่านี้จัดตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1927 ซึ่งจัดตั้งขึ้นไม่นานนับจากที่เมืองเหล่านี้ถูกจัดตั้งให้เป็น "นคร" ในช่วงทศวรรษ 1920 นอกจากนี้ ต้าเหลียนก็เป็นนครปกครองโดยตรงอีกแห่งหนึ่งเช่นกัน แต่เป็นเพียงในนาม เพราะอยู่ภายใต้การควบคุมของญี่ปุ่น นครปกครองโดยตรงดังกล่าวข้างต้นในตอนแรกเรียกว่า นครพิเศษ (特别市; 特別市; tèbiéshì) แต่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น นครภายใต้สภาบริหาร (院辖市; 院轄市; yuànxiáshì) และเปลี่ยนเป็น นครปกครองโดยตรง (直辖市; 直轄市; zhíxiáshì) ดังเช่นปัจจุบัน

หลังจากก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนในปี ค.ศ. 1949 มีการยกฐานะอานชาน เปิ่นซี และฝู่ชุ่น ให้เป็นนครปกครองโดยตรง ในขณะที่ชิงเต่า ต้าเหลียน และฮาร์บิน ถูกลดฐานะให้เป็นนครระดับจังหวัด[4] และฮั่นโข่วถูกรวมเข้ากับอู่ฮั่น ทำให้ยังคงมีนครปกครองโดยตรง 12 แห่งดังเดิม จนกระทั่งยกฐานะต้าเหลียนกลับขึ้นมาในปี ค.ศ. 1950 ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1952 ได้ลดฐานะหนานจิงให้เป็นนครระดับจังหวัด[5] ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1953 ได้ยกฐานะฮาร์บินกลับมาเป็นนครปกครองโดยตรงอีกครั้ง พร้อมกันกับฉางชุน[6]

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1954 นครปกครองโดยตรง 11 แห่งจากทั้งหมด 14 แห่ง ถูกลดฐานะเป็นนครระดับกิ่งมณฑล หลายแห่งก็ได้กลายเป็นเมืองหลวงของมณฑลที่นครนั้นตั้งอยู่ มีเพียงปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ และเทียนจินเท่านั้น ที่ยังคงเป็นนครปกครองโดยตรง จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1997 ได้ยกฐานะฉงชิ่งให้กลับมาเป็นนครปกครองโดยตรงอีกครั้งด้วยพื้นที่ขนาดใหญ่ขึ้น นอกจากนี้ เทียนจินยังเคยถูกลดฐานะเป็นนครระดับกิ่งมณฑลเป็นการชั่วคราวระหว่างปี ค.ศ. 1958–1967

ลำดับชั้น แก้

นครปกครองโดยตรงเป็นนครในลำดับชั้นสูงสุดในสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยที่ลำดับชั้นของนครในสาธารณรัฐประชาชนจีนมีดังนี้

  1. นครปกครองโดยตรง (直辖市; 直轄市; zhíxiáshì)
  2. นครระดับจังหวัด (地级市; 地級市; dìjíshì) รวมถึงนครระดับกิ่งมณฑล
  3. นครระดับอำเภอ (县级市; 縣級市; xiànjíshì) รวมถึงนครระดับกิ่งจังหวัด

การบริหาร แก้

ตำแหน่งสูงสุดในนครปกครองโดยตรง คือ นายกเทศมนตรี นายกเทศมนตรีนั้นยังเป็นผู้แทนในสภาประชาชนแห่งชาติจีน (สภานิติบัญญัติ)[7] และรองเลขาธิการคณะกรรมการนครปกครองโดยตรงพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีนอีกด้วย อย่างไรก็ตาม อำนาจการบริหารสูงสุดในนครปกครองโดยตรงนั้นเป็นของเลขาธิการคณะกรรมการนครปกครองโดยตรงพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน

นครปกครองโดยตรงในปัจจุบัน แก้

รายชื่อนครปกครองโดยตรงของสาธารณรัฐประชาชนจีนในปัจจุบัน

ISO[8] ชื่อ อักษรจีนตัวย่อ พินอิน ตัวย่อ ประชากร (คน)[9] พื้นที่ (ตร.กม.) จำนวนเขตการปกครองย่อย เขตที่ตั้งที่ทำการ มณฑลเดิม
(วันที่แยกออกมา) 		จังหวัดเดิม อำเภอเดิม
CN-11 ปักกิ่ง 北京市 Běijīng Shì 京 jīng 19,612,368 16,801 16 เขต เขตตงเฉิง
เขตตงโจว 		เหอเป่ย์
(ต.ค. 1949) 		ชุ่นเทียน ต้าซิง
CN-12 เทียนจิน 天津市 Tiānjīn Shì 津 jīn 12,938,224 11,760 16 เขต เขตเหอผิง เหอเป่ย์
(ม.ค. 1967) 		เทียนจิน เทียนจิน
CN-31 เซี่ยงไฮ้ 上海市 Shànghǎi Shì 沪 hù 23,019,148 6,340 16 เขต เขตหฺวางผู่ เจียงซู
(มี.ค. 1927) 		ซงเจียง เซี่ยงไฮ้
CN-50 ฉงชิ่ง 重庆市 Chóngqìng Shì 渝 yú 28,846,170
(ใจกลางเมือง 16,240,026) 		82,300
(ใจกลางเมือง 6,268) 		26 เขต, 8 อำเภอ, 4 อำเภอปกครองตนเอง
(ใจกลางเมือง: 19 เขต) 		เขตยฺหวีจง เสฉวน
(พ.ค. 1997) 		ฉงชิ่ง ปา

นครปกครองโดยตรงในอดีต แก้

รายชื่อนครปกครองโดยตรงของสาธารณรัฐจีนและสาธารณรัฐประชาชนจีนในอดีต

ชื่อ อักษรจีนตัวย่อ พินอิน ตัวย่อ เขตที่ตั้งที่ทำการ ช่วงเวลา มณฑลเดิม จังหวัดเดิม อำเภอเดิม
จิงตู 京都市 Jīngdū Shì 京 jīng เขตตงเฉิง 1921–1927 จื๋อลี่
(มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) 		ชุ่นเทียน ต้าซิง
จินกู 津沽市 Jīngū Shì 津 jīn เขตเหอผิง 1921–1927 จื๋อลี่
(มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) 		เทียนจิน เทียนจิน
ซงฮู่ 淞沪市 Sōnghù Shì 沪 hù เขตหฺวางผู่ 1921–1927 เจียงซู ซงเจียง เซี่ยงไฮ้
ชิงเต่า 青岛市 Qīngdǎo Shì 青 qīng เขตชื่อหนาน 1921–1927, 1929–1949 ชานตง เจียวโจว เจียว
ฮาร์บิน 哈尔滨市 Hārbīn Shì 哈 hā เขตหนานกั่ง 1921–1927, 1947–1949, 1953–1954 ซงเจียง
(มณฑลปัจจุบัน: เฮย์หลงเจียง) 		ปินโจว ปิน
ฮั่นโข่ว 汉口市 Hànkǒu Shì 汉 hàn เขตเจียงอ้าน 1921–1927, 1929–1931, 1947–1949 หูเป่ย์ ฮั่นหยาง ฮั่นหยาง
อู๋ซี 无锡市 Wúxī Shì 锡 xī เขตปินหู 1921–1927 เจียงซู ฉางโจว อู๋ซี
หางโจว 杭州市 Hángzhōu Shì 杭 háng เขตก่งชู่ 1921–1927 เจ้อเจียง หางโจว อู๋หาง
หนิงปัว 宁波市 Níngbō Shì 甬 yǒng เขตหยินโจว 1921–1927 เจ้อเจียง หนิงปัว หยิน
อานชิ่ง 安庆市 Ānqìng Shì 安 ān เขตต้ากฺวัน 1921–1927 อานฮุย อานชิ่ง ไหฺวหนิง
หนานชาง 南昌市 Nánchāng Shì 洪 hóng เขตตงหู 1921–1927 เจียงซี หนานชาง หนานชาง
อู่ชาง 武昌市 Wǔchāng Shì 武 wǔ เขตอู่ชาง 1921–1927 หูเป่ย์ อู่ชาง เจียงเซี่ย
กว่างโจว 广州市 Guǎngzhōu Shì 穗 suì เขตเยฺว่ซิ่ว 1921–1927, 1930, 1947–1954 กวางตุ้ง กว่างโจว พันยฺหวี
หนานไห่
อู๋โจว 梧州市 Wúzhōu Shì 梧 wú เขตฉางโจว 1921–1927 กว่างซี อู๋โจว ชางอู๋
หนานจิง 南京市 Nánjīng Shì 宁 níng เขตสฺวันอู่ 1927–1952 เจียงซู เจียงหนิง เจียงหนิง
ซีอาน 西安市 Xī'ān Shì 鎬 hào เขตเว่ย์ยาง 1927–1954 ฉ่านซี ซีอาน ฉางอาน
อู่ฮั่น 武汉市 Wǔhàn Shì 汉 hàn เขตเจียงอ้าน 1927–1929, 1949 หูเป่ย์ ฮั่นหยาง
อู่ชาง 		ฮั่นหยาง
เจียงเซี่ย
จิงตู 北平市 Jīngdū Shì 平 píng เขตตงเฉิง 1928–1949 จื๋อลี่
(มณฑลปัจจุบัน: เหอเป่ย์) 		ชุ่นเทียน ต้าซิง
ต้าเหลียน 大连市 Dàlián Shì 连 lián เขตซีกั่ง 1947–1949 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		จินโจว หนิงไห่
เฉิ่นหยาง 沈阳市 Shěnyáng Shì 沈 shěn เขตเฉิ่นเหอ 1947–1954 เหลียวซี
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เฟิ่งเทียน เฟิ่งเทียน
อานชาน 鞍山市 Ānshān Shì 鞍 ān เขตเถี่ยตง 1949–1954 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เหลียวหยาง ไห่เฉิง
เหลียวหยาง
เปิ่นซี 本溪市 Běnxī Shì 本 běn เขตผิงชาน 1949–1954 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เฟิ่งเทียน เปิ่นซี
ฝู่ชุ่น 抚顺市 Fǔshùn Shì 抚 fǔ เขตซินฝู่ 1949–1954 อานตง/เหลียวตง
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		เฟิ่งเทียน ฝู่ชุ่น
ลฺหวี่ต้า 旅大市 Lǚdà Shì 旅 lǚ เขตซีกั่ง 1950–1954 ลฺหวี่ต้า
(มณฑลปัจจุบัน: เหลียวหนิง) 		จินโจว หนิงไห่
ฉางชุน 长春市 Chángchūn Shì 春 chūn เขตหนานกฺวัน 1953–1954 จี๋หลิน ฉางชุน ฉางชุน

อ้างอิง แก้

  1. ↑ ราชบัณฑิตยสภา. ประกาศสำนักงานราชบัณฑิตยสภา เรื่อง กำหนดชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2564 (หน้า 21)
  2. ↑ "Local Governments". Chinese Government's Official Web Portal. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 March 2012. สืบค้นเมื่อ 10 January 2015.
  3. ↑ "Administrative Division". english.www.gov.cn. สืบค้นเมื่อ 2021-07-21.
  4. ↑ [1] เก็บถาวร มีนาคม 18, 2009 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  5. ↑ [2] เก็บถาวร มีนาคม 18, 2009 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  6. ↑ [3] เก็บถาวร มิถุนายน 19, 2013 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  7. ↑ "Chongqing Mayor: Government Must Place Service Above Anything Else". Xinhua News Agency. March 3, 2003. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 21, 2008. สืบค้นเมื่อ February 21, 2011.
  8. ↑ ISO 3166-2:CN (ISO 3166-2 codes for the provinces of China)
  9. ↑ "Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census (No. 1)". National Bureau of Statistics of China. April 28, 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 15, 2013. สืบค้นเมื่อ July 19, 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=นครปกครองโดยตรงของประเทศจีน&oldid=9876699"