ตู้โดยสาร

ตู้โดยสาร (อังกฤษ: passenger car, coach หรือ carriage ) หมายถึง ตู้หรือรถโดยสารที่วิ่งบนทางรถไฟ ซึ่งพ่วงต่อกันหลายคันเป็น ขบวนรถไฟ สำหรับการขนส่งผู้โดยสาร ซึ่งมีใช้อยู่หลายชนิด ในยุคแรกๆ ที่รถไฟเริ่มเปิดเดินรถใหม่ๆ ตู้โดยสารจะมีที่นั่งซึ่งหุ้มด้วยเบาะหนัง เก้าอี้หวาย หรือเก้าอี้ไม้สัก ขึ้นอยู่กับประเภทของชั้นที่นั่ง โดยแบ่งออกเป็นสามชั้นคือ ชั้น 1, 2 และ 3 ตามลำดับ ลักษณะที่นั่งเหล่านี้ได้มีการปรับปรุงให้เหมาะสมยิ่งขึ้นตามกาลเวลาในยุคต่อมา นอกจากนั้นยังเพิ่มสิ่งอำนวยความสะดวก อย่างเตียง เครื่องสุขภัณฑ์และเครื่องปรับอากาศ โดยเฉพาะรถนอน ในปัจจุบันมีให้บริการทั้งแบบรถพัดลมและรถปรับอากาศในชั้นที่ 1, 2 และ 3 ซึ่งค่าโดยสารจะแตกต่างกันไปตามประเภทชั้นที่นั่งและความสะดวกสบายที่เพิ่มขึ้น

ขบวนรถด่วนที่84 ตรัง-กรุงเทพ ขณะจอดพักในชานชาลาที่2 ณ สถานีรถไฟตรัง

ประเภทตู้โดยสารรถไฟในประเทศไทยแก้ไข

ปัจจุบันการรถไฟแห่งประเทศไทย มีตู้โดยสารซึ่งแบ่งตามระดับชั้นและให้บริการในขบวนรถดังต่อไปนี้

ชนิดรถ จำนวนที่นั่ง ภาพ ตัวย่อ ขบวนรถที่ให้บริการ
ภายนอก ภายใน
ชั้นที่ 1
รถนั่งและนอนปรับอากาศ

Air-conditioned Day and night

บนอ.ป.1001-1022 24 ที่นั่ง (Hyundai)
 
 บนอ.ป.

(ANF.)

13/14

37/38

67/68

83/84

85/86

บนอ.ป.101-102

10 ที่นั่ง (บลูเทรน บนอ.ปJR)

  หมายเหตุ รถชนิดนี้จอดพักอยู่ที่สถานีกรุงเทพ
บนอ.ป.1101-1109 24 ที่นั่ง (CNR)
 
 
 9/10

23/24

25/26

31/32

ชั้นที่ 2
รถนั่งและนอน

ปรับอากาศ

Air-conditioned Day and night Coach

บนท.ป.40 ที่นั่ง
  • โตคิว

(1001-1029)

  • ฮิตาชิ

(1030-1036)

  • แดวูเก่า

หลังคาเหลี่ยม

(1037-1067)

  • แดวูเก่า หลังคาโค้ง

(1068-1084)

 
 
 บนท.ป.

(ANS.)

13/14

37/38

51/52

67/68

109

133/134

139/140

167/168

169/170

171/172

173/174

บนท.ป.40 ที่นั่ง
  • แดวูใหม่

(1101-1140)

 
 45/46

83/84

85/86

บนท.ป.1301-1379 40 ที่นั่ง (CNR)
 
 
 9/10

23/24

25/26

31/32

บนท.ป.36 ที่นั่ง

บนท.ป.1202-1221

  • รุ่นดัดแปลง จาก บนท.36
 
 
 51/52

167/168

169/170

171/172

173/174

บนท.ป.1401-1409 34 ที่นั่งสำหรับผู้พิการ

(CNR)

 
 9,10 23,24

25,26 31,32  

บนท.ป.JR-West

หรือ บลูเทรน

  • ไม่มีเครื่องยนต์

บนท.ป.101-122

  • มีเครื่องยนต์

- บนท.ป.201-206

- บนท.ป.231-242 30/32/34 ที่นั่ง

 
 
 - พ่วงกับขบวนรถเร็วสายใต้ (167/168 และ 173/174)

ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ สารทเดือนสิบ ปีใหม่ - พ่วงกับขบวนรถด่วนที่ 67/68

ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ และปีใหม่

- พ่วงกับขบวน

รถด่วนที่ 51/52

ช่วงสุดสัปดาห์

- พ่วงกับขบวนรถนำเที่ยว/ขบวนรถจัดเฉพาะ

รถโบกี้นั่งและนอนชั้นที่ 2

Bogie Second Class Day&Night Coach

• บนท.1001-1036 (ฮิตาชิ)

• บนท.1037-1077 (มักกะสัน)

32 ที่นั่ง

  บนท.

(BNS.)

- ปัจจุบันเหลือพ่วงในขบวนรถเร็วสายใต้ ได้แก่ขบวน

167/168 169/170 171/172 173 174

- ในอดีตเคยพ่วงกับขบวน 51/52 109 และ 139/140

แดวู
  • รถกำลังดีเซลรางปรับอากาศมีห้องขับ Air-Conditioned Power Diesel Railcar With Driving Cab
  • รถกำลังดีเซลรางปรับอากาศไม่มีห้องขับ Air-Conditioned Power Diesel Railcar Non Driving Cab
  • APD.20

- รุ่นมีห้องขับ 76 ที่นั่ง (2513-2524)

  • APN.20

- รุ่นไม่มีห้องขับ 80 ที่นั่ง

(2121-2128)

  • APD.60

- รุ่นมีห้องขับ 76 ที่นั่ง

(2525-2544)

 
 
 กซข.ป.

( APD.)
กซม.ป.

( APN.)

3/4(สลับกับรถดีเซลราง

สปรินเทอร์),

7/8 21/22 39/40 41/42 43/44

ขบวนรถพิเศษโดยสารที่997/998 กรุงเทพ-บ้านพลูตาหลวง

(สลับกับรถดีเซลรางสปรินเทอร์)

สปรินเทอร์(ASR)
  • รถกำลังดีเซลรางปรับอากาศมีห้องขับ Air-Conditioned Power Diesel Railcar With Driving Cab
  • รถกำลังดีเซลรางปรับอากาศไม่มีห้องขับ Air-Conditioned Power Diesel Railcar Non Driving Cab
  • รุ่นมีห้องขับ 72 ที่นั่ง (2501-2512)
  • รุ่นไม่มีห้องขับ 80 ที่นั่ง

(2113-2120)

  กซข.ป.

( APD.)
กซม.ป.

( APN.)

ขบวนรถด่วนพิเศษที่ 3/4

ขบวนรถเร็วที่ 997/998

เอทีอาร์

รถกำลังดีเซลรางปรับอากาศไม่มีห้องขับ

Air-Conditioned Power Diesel Railcar Non Driving Cab

กซม.ป.62 ที่นั่ง [1](2101-2112)  
 
 กซม.ป.

( APN.)

71/72 75/76 77/78 105/106

รถชานเมือง

สายวงเวียนใหญ่-มหาชัย (กซม.ป.2101)

พรถพ่วงดีเซลรางปรับอากาศมีห้องขับ

Air-conditioned Trailer Diesel Railcar With Driving Cab

พซข.ป.48/52 ที่นั่ง (อาร์เอชเอ็น)[2]   พซข.ป.

( ATD.)

ไม่สามารถใช้งานได้
รถนั่งปรับอากาศ

Air-Conditioned Second Class Carriage

บชท.ป.101-108 64/72 ที่นั่ง

(บลูเทรน บชท.ปJR)[3]

  
 
 บชท.ป.JR

(ASC.)

- พ่วงกับขบวนรถด่วนที่ 67/68

ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ และปีใหม่

- พ่วงกับขบวนรถนำเที่ยว/ขบวนรถจัดเฉพาะ

บชท.ป.201-210

30 ที่นั่ง

(สำหรับผู้พิการ)[4]
 
 บชท.ป.

(ASC.)

83/84 85/86
รถโบกี้ชั้นที่ 2

Bogie Second Class Carriage

• บชท.61-108

(48 ที่นั่ง) • บชท.1001-1002 (52 ที่นั่ง)

 
 บชท.

(BSC.)

37/38 51/52 67/68 83/84 85/86 109/102 133/134 135/136 145/146 167/168 169/170 171/172 173/174
ชั้นที่ 2 และ 3
รถโบกี้ชั้น 2 – 3

ติดกัน

Bogie Second

& Third Class Carriage

• บสส.30-34 60 ที่นั่ง (28/32)

• บสส.35-40 62 ที่นั่ง (24/38)

• บสส.1001-1022 72 ที่นั่ง (20/52)

 
 
 บสส.

(BST.)

107/108 111/112 135/136 141/142 201/202

รถธรรมดา,

รถชานเมือง

ในบางขบวน

ชั้นที่ 3
รถกำลังดีเซลรางมีห้องขับ

Bogie Power Diesel Railcar With Driving Cab

กซข.74 ที่นั่ง

• ทีเอชเอ็น (THN) 1101-1140

• เอ็นเคเอฟ (NKF) 1201-1264

  กซข.

( BPD.)

71/72 75/76

77/78 105/106

209/210 261/262

279/280 281/282

303/304 317/318

339/340 355/356 389/390 401/402

407/408 403/410

909/910 911/912

รถชานเมือง

สายแม่กลอง

ทุกขบวน

(เฉพาะเอ็นเคเอฟเท่านั้น),

รถชานเมืองบางซื่อ-ศาลายา

ธนบุรี-ศาลายา

  • รถกำลังดีเซลรางมีห้องขับ Bogie Power Diesel Railcar With Driving Cab
  • รถพ่วงดีเซลรางมีห้องขับ Bogie Trailer Diesel Railcar With Driving Cab
 อาร์เอช

อาร์เอชเอ็น

 
 
 กซข.

( BPD.)
พซข.

( BTD.)

415/416,

417/418,

419/420,

421/422,

423/424,

425/426,

427/428,

429/430,

431/432,

433/434,

437/438,

439/440,

913/914,

917/918

รถนั่งปรับอากาศ

Air-Conditioned Carriage

• บชส.ป.1 (72 ที่นั่ง)

• บชส.ป.2-4, 10 (80 ที่นั่ง)

 
 บชส.ป.

(ATC.)

67/68
รถโบกี้ชั้นที่ 3

Bogie Third Class Carriage

• บชส.1001-1155 (96 ที่นั่ง)

• บชส.1156-1373 (76 ที่นั่ง)

 
 บชส.

(BTC.)

37/38 51/52

67/68 83/84

85/86

รถเร็ว รถธรรมดา

รถชานเมืองทุกขบวน

รถท้องถิ่นสายใต้ทุกขบวน

ขบวนรถนำเที่ยวเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์,

ขบวนรถจักรไอน้ำ

ยกเว้น ขบวนรถเร็วที่105/106

ขบวนรถธรรมดา

รถท้องถิ่น

ที่ใช้รถดีเซลรางในการทำขบวน


บชส.ควีนส์แลนด์ (76 ที่นั่ง)  
 
 261/262

(เฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์)

301/302 313/314

367/368 371/372

ชั้นพิเศษ
(เป็นรถบริการที่ไม่ได้ใช้ในการโดยสารทั่วไป)
รถเสบียงปรับอากาศ

Air - conditioned Restaurant Car

ไม่มี
การกำหนด
จำนวนที่นั่ง 		  บกข.ป.

(ARC.)

13/14
 
 
 บกข.ป.(CNR) 9/10 23/24

25/26 31/32

  • รถเสบียง Bogie Restaurant Car
  • รถชั้นสามขายอาหาร Bogie Buffet Third Class Carriage[5]
   บกข.

(BRC.)
บสข.

(BBT.)

  • รถเสบียง 51/52 67/68

83/84 85/86 109/102 139/140 141/142 145/146 167/168 169/170 171/172 173/174

  • รถชั้นสามขายอาหาร 107/108 111/112 133/134 135/136

หมายเหตุ ได้มีการยกเลิกพ่วงรถเสบียง/รถชั้นสามขายอาหาร ในขบวนรถเร็วทุก ขบวน และขบวนรถด่วนที่ 67/68 ตั้งแต่วันที่ 1 มิ.ย.2562 ที่ผ่านมา

  • รถโบกี้สัมภาระมีเครื่องห้ามล้อ Bogie Full Van
  • รถโบกี้ชั้นโทและสัมภาระ Bogie Second Class and Van
  • รถโบกี้ชั้นสามและสัมภาระ Bogie Third Class & Van
 
 บพห.

(BFV.)
บทพ.

(BSV.)
บสพ.

(BTV.)

ทุกขบวน ยกเว้น

ขบวนที่ใช้รถดีเซลราง และขบวนรถธรรมดาบางขบวน

รถโบกี้ปรับอากาศจัดเฉพาะ

Air-Conditioned Reserved Saloon

31[3]     บจพ.ป.

(ARS.)

เฉพาะกรณีพิเศษ
รถประชุมปรับอากาศ 6[3]   บปช.ป.
รถรถโบกี้ตรวจสภาพทางปรับอากาศ

Air - conditioned Inspcetion Car

16[3]   บตท.ป.

(AIC.)

รถโบกี้วิทยุสื่อสาร Bogie Radio Communication Van ไม่มี
การกำหนด
จำนวนที่นั่ง 		  บวส.

(BCV.)

รถโบกี้บรรทุกล้อเลื่อน

Bogie Carriage Truck

  บรล.

(BCT.)

รถจ่ายกำลังไฟฟ้า   บฟก.
รถพระที่นั่งประทับกลางวัน   พนก.[3] เฉพาะกรณีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและพระบรมวงศานุวงศ์เสด็จพระราชดำเนินทางรถไฟเท่านั้น
รถพระที่นั่งบรรทม พนท.[3]
รถพระที่นั่งกลางวันและบรรทม พกท.[3]

อ้างอิงแก้ไข

  1. ↑ กซม.ป. 2106 (62 ที่นั่ง) ปรับปรุงใหม่ไฉไลกว่าเดิม
  2. ↑ รถดีเซลราง HITACHI Renovate กับสีใหม่
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 ชื่อย่อรถโดยสาร
  4. ↑ สถานีรถไฟชุมทางบางซื่อ
  5. ↑ 1 มิ.ย.62ปลด"ตู้เสบียงรถไฟ"ทุกภาค จาก https://www.dailynews.co.th/economic/711712 เข้าถึงเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2563

แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข

ดูเพิ่มแก้ไข

ขบวนรถไฟในประเทศไทย

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ตู้โดยสาร&oldid=9241220"