ตุนกู อาซีซะฮ์ อามีนะฮ์ ไมมูนะฮ์ อิสกันดารียะฮ์

สมเด็จพระราชินีอาซีซะฮ์ อามีนะฮ์ ราจาเปอร์ไมซูรีอากง พระนามเต็ม ตุนกู ฮัจญา อาซีซะฮ์ อามีนะฮ์ ไมมูนะ อิสกันดารียะฮ์ บินตี อัลมาร์ฮุม อัล-มุตาวักกิล อาลัลละฮ์ สุลต่าน อิสกันดาร์ อัล-ฮัจ (ยาวี: تونكو حاجة عزيزة أمينة ميمونة إسكندرية بنت المرحوم المتوكل على الله سلطان إسكندر الحاج; เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม ค.ศ.1960) ทรงเป็นราจาเปอร์ไมซูรีอากง (สมเด็จพระราชินี) แห่ง มาเลเซีย และเติงกู อัมปวน (พระมเหสี) แห่งรัฐปะหัง

อาซีซะฮ์ อามีนะฮ์ ไมมูนะ อิสกันดารียะฮ์ عزيزة أمينة ميمونة إسكندرية‎
พระมเหสีแห่งรัฐปะหัง
ราจาเปอร์ไมซูรีอากง
ดำรงพระยศ	31 มกราคม ค.ศ. 2019 – 30 มกราคม ค.ศ. 2024
ราชาภิเษก	30 กรกฎาคม ค.ศ. 2019
ก่อนหน้า	ตวนกู ฮัจญะห์ ฮามีนะห์
ถัดไป	ราจา ซาริธ โซเฟียห์
เติงกู อัมปวนแห่งรัฐปะหัง
ดำรงพระยศ	22 มกราคม ค.ศ. 2019 – ปัจจุบัน
คำประกาศ	29 มกราคม ค.ศ. 2019
ก่อนหน้า	สุลตานะห์กัลซมแห่งรัฐปะหัง (ในพระอิสริยยศ สุลตานะห์)
พระราชสมภพ	(1960-08-05) 5 สิงหาคม ค.ศ. 1960 อิสตานา บูกิต สะตูลัง โจโฮร์บะฮ์รู รัฐยะโฮร์ สหพันธรัฐมาลายา
คู่อภิเษก	สมเด็จพระราชาธิบดีอับดุลละฮ์แห่งปะหัง
พระราชบุตร	เติงกูอามีร์ นัซเซอร์ อิบราฮิม (พระราชโอรสบุญธรรม) เติงกูอะฮ์มัด อิซกันดาร์ ชะฮ์ (สิ้นพระชนม์) เติงกูฮัซซานัล อิบราฮิม อาลัม ชะฮ์ เติงกูมูฮัมมัด อิซกันดาร์ รีอายาตุดดิน ชะฮ์ เติงกู อะฮ์มัด อิซมาอิล มูอัดซัม ชะฮ์ เติงกูปูเตอรี อัฟซัน อามีนะฮ์ ฮาฟิดซาตุลละฮ์ เติงกูปูเตอรี จีฮัน อาซีซะฮ์ อาตียาตุลละฮ์
พระนามครองราชย์ ตุนกู ฮัจญา อาซีซะ อามีนะฮ์ ไมมูนะ อิสกันดารียะฮ์ บินตี อัลมาร์ฮุม อัล-มุตาวักกิล อาลัลละฮ์ สุลต่าน อิสกันดาร์ อัล-ฮัจ
ราชวงศ์	เบินดาฮารา (อภิเษกสมรส) เตอเมิงกุง (พระราชสมภพ)
พระราชบิดา	สมเด็จพระราชาธิบดีอิสกันดาร์แห่งยะโฮร์
พระราชมารดา	โจเซฟีน รูบี เรวอร์โรว
ศาสนา	อิสลาม นิกายซุนนี
ลายพระอภิไธย

เติงกู อัมปวน เป็นพระอิสริยยศสำหรับพระมเหสีในสุลต่านที่ประสูติในราชวงศ์หรือตระกูลชั้นสูง ตามที่ได้บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งรัฐปะหัง ทรงเป็นพระมเหสีในสุลต่านอับดุลละฮ์ อัล-ฮัจแห่งรัฐปะหัง ทรงดำรงพระอิสริยยศที่ราจาเปอร์ไมซูรีอากงแห่งมาเลเซีย ตั้งแต่ ค.ศ. 2019 ด้วยพระราชสวามีของพระองค์ทรงดำรงพระบรมราชอิสริยยศ ยังดีเปอร์ตวน อากง (สมเด็จพระราชาธิบดี) แห่งมาเลเซีย

พระราชพิธีราชาภิเษกมีขึ้นในวันที่ 30 กรกฎาคม ค.ศ. 2019 เกิดเหตุการณ์สำคัญของประวัติศาสตร์เนื่องจาก สมเด็จพระราชาธิบดีอับดุลละฮ์ ยังดีเปอร์ตวนอากง และสมเด็จพระราชินีตุนกู อาซีซะฯ ราจาเปอร์ไมซูรีอากง ทรงเป็นพระราชบุตรในสุลต่านผู้ทรงเคยได้รับเลือกเป็นยังดีเปอร์ตวนอากงแห่งมาเลเซียมาแล้ว ทั้งสองพระองค์

พระราชประวัติ

พระชนม์ชีพช่วงต้น

ตุนกู ฮัจญา อาซีซะฮ์ เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม ค.ศ.1960 ณ พระราชวังอิสตานา ปาซีร์ เปลังกิ เมืองโจโฮร์บะฮ์รู รัฐยะโฮร์ พระองค์ทรงเป็นพระราชธิดาพระองค์ที่สามและเป็นพระราชธิดาใน สมเด็จพระราชาธิบดีอิสกันดาร์ สุลต่านแห่งรัฐยะโฮร์ องค์ที่ 24 กับพระชนนี เอนเช เบซาร์ ยาฮาห์ กัลซอม บิลติ อับดุลลาห์ (พระนามเดิม : โจเซฟิน รูบี้ เทรเวอร์โรล ชาวอังกฤษ) พระอัยกาของพระองค์คือ สุลต่านอิสมาอิล สุลต่านแห่งรัฐยะโฮร์ องค์ที่ 23 พระเชษฐาของพระองค์คือ สุลต่านอิบราฮิม อิสมาอิล สุลต่านแห่งยะโฮร์องค์ปัจจุบัน

ตุนกู อาซีซะฮ์ ทรงเข้ารับการศึกษาชั้นต้นที่โรงเรียนอนุบาลตุนกู อัมปวม มาเรียม (Tunku Ampuan Mariam) เมืองโจโฮร์บะฮ์รู (ค.ศ.1962-1966) จากนั้นทรงศึกษาต่อที่โรงเรียนสตรีประถมศึกษาสุลต่านอิบราฮิม และทรงศึกษาต่อในระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนตุนฟาฏิมะฮ์ (Tun Fatimah) เมืองโจโฮร์บะฮ์รู (ค.ศ.1973-1979) จากนั้นตั้งแต่ปี ค.ศ.1980 ถึง ค.ศ.1986 พระองค์ทรงศึกษาหลักสูตรต่าง ๆ รวมทั้งที่วิทยาลัยครูเตเมงกอง อิบราฮิม (Temenggong Ibrahim) เมืองโจโฮร์บะฮ์รู และหลักสูตรรัฐศาสตร์และสังคมศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ (NUS) ประเทศสิงคโปร์

ตุนกู อาซีซะฮ์ ยังเป็นที่รู้จักจากความสนใจอย่างลึกซึ้งในการทำอาหารและได้ตีพิมพ์พระราชนิพนธ์หนังสือสูตรอาหารของพระองค์เอง ในชื่อ "ฝีมือเติงกูอัมปวนแห่งปะหัง" (Air Tangan Tengku Puan Pahang) และ "อาหารพื้นเมืองปะหัง" (Masakan Tradisional Pahang) นอกจากนี้พระองค์ยังทรงทำอาหารให้กับผู้ประสบอุทกภัยในรัฐปะหัง

อภิเษกสมรส

ตุนกู ฮัจญา อาซีซะฮ์ ได้พบกับ สมเด็จพระราชาธิบดีอับดุลละฮ์ ชะฮ์ องค์สุลต่านแห่งปะหัง องค์ที่ 6 (เมื่อครั้งยังเป็นเจ้าชาย) ในขณะนั้นมีพระชนมายุ 12 พรรษาและ 13 พรรษาตามลำดับ ทั้งสองพระองค์ได้อภิเษกสมรสเมื่อวันที่ 6 มีนาคม ค.ศ.1986 ณ พระราชวังอิสตานา ปาซีร์ เปลังกิ เมืองโจโฮร์บะฮ์รู รัฐยะโฮร์ ทรงได้รับพระราชทานแต่งตั้งเป็น เติงกูอัมปวน (พระมเหสี) แห่งรัฐปะหัง

องค์อุปถัมภ์

เติงกูอัมปวน แห่งรัฐปะหังทรงเป็นองค์อุปถัมภ์ของหลายองค์กร ได้แก่

• องค์อุปถัมภ์สมาคมมัคคุเทศก์แห่งประเทศมาเลเซีย (Patron of the Girl Guides Association of Malaysia)
• นายกสมาคมมัคคุเทศก์รัฐปะหัง (President of the Girl Guides Association of Pahang)
• ประธานสมาคมสตรีรัฐปะหัง (President of the Pahang Women's Institute -WI)
• องค์ประธานตลอดชีพ ของมูลนิธิตุนกู อาซีซะฮ์ เพื่อการเจริญพันธุ์ (Founder & Patron of the Tunku Azizah Fertility Foundation -TAFF)

พระราชสันตติวงศ์

• เติงกู อะฮ์มัด อิซกันดาร์ ชะฮ์ ประสูติและสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ.1990

• เติงกู ฮัซซานัล อิบราฮิม อาลัม ชะฮ์ (มกุฎราชกุมาร และผู้สำเร็จราชการแห่งรัฐปะหัง) เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ 17 กันยายน ค.ศ.1995 (พระชนมายุ 27 พรรษา) ณ โรงพยาบาลเต็งกู อัมปวนอัฟซาน (Hospital Tengku Ampuan Afzan) เมืองกวนตัน สำเร็จการศึกษาปริญญาตรีด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศจากโรงเรียนการทูตและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแห่งเจนีวา สวิตเซอร์แลนด์ (Geneva School of Diplomacy and International Relations, Switzerland) โรงเรียนนายร้อยทหารบกแซนด์เฮิสต์ ประเทศอังกฤษ (Royal Military Academy Sandhurst) และทรงกำลังศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่สำนักนโยบายสาธารณะ ลี กวน ยิว (Lee Kuan Yew School of Public Policy) มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ (National University of Singapore : NUS)

• เติงกู มูฮัมมัด อิซกันดาร์ รีอายาตุดดิน ชะฮ์ ประสูติเมื่อวันที่ 3 สิงหาคม ค.ศ.1997 (พระชนมายุ 25 พรรษา) สำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดบรูกส์ ประเทศอังกฤษ(Oxford Brookes University, England)
• เติงกู อะฮ์มัด อิซมาอิล มูอัดซัม ชะฮ์ ประสูติเมื่อวันที่ 11 กันยายน ค.ศ.2000 (พระชนมายุ 22 พรรษา) สำเร็จการศึกษาปริญาตรีวิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาสังคมวิทยาและอาชญวิทยา วิทยาลัยรอยัลฮอลโลเวย์ มหาวิทยาลัยลอนดอน ประเทศอังกฤษ (Royal Holloway, University of London, England) และทรงกำลังศึกษาโรงเรียนนายร้อยทหารบกแซนด์เฮิสต์ ประเทศอังกฤษ (Royal Military Academy Sandhurst)

• เติงกูปูเตอรี อัฟซัน อามีนะฮ์ ฮาฟิดซาตุลละฮ์ประสูติเมื่อวันที่ 11 กันยายน ค.ศ.2000 (พระชนมายุ 22 พรรษา) สำเร็จการศึกษาปริญาตรีวิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาการจัดการและการบัญชี วิทยาลัยรอยัลฮอลโลเวย์ มหาวิทยาลัยลอนดอนประเทศอังกฤษ (Royal Holloway, University of London, England)

• เติงกูปูเตอรี จีฮัน อาซีซะฮ์ อาตียาตุลละฮ์ ประสูติเมื่อวันที่ 27 เมษายน ค.ศ.2002 (พระชนมายุ 20 พรรษา) ทรงกำลังศึกษาจากมหาวิทยาลัยศิลปะเชิงสร้างสรรค์ เมืองฟาร์แนม ประเทศอังกฤษ(University for the Creative Arts, Farnham, England)

ในช่วงเริ่มต้นของการอภิเษกสมรส พระองค์ได้รับกรวินิจฉัยเมื่อเติงกูอัมปวน แห่งรัฐปะหังประสบกับการตั้งพระครรภ์ ทรงแท้งบุตรบ่อยครั้ง อย่างไรก็ตาม เติงกูอัมปวนแห่งรัฐปะหัง ได้ทดลองใช้วิธี In-Vitro (เด็กหลอดแก้ว) และตั้งพระครรภ์ได้สำเร็จ สิ่งนี้เป็นแรงบันดาลใจให้เติงกูอัมปวน แห่งรัฐปะหัง ทรงก่อตั้ง TAFF เพื่อช่วยเหลือคู่รักที่ต้องการตั้งครรภ์แต่ไม่สามารถรักษาได้ TAFF ได้รับการพัฒนาขึ้นครั้งแรกในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2548 และได้รับการพิสูจน์แล้วว่าประสบความสำเร็จในการช่วยเหลือหลายคู่ที่ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ TAFF ยังเป็นมูลนิธิเพื่อการมีบุตรเพียงแห่งเดียวในมาเลเซียที่ช่วยเหลือคู่สมรสที่ต้องการตั้งครรภ์

เติงกูอัมปวน แห่งรัฐปะหัง รับพระโอรสบุญธรรมซึ่งเป็นพระภาดา (ลูกพี่ลูกน้อง) ของพระราชสวามีเช่นกัน มีพระนามว่า เติงกูอามีร์ นัซเซอร์ อิบราฮิม ในปีค.ศ 1987 ประสูติเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม ค.ศ.1986 (พระชันษา 36 ปี) และเป็นพระโอรสองค์สุดท้องของ เติงกู อาริฟ เบนดาฮารา อิบราฮิม และทรงเป็นพระนัดดาในสุลต่านอะบู บาการ์แห่งปะหัง เติงกูอามีร์ทรงเสกสมรสกับ สุไรยา อัฟซาน