ทางรถไฟสายมรณะ

ทางรถไฟสายมรณะ
	ภาพทางรถไฟสายมรณะ ช่วงระหว่างสถานีรถไฟลุ่มสุ่มและป้ายหยุดรถไฟถ้ำกระแซ
ข้อมูลทั่วไป
สถานะ	เปิดให้บริการ
เจ้าของ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ปลายทาง	ชุมทางหนองปลาดุก; น้ำตกไทรโยคน้อย; ด่านพระเจดีย์สามองค์ (สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2);
จำนวนสถานี	53 (สงครามโลกครั้งที่ 2); 30 (เปิดให้บริการ); 23 (ยุบเลิกแล้ว)
การดำเนินงาน
รูปแบบ	รถไฟระหว่างเมือง
ระบบ	รถไฟทางไกล; ของการรถไฟแห่งประเทศไทย
ผู้ดำเนินงาน	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ประวัติ
เปิดเมื่อ	25 ตุลาคม พ.ศ. 2486
ข้อมูลทางเทคนิค
ระยะทาง	194.84 กม. (121.07 ไมล์) (จากสถานีธนบุรี); 303.95 กม. (188.87 ไมล์) (สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2)
รางกว้าง	ราง 1 เมตร ทางเดี่ยว
แผนที่เส้นทาง

ทางรถไฟสายมรณะ (ทางรถไฟสายน้ำตก หรือ ทางรถไฟสายกาญจนบุรี เดิมเรียก ทางรถไฟสายพม่า) เป็นเส้นทางรถไฟสายหนึ่งที่เริ่มต้นจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ผ่านจังหวัดกาญจนบุรี ข้ามแม่น้ำแควใหญ่ โดยสะพานข้ามแม่น้ำแคว ไปทางทิศตะวันตกจนถึงด่านเจดีย์สามองค์ เพื่อให้ถึงปลายทางที่เมืองตาน-พยูซะยะ ประเทศพม่า

ในอดีตทางรถไฟสายมรณะมีความยาวจากหนองปลาดุกถึงสถานีตาน-พยูซะยะ รวม 415 กิโลเมตร แบ่งเป็นทางรถไฟที่อยู่ในเขตประเทศไทยประมาณ 303.95 กิโลเมตร และอยู่ในเขตพม่า 111.05 กิโลเมตร มีจำนวนสถานีทั้งหมด 37 สถานี ทางรถไฟสายนี้สร้างขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยใช้แรงงานเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตรและกรรมกรชาวเอเชียที่กองทัพญี่ปุ่นเกณฑ์มาสร้าง เพื่อใช้เป็นเส้นทางยุทธศาสตร์ผ่านประเทศพม่า

ปัจจุบันเส้นทางนี้ไปสุดปลายทางที่ป้ายหยุดรถไฟน้ำตกไทรโยคน้อย บ้านท่าเสา ระยะทางจากสถานีกาญจนบุรีถึงสถานีน้ำตกเป็นระยะทางประมาณ 77 กิโลเมตร การรถไฟแห่งประเทศไทยเปิดเดินรถบนเส้นทางนี้ทุกวัน และมีการจัดรถไฟขบวนพิเศษสายกรุงเทพฯ-น้ำตก ทุกวันเสาร์ อาทิตย์ และวันหยุดราชการ จุดที่นักท่องเที่ยวให้ความสนใจมากคือช่วงสะพานข้ามแม่น้ำแคว และช่วงโค้งมรณะ หรือช่วงระหว่างสถานีรถไฟลุ่มสุ่มและป้ายหยุดรถไฟถ้ำกระแซ ซึ่งเป็นช่วงที่มีการสร้างสะพานเลียบริมหน้าผาและแม่น้ำแควน้อย มีความยาวประมาณ 400 เมตร

ประวัติ

ทางรถไฟสายมรณะ สร้างขึ้นในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยรัฐบาลญี่ปุ่น ขอยืมเงินจากรัฐบาลไทย จำนวน 4 ล้านบาท การก่อสร้างใช้เวลาในการสร้างเสร็จเพียง 1 ปี ตั้งแต่เดือนตุลาคม พ.ศ. 2485 ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2486 เพื่อใช้เป็นเส้นทางยุทธศาสตร์ผ่านประเทศพม่า หลังสงครามทางรถไฟบางส่วนถูกรื้อทิ้ง บางส่วนจมอยู่ใต้อ่างเก็บน้ำเขื่อนวชิราลงกรณ์ ทางรถไฟสายนี้ถือเป็นอนุสรณ์ให้รำลึกถึงเหตุการณ์สงครามในครั้งนั้น เนื่องจากน้ำพักน้ำแรงของการบุกเบิกก่อสร้าง เป็นของทหารเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตร ที่กองทัพญี่ปุ่นเกณฑ์มา

เหตุที่ทางรถไฟสายนี้ได้ชื่อว่า ทางรถไฟสายมรณะ ก็เพราะว่า ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 กองทัพญี่ปุ่นได้เกณฑ์เชลยศึกฝ่ายพันธมิตร ได้แก่ ทหารอังกฤษ อเมริกัน ออสเตรเลีย ฮอลันดาและนิวซีแลนด์ ประมาณ 61,700 คนและกรรมกรชาวชาวจีน ญวน ชวา มลายู พม่า อินเดีย อีกจำนวนมาก และคนไทยที่ถูกเกณฑ์เป็นทาสอีกนับแสนราย มาก่อสร้างทางรถไฟสายยุทธศาสตร์ เพื่อเป็นเส้นทางผ่านไปสู่ประเทศพม่า เพื่อลำเลียงอาวุธยุทโธปกรณ์ รวมทั้งกำลังพล เพื่อจะไปโจมตีพม่าและอินเดียต่อไป ซึ่งขณะนั้นเป็นดินแดนอาณานิคมของอังกฤษ เส้นทางช่วงหนึ่งจะต้องข้ามแม่น้ำแควใหญ่จึงต้องมีการสร้างสะพานขึ้น การสร้างสะพานและทางรถไฟสายนี้เต็มไปด้วยความยากลำบาก ความทารุณของสงครามและโรคภัยตลอดจนการขาดแคลนอาหาร ทำให้เชลยศึกจำนวนหลายหมื่นคนต้องเสียชีวิตลง ทางรถไฟสายนี้สร้างเสร็จเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2486 และเปิดใช้ เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม ปีเดียวกัน

ภาพถ่าย The Bangkok-Moulmein Railway of Evil Memory โดย J.A.E. Rutherford เมื่อ ค.ศ. 1946 หลังการสร้างทางรถไฟแล้วเสร็จ พิมพ์เผยแพร่โดย Sir John Alexander Hammerton.^[1]

หลังสิ้นสุดสงครามรัฐบาลไทยได้จ่ายเงินจำนวน 50 ล้านบาท เพื่อซื้อทางรถไฟสายนี้^[2]จากอังกฤษ และทำการซ่อมบำรุงบางส่วนของเส้นทางดังกล่าว เพื่อเปิดการเดินรถตั้งแต่สถานีหนองปลาดุกจนถึงสถานีน้ำตก โดยอยู่ในความดูแลของการรถไฟแห่งประเทศไทยจนถึงปัจจุบัน

เส้นทางรถไฟสายนี้เป็นอนุสรณ์ของโลกที่จารึกความโหดร้ายทารุณของสงครามโลกครั้งที่ 2 และเป็นอนุสรณ์แก่ผู้เสียชีวิตในสงครามด้วย

การท่องเที่ยว

ทิวทัศน์ตลอดเส้นทางนี้มีความสวยงาม โดยเฉพาะบริเวณถ้ำกระแซ ที่เส้นทางรถไฟจะลัดเลาะไปตามเชิงผาเลียบไปกับลำน้ำแควน้อย ปัจจุบันทางรถไฟสายนี้สุดปลายทางที่บ้านท่าเสาหรือสถานีน้ำตก ระยะทางจากสถานีกาญจนบุรีถึงสถานีน้ำตกเป็นระยะทางประมาณ 77 กิโลเมตร

การรถไฟแห่งประเทศไทยเปิดบริการเดินรถไฟขบวนปกติ ธนบุรี - น้ำตก ทุกวัน และจัดขบวนพิเศษสายกรุงเทพ (หัวลําโพง) - น้ำตกไทรโยคน้อย ทุกวันเสาร์ อาทิตย์ และวันหยุดราชการ

โครงการในอนาคต

เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 สำนักข่าวเอเอฟพีรายงานจากเมืองย่างกุ้งว่าทางการพม่าประกาศจะรื้อฟื้นเส้นทางรถไฟสายมรณะของไทย โดยนายอ่อง มิน รัฐมนตรีกระทรวงการรถไฟพม่าซึ่งรับผิดชอบโครงการ เผยว่าได้ศึกษาความเป็นไปได้ของการบูรณะเส้นทางรถไฟ ความยาว 105 กิโลเมตรจากด่านเจดีย์สามองค์ในพม่าไปยังเขตแดนไทย ซึ่งจะเริ่มต้นขึ้นในเดือนตุลาคมปีเดียวกันนี้ และทางการไทยได้รับปากที่จะให้ความช่วยเหลือ สำหรับการรื้อฟื้นเชื่อมต่อการเดินรถไฟข้ามแดนอีกครั้ง^[3]แต่ยังไม่มีการเริ่มดำเนินการจากฝั่งไทย

รายชื่อสถานี

สถานีปัจจุบัน

สถานีสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2

กงม้า (คอนม้า) กม. 2 + 000 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
บ้านโป่งใหม่ กม. 5 + 180 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
เขาดิน กม. 43 + 154 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ท้องช้าง กม. 139 + 050 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ถ้ำผี กม. 147 + 520 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
หินตก กม. 155 + 030 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
แคนนิว กม. 161 + 400 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ไทรโยค.. กม. 167 + 660 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
กิ่งไทรโยค กม. 171 + 720 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ลิ่นถิ่น กม. 180 + 530 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
กุยแหย่ กม. 190 + 480 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
หินดาด กม. 197 + 750 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ปรังกาสี กม. 208 + 110 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ท่าขนุน กม. 218 + 150 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
น้ำโจนใหญ่ กม. 229 + 140 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ท่ามะยอ กม. 236 + 800 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ตำรองผาโท้ กม. 244 + 190 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
บ้านเกริงไกร กม. 250 + 130 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
คุริคอนตะ
กองกุยตะ กม. 262 + 580 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก (สถานีแก่งคอยท่า)
ทิมองตะ กม. 273 + 060 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
นิเกะ กม. 281 + 880 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ซองกาเลีย กม. 294 + 020 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก
ด่านเจดีย์สามองค์ กม. 303 + 630 นับจากสถานีชุมทางหนองปลาดุก (สถานีจันการายา - ด่านพระเจดีย์สามองค์ฝั่งพม่า)

ระเบียงภาพ

ป้ายหยุดรถไฟน้ำตกไทรโยคน้อย
รถจักรไอน้ำแปซิฟิค ซีเอ็กซ์ 50 (CX50) หมายเลข 824 เมื่อคราวไปเยือนทางรถไฟสายมรณะ ที่สะพานถ้ำกระแซ
รถไฟลัดเลาะตามเชิงผาเลียบไปกับลำน้ำแควน้อย และถ้ำกระแซ
สะพานถ้ำกระแซ ตัวสะพานทำจากไม้ ยาว 450 เมตร
ช่องเขาขาด
จุดเริ่มต้นในประเทศพม่า
เส้นทางสถานีตาน-พยูซะยะ ประเทศพม่า

สถานที่ที่เกี่ยวข้องกับทางรถไฟสายมรณะ

อ้างอิง

^ กม. 80+096.55 จากสถานี กรุงเทพ (หัวลําโพง)

↑ John Alexander Hammerton. (1946). The War Illustrated 10, (231): 346.
↑ ทางรถไฟสายมรณะ เก็บถาวร 2008-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรื่องไทยในอดีต
↑ "พม่ารื้อฟื้นเชื่อมทางรถไฟสายมรณะ" (Press release). เดลินิวส์. 20 พฤษภาคม 2555. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-05-21. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2555. {{cite press release}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ ทางรถไฟสายมรณะ
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

14°02′27″N 99°30′11″E / 14.040833°N 99.503056°E / 14.040833; 99.503056

[1] John Alexander Hammerton. (1946). The War Illustrated 10, (231): 346.

[2] ทางรถไฟสายมรณะ เก็บถาวร 2008-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เรื่องไทยในอดีต

[3] "พม่ารื้อฟื้นเชื่อมทางรถไฟสายมรณะ" (Press release). เดลินิวส์. 20 พฤษภาคม 2555. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-05-21. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2555. {{cite press release}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)

[1]

[2]

[3]