ตีมูร์

ระวังสับสนกับ เตมูร์ ข่าน

ติมูร์

ติมูร์ (อังกฤษ: Timur bin Taraghay Barlas หรือ Tamerlane) มีชีวิตอยู่ในปี ค.ศ. 1336 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1405 เป็นที่รู้จักในหมู่ชาวตะวันตกว่า Tamerlane ติมูร์เป็นขุนศึกที่มีเชื้อสายผสมระหว่างมองโกลและเติร์ก และเป็นผู้พิชิตดินแดนส่วนใหญ่ของเอเชียตะวันตกและเอเชียกลาง และยังเป็นผู้ก่อตั้งจักรวรรดิตีมูร์ และ ราชวงศ์ตีมูร์ ซึ่งจะคงอยู่ต่อไปจนถึงปี ค.ศ. 1857 ติมูร์เป็นที่รู้จักที่ดีที่สุดในชื่อ ตีมูร์อีแลง (Timur-e Lang) ซึ่งเป็นภาษาเปอร์เซีย แปลว่า Timur the Lame เนื่องจากเขาเคยได้รับบาดเจ็บที่ขาดในการทำศึกครั้งหนึ่ง ภายหลังจากที่ติมูร์ได้สมรสกับราชวงศ์ของเจงกีสข่าน ติมูร์ได้เปลี่ยนชื่อตัวเองเป็น Timur Gukani ซึ่งเป็นภาษาเปอร์เซียที่ดัดแปลงมากจากภาษามองโกล คำว่า kurugan แปลว่า ลูกเขย นอกจากนี้ชื่อของติมุร์ยังสามารถเขียนได้อีกหลายแบบด้วยกัน ได้แก่ Temur, Taimur, Timur Lenk, Timur-i Leng, Temur-e Lang, Amir Timur, Aqsaq Timur และชื่อภาษาอังกฤษว่า Tamerlane และ Tamburlaine นักประวัติศาสตร์คาดว่าผู้คนจำนวนกว่า 17 ล้านคนล้มตายเนื่องจากการพิชิตของติมูร์

ติมูร์มีเป้าหมายที่จะฟื้นฟูจักรวรรดิมองโกลให้กลับมาเกรียงไกรอีกครั้งหนึ่ง อย่างไรก็ตามติมูร์กลับเป็นผู้ที่ทำให้จักรวรรดิโกลเดนฮอร์ด จักรวรรดิย่อยของจักรวรรดิมองโกลพบกับความย่อยยับในระดับที่ไม่สามารถฟื้นฟูตัวเองได้อีก โดยติมูร์เป็นผู้มีชัยเหนือ Tokhtamysh ข่านคนสุดท้ายของโกลเดนฮอร์ด และแม้ว่าติมูร์จะถือว่าตนเองเป็นนักรบมุสลิม แต่สงครามที่สร้างชื่อให้เขากลับเป็นสงครามกับอาณาจักรมุสลิมต่างๆ

ติมูร์เสียชีวิตในระหว่างการทำศึกกับจักรวรรด์จีนในช่วงราชวงศ์หมิง อย่างไรก็ตาม บันทึกทางประวัติศาสตร์กลับเขียนไว้ว่าเขาเองก็มีต้นกำเนิดมาจากในจีน และลูกชายของติมูร์เอง Shah Rukh ได้เดินทางไปจีนในปี ค.ศ. 1420 ติมูร์เป็นบุคคลแห่งความขัดแย้ง เนื่องจากเขาเป็นผู้อุปถัมภ์ศิลปะอย่างมาก แต่ก็ยังเป็นผู้ทำลายแหล่งศิลปะและการเรียนรู้สำคัญๆ หลายที่ด้วยกัน เช่น กรุงเดลี แบกแดด และดามัสกัส ติมูร์ปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่ก็ไม่เคยเรียกตัวเองว่า Amir หรือตำแหน่งกษัตริย์ในโลกของมุสลิมเลย โดยติมูร์ปกครองในนามของ Chingizid Khans ผู้ซึ่งไม่ได้เป็นอะไรมากไปกว่านักโทษทางการเมืองของติมูร์เอง

อาณาจักรของติมูร์กว้างใหญ่ไพศาล กินอาณาบริเวณตั้งแต่ตุรกี ซีเรีย อิรัก คูเวต อิหร่าน คาซักสถาน อัฟกานิสถาน อาเซอร์ไบจาน จอร์เจีย เติร์กเมนิสถาน อุซเบกิสถาน คีร์กีซสถาน ปากีสถาน อินเดีย และดินแดน Kashgar คัชการ์ โอเอซีส ในเขต ซินเจียง ในประเทศจีนในปัจจุบัน

ติมูร์เป็นคนที่ได้รับทั้งการยกย่องและเกลียดชัง ผุ้คนในแถบเอเชียกลางยกย่องเขาในฐานะที่เป็นผู้ปกครองที่นำความร่ำรวย ความมั่งคั่ง และอำนาจมาสู่ภูมิภาคนี้อย่างมาก แต่ผู้คนในโลกอาหรับ เปอร์เซีย และดินเดียสาปแช่งเขาในฐานะที่เขาเป็นผู้ทำลายอารยธรรม และได้ฆ่าผู้คนไปเป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตามทุกวัฒนธรรมต่างก็ยอมรับในความสามารถในการศึกของเขา โดยในเปอร์เซียเขามักถูกเรียกว่า Teymour The Conqueror of The World

ดูเพิ่ม

• จักรวรรดิโกลเดนฮอร์ด
• จักรวรรดิตีมูร์