ฌานแห่งฝรั่งเศส ดัชเชสแห่งแบรี

ฌานแห่งฝรั่งเศส (Jeanne of France) หรือ ที่รู้จักในฐานะ นักบุญฌานแห่งวาโลอิส (Saint Joan of Valois) คือบุคคลสำคัญที่จารึกชื่อไว้ในหน้าประวัติศาสตร์ฝรั่งเศสและคริสตจักร เธอคือพระธิดาในกษัตริย์ผู้ทรงอิทธิพล และเป็นราชินีผู้ถูกทอดทิ้ง แต่กลับเลือกที่จะอุทิศชีวิตเพื่อศาสนาและเพื่อนมนุษย์ จนได้รับการประกาศเป็นนักบุญในที่สุด

ฌานแห่งฝรั่งเศส
ดัชเชสแห่งแบร์รี
ภาพวาดของฌานแห่งฝรั่งเศส
ดำรงพระยศ	7 เมษายน ค.ศ.1498 – 17 ธันวาคม ค.ศ.1498
ประสูติ	23 เมษายน ค.ศ.1464 ปราสาทนอฌ็อง-เลอ-รัว, ฝรั่งเศส
สวรรคต	4 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1505 บูร์ฌ, แคว้นเบรี, ฝรั่งเศส
ฝังพระศพ	4 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1505 โบสถ์ของอารามคณะแม่พระรับสาร (Annonciade), บูร์ฌ (พระศพถูกทำลายใน ค.ศ.1562)
พระสวามี	พระเจ้าหลุยส์ที่ 12 แห่งฝรั่งเศส (อภิเษก ค.ศ.1476; ประกาศให้เป็นโมฆะ ค.ศ.1498)
พระนามเต็ม ฌาน เดอ วาโลอิส (Jeanne de Valois)
พระราชบิดา	พระเจ้าหลุยส์ที่ 11 แห่งฝรั่งเศส
พระราชมารดา	ชาร์ล็อตต์แห่งซาวอย
ศาสนา	โรมันคาทอลิก

พระชนม์ชีพช่วงต้นและความท้าทายจากวัยเยาว์

ฌานประสูติเมื่อวันที่ 23 เมษายน ค.ศ.1464 ณ เมืองนอฌ็อง-เลอ-รัว พระองค์เป็นพระธิดาองค์ที่สองของ พระเจ้าหลุยส์ที่ 11 แห่งฝรั่งเศส และพระราชินีชาร์ล็อตต์แห่งซาวอย พระองค์มีพระเชษฐภคินี คือ แอนน์แห่งฝรั่งเศส ผู้มีบทบาทสำคัญในการปกครองฝรั่งเศสในเวลาต่อมา และพระอนุชาคือ พระเจ้าชาร์ลที่ 8 แห่งฝรั่งเศส ผู้จะสืบราชบัลลังก์ต่อจากพระบิดา

ทว่าชีวิตของฌานหาได้ราบรื่นไม่ พระองค์ประสูติมาพร้อมกับพระพลานามัยที่ไม่แข็งแรง มีพระวรกายที่ไม่สมบูรณ์และมักเจ็บป่วยบ่อยครั้ง ข้อจำกัดทางร่างกายนี้เองที่หล่อหลอมให้พระองค์ทรงหันเข้าหาศาสนาอย่างลึกซึ้งตั้งแต่เยาว์วัย แม้จะมีข้อจำกัด แต่ฌานก็ได้รับการศึกษาที่ดีเยี่ยม ทั้งด้านบทกวี คณิตศาสตร์ การวาดภาพ การปัก และการเล่นลูท นอกจากนี้ พระบิดาและพระมารดายังทรงปลูกฝังความเชื่อทางศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิกในพระองค์อย่างจริงจัง

การอภิเษกสมรสทางการเมืองและช่วงเวลาสั้นๆ บนบัลลังก์ราชินี

ด้วยเหตุผลทางการเมือง พระเจ้าหลุยส์ที่ 11 ได้จัดให้ฌานหมั้นหมายกับ หลุยส์ ดยุกแห่งออร์เลอองส์ ซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องลำดับสองของพระองค์ ตั้งแต่หลุยส์มีพระชนมายุเพียง 2 พรรษา การอภิเษกสมรสนี้มีขึ้นตามข้อตกลงและผลประโยชน์ของราชวงศ์วาโลอิส เพื่อสร้างความมั่นคงของอำนาจ

ช่วงเวลาสำคัญในชีวิตของฌานเกิดขึ้น เมื่อพระอนุชาของพระองค์ คือ พระเจ้าชาร์ลที่ 8 เสด็จสวรรคตโดยไร้รัชทายาท ทำให้ หลุยส์ ดยุกแห่งออร์เลอองส์ พระสวามีของฌาน ขึ้นครองราชย์เป็น พระเจ้าหลุยส์ที่ 12 แห่งฝรั่งเศส โดยอัตโนมัติ ด้วยเหตุนี้ ฌานจึงได้ก้าวขึ้นสู่ตำแหน่ง สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส ในวันที่ 7 เมษายน ค.ศ.1498 แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้นๆ เพียงไม่กี่เดือน อย่างไรก็ตาม เธอก็ได้มีโอกาสเป็นราชินีอยู่ระยะหนึ่ง

การถูกยกเลิกการอภิเษกสมรสและชีวิตใหม่ในฐานะดัชเชสแห่งแบรี

โชคชะตาเล่นตลกกับฌานอีกครั้ง เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 ทรงมีพระประสงค์ที่จะอภิเษกสมรสกับ แอนน์แห่งบริตานี อดีตพระมเหสีของพระเจ้าชาร์ลที่ 8 เพื่อผนวกรัฐบริตานีอันมั่งคั่งเข้าเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศสอย่างสมบูรณ์ ด้วยเหตุนี้ พระเจ้าหลุยส์ที่ 12 จึงทรงยื่นเรื่องต่อ สมเด็จพระสันตะปาปาอเล็กซานเดอร์ที่ 6 เพื่อขอให้ยกเลิกการอภิเษกสมรสกับฌาน โดยอ้างเหตุผลหลายประการ เช่น ความสัมพันธ์ทางสายเลือดที่ใกล้ชิดเกินไป และความไม่สมบูรณ์ทางร่างกายของฌาน

ท่ามกลางความเจ็บปวดและอัปยศ การยกเลิกการอภิเษกสมรสมีผล ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1505 อย่างไรก็ตาม ฌานมิได้แสดงความขุ่นเคืองหรือโกรธเคืองต่ออดีตพระสวามีเลย แม้จะถูกปลดจากตำแหน่งราชินี แต่เธอก็ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น ดัชเชสแห่งแบรี และได้รับมณฑลแบรีให้อยู่ภายใต้การปกครองของพระองค์ นับเป็นจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญที่นำฌานเข้าสู่ชีวิตแห่งการอุทิศตนเพื่อศาสนาอย่างแท้จริง

ชีวิตในฐานะดัชเชสและการก่อตั้งคณะนักบวช

หลังจากได้รับการแต่งตั้งเป็นดัชเชสแห่งแบรี ฌานได้ย้ายไปประทับที่เมือง บูร์ฌ ซึ่งเป็นเมืองหลวงของมณฑลแบรี ที่นั่น เธอได้ปฏิบัติหน้าที่ในฐานะผู้ปกครองด้วยความซื่อสัตย์ ยุติธรรม และเปี่ยมด้วยความเมตตา ทรงดูแลประชาชนอย่างใกล้ชิด และใช้ชีวิตอย่างสมถะ อุทิศตนให้กับการอธิษฐานและบำเพ็ญเพียร

ด้วยความศรัทธาอันแรงกล้า ฌานได้ก่อตั้งคณะนักบวชหญิงนิกายโรมันคาทอลิก ชื่อว่า คณะแม่พระรับสาร (Order of the Annunciation of the Blessed Virgin Mary) ในปี ค.ศ.1502 คณะนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออุทิศตนแด่พระแม่มารีย์ และใช้ชีวิตตามคำสอนของศาสนาอย่างเคร่งครัด ฌานทรงดำรงตำแหน่งอธิการิณี (Abbess) ของคณะนี้ด้วยพระองค์เอง และทรงทุ่มเทให้กับงานของคณะอย่างเต็มที่ คณะแม่พระรับสารได้กลายเป็นแหล่งรวมผู้หญิงที่ต้องการใช้ชีวิตเพื่อศาสนา และมีบทบาทสำคัญในการให้การศึกษาและช่วยเหลือผู้ยากไร้ในเวลาต่อมา

การสิ้นพระชนม์และการได้รับการประกาศเป็นนักบุญ

ฌานแห่งฝรั่งเศส สิ้นพระชนม์ ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1505 และถูกฝังไว้ที่โบสถ์ของอาราม Annonciade ซึ่งเป็นอารามของคณะที่พระองค์ก่อตั้งขึ้น แม้ว่าสุสานของพระองค์จะถูกทำลายในเวลาต่อมา ระหว่างสงครามศาสนาฝรั่งเศส และพระศพ ซึ่งเชื่อกันว่าไม่เน่าเปื่อย ได้ถูกเผาโดยพวกฮิวเกนอต เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม ค.ศ.1562 แต่ความศรัทธาและความเคารพที่มีต่อพระองค์ก็มิได้จางหายไป

หลังการสิ้นพระชนม์ มีผู้คนจำนวนมากอ้างว่าได้รับปาฏิหาริย์และการรักษาโรคจากการอธิษฐานขอความช่วยเหลือจากพระองค์ กระบวนการขอให้พระองค์ได้รับการแต่งตั้งเป็นนักบุญ เริ่มต้นขึ้นในปี ค.ศ.1631 และในที่สุด สมเด็จพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 14 ก็ทรงแต่งตั้งพระองค์เป็น บุญราศี (Blessed) ในวันที่ 21 เมษายน ค.ศ.1742 และต่อมา สมเด็จพระสันตะปาปาปิอุสที่ 12 ได้ทรงประกาศแต่งตั้งให้ฌานเป็น นักบุญ ในวันที่ 28 พฤษภาคม ค.ศ.1950

มรดกแห่งศรัทธา

นักบุญฌานแห่งฝรั่งเศส หรือ ฌานแห่งฝรั่งเศส ดัชเชสแห่งแบรี เป็นที่จดจำในฐานะบุคคลที่แม้จะต้องเผชิญกับความเจ็บป่วยทางกาย การถูกทอดทิ้ง และความทุกข์ยากในชีวิตส่วนตัว แต่ก็ยังคงยึดมั่นในความศรัทธาอย่างไม่หวั่นไหว และเลือกที่จะเปลี่ยนความเจ็บปวดให้กลายเป็นการอุทิศตนเพื่อผู้อื่น พระองค์คือสัญลักษณ์ของความอดทน ความเมตตา และความรักในพระเจ้า ชีวิตของพระองค์ยังคงเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้คนจำนวนมาก ในเรื่องของการเผชิญหน้ากับความยากลำบาก ด้วยความเข้มแข็งทางจิตวิญญาณและความเชื่อมั่นอันแน่วแน่

ดูเพิ่ม

• ราชวงศ์วาลัว