มณฑลจี๋หลิน

จี๋หลิน (จีน:  吉林; พินอิน: Jílín) เป็นหนึ่งในสามมณฑลทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศจีน เมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดคือ ฉางชุน มณฑลจี๋หลินมีอาณาเขตทางทิศตะวันออกติดกับประเทศเกาหลีเหนือ (นครราซ็อน จังหวัดฮัมกย็องเหนือ จังหวัดรยังกัง และจังหวัดชากัง) และประเทศรัสเซีย (ดินแดนปรีมอร์สกี) ทิศเหนือติดกับมณฑลเฮย์หลงเจียง ทิศใต้ติดกับมณฑลเหลียวหนิง และทิศตะวันตกติดกับเขตปกครองตนเองมองโกเลียใน ชื่อของมณฑล "จี๋หลิน" มาจากวลีภาษาแมนจู girin ula หมายถึง "ไปตามลำน้ำ"

มณฑลจี๋หลิน 吉林省
มณฑล
การถอดเสียงชื่อมณฑล
• ภาษาจีน	จี๋หลินเฉิ่ง (吉林省 Jílín Shěng)
• อักษรย่อ	JL / จี๋ (吉 Jí)
ทิวทัศน์ของทะเลสาบสวรรค์ (ทะเลสาบเทียนฉือ)
แผนที่แสดงที่ตั้งของมณฑลจี๋หลิน
พิกัดภูมิศาสตร์: 43°42′N 126°12′E
ตั้งชื่อจาก	มาจาก girin ula วลีภาษาแมนจู แปลว่า "ไปตามลำน้ำ"
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)	ฉางชุน จี๋หลิน (ค.ศ. 1949–1954) ฉางชุน (ค.ศ. 1954–ปัจจุบัน)
เขตการปกครอง	9 จังหวัด, 60 เทศมณฑล, 1,006 ตำบล
การปกครอง
• เลขาธิการพรรค	Bayanqolu
• ผู้ว่าราชการ	จิ่ง จุ้นไห่ (景俊海)
พื้นที่
• ทั้งหมด	191,126 ตร.กม. (73,794 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 14
ความสูงจุดสูงสุด (ภูเขาแพ็กดู)	2,744 เมตร (9,003 ฟุต)
ประชากร  (ค.ศ. 2010)
• ทั้งหมด	27,462,297 คน
• อันดับ	อันดับที่ 21
• ความหนาแน่น	140 คน/ตร.กม. (370 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 23
ประชากรศาสตร์
• องค์ประกอบทางชาติพันธุ์	ฮั่น: 91% เกาหลี: 4% แมนจู: 4% มองโกล: 0.6% หุย: 0.5%
• ภาษาและภาษาถิ่น	ภาษาจีนกลางตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาษาเกาหลีสำเนียงฮัมกย็อง
รหัส ISO 3166	CN-JL
GDP (ค.ศ. 2017)	1.53 ล้านล้านเหรินหมินปี้ หรือ 226.44 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 23)
• ต่อหัว	56,101 เหรินหมินปี้ หรือ 8,309 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 13)
HDI (ค.ศ. 2018)	0.768 (สูง) (อันดับที่ 9)
เว็บไซต์	jl.gov.cn

ชาวแมนจูเคยอาศัยอยู่ในพื้นที่ของมณฑลจี๋หลิน จึงทำให้มณฑลจี๋หลินเป็นส่วนหนึ่งของแคว้นแมนจูเรียในประวัติศาสตร์ พื้นที่แห่งนี้เคยมีการต่อสู้แย่งชิงและตกอยู่ภายใต้การปกครองของรัฐต่าง ๆ ที่ไม่ใช่ของชาวฮั่น ได้แก่ รัฐกลุ่มชนซฺยงหนู, รัฐเซียนเปย์, ราชวงศ์เหลียวของชาวชี่ตัน, ราชวงศ์จินของกลุ่มชนนฺหวี่เจิน, และราชวงศ์หยวนของชาวมองโกล ประชากรส่วนใหญ่ในมณฑลพูดภาษาจีนกลาง เนื่องด้วยการรับเอาวัฒนธรรมฮั่นและภาษาจีนมาใช้โดยชาวแมนจู ทำให้ภาษาแมนจูถือเป็นภาษาที่ใกล้สูญพันธุ์ มณฑลนี้มีชาวเกาหลีอยู่ประมาณร้อยละ 4 ของประชากรทั้งหมด เนื่องจากตั้งอยู่ใกล้กับคาบสมุทรเกาหลี

เช่นเดียวกันกับมณฑลอื่น ๆ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน จี๋หลินได้ผ่านช่วงแรกของการพัฒนาอุตสาหกรรม อย่างไรก็ตาม เศรษฐกิจของมณฑลจี๋หลิน ซึ่งเด่นด้านอุตสาหกรรมหนัก ได้ประสบปัญหากับการโอนกิจการของรัฐเป็นของเอกชน สิ่งนี้กระตุ้นให้รัฐบาลกลางดำเนินการรณรงค์ที่เรียกว่า "แผนฟื้นฟูพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ" นอกจากนี้ มณฑลจี๋หลินยังมีแหล่งหินน้ำมันเป็นจำนวนมาก

ภูมิศาสตร์

มณฑลจี๋หลินมีพื้นที่ติดต่อดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ มณฑลเฮย์หลงเจียง ประเทศจีน
• ทิศใต้ ติดต่อกับ ประเทศเกาหลีเหนือ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ประเทศรัสเซีย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ เขตปกครองตนเองมองโกเลียใน และมณฑลเหลียวหนิง ประเทศจีน

ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบสูงทิศตะวันออกเฉียงใต้พื้นที่สูงบริเวณเทือกเขาฉางไป๋ซันซึ่งมีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลมากกว่า 1,000 เมตร ส่วนทิศตะวันตกบริเวณที่ราบซงเหลียว เป็นพื้นที่ค่อนข้างต่ำจึงเหมาะเป็นเขตทำปศุสัตว์ที่สำคัญของมณฑล

ด้านตะวันออกค่อนข้างรับอิทธิพลจากทะเลหวงไห่ และทะเลญี่ปุ่น จึงมีสภาพอากาศแบบชุ่มชื้น มีฝนตกชุก ด้านตะวันตกรับอิทธิพลจากที่ราบสูงมองโกล ทำให้อากาศแห้งแล้งทั้งมณฑลมีลักษณะอากาศเฉพาะแบบมรสุม เกษตรกรรม เป็นแหล่งวัตถุดิบประเภทข้าวที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ มีผลผลิตต่าง ๆ ได้แก่ ถั่วเหลือง ข้าวโพด

เขตการปกครอง

มณฑลจี๋หลินแบ่งออกเป็นเขตการปกครองระดับจังหวัดทั้งหมด 9 แห่ง ประกอบด้วย 8 นครระดับจังหวัด (เป็นนครกึ่งมณฑล 1 แห่ง) และ 1 จังหวัดปกครองตนเอง

เขตการปกครองของมณฑลจี๋หลิน
ฉางชุน จี๋หลิน ซี่ผิง เหลียวเยฺหวียน ทงฮว่า ไป๋ชาน ซงเยฺหวียน ไป๋เฉิง จ.ปกครองตนเอง หยานเปียน
ชื่อ	อักษรจีน	พินอิน
นครฉางชุน	长春市	Chángchūn Shì
นครจี๋หลิน	吉林市	Jílín Shì
นครซี่ผิง	四平市	Sìpíng Shì
นครเหลียวเยฺหวียน	辽源市	Liáoyuán Shì
นครทงฮว่า	通化市	Tōnghuà Shì
นครไป๋ชาน	白山市	Báishān Shì
นครซงเยฺหวียน	松原市	Sōngyuán Shì
นครไป๋เฉิง	白城市	Báichéng Shì
จังหวัดปกครองตนเองชนชาติเกาหลี หยานเปียน	延边朝鲜族自治州	Yánbiān Cháoxiǎnzú Zìzhìzhōu

เขตการปกครองระดับจังหวัดทั้ง 9 แห่งนี้ แบ่งย่อยอีกเป็นเขตการปกครองระดับเทศมณฑล (ระดับอำเภอ) จำนวน 60 แห่ง (ประกอบด้วย 21 เขต, 20 นครระดับเทศมณฑล, 16 เทศมณฑล, และ 3 เทศมณฑลปกครองตนเอง) ณ ปลายปี 2017 มีประชากรทั้งสิ้น 27.17 ล้านคน

การเมือง

รูปปั้นเหมา เจ๋อตง ในมณฑลจี๋หลิน

การเมืองของมณฑลจี๋หลินมีโครงสร้างเป็นระบบพรรค-รัฐบาล เหมือนกับสถาบันการปกครองในมณฑลอื่น ๆ ในจีนแผ่นดินใหญ่

ผู้ว่าการมณฑลจี๋หลินเป็นตำแหน่งสูงสุดในหน่วยงานบริหารมณฑลจี๋หลิน อย่างไรก็ตาม ในระบบพรรค-รัฐบาลนี้ ผู้ว่าการมณฑลมีอำนาจน้อยกว่าเลขาธิการคณะกรรมการพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีนประจำมณฑลจี๋หลิน หรือเรียกสั้น ๆ ว่า "หัวหน้าพรรคมณฑลจี๋หลิน"

อุตสาหกรรม

มีฐานอุตสาหกรรมที่แข็งแกร่งและระบบอุตสาหกรรมที่สมบูรณ์มากมีบริษัทอุตสาหกรรมมากกว่า 14,000 แห่ง อุตสาหกรรมหลัก คือ อุตสาหกรรมวิศวกรรม เคมีภัณฑ์ ปิโตรเคมี อาหารและยา

การคมนาคม

• ทางรถไฟ - เส้นทางรถไฟสายหลักปักกิ่ง-ฮาร์บินผ่ากลางมณฑล ทำให้เชื่อมต่อเมืองทางเหนือกับใต้

และยังมีเส้นทางตรงถึงฮาร์บิน เซิ่นหยัง ต้าเหลียน ปักกิ่ง เทียนจิน สือเจียจวง จี่หนัน หนันจิง (นานกิง) และเซี่ยงไฮ้ เป็นต้น ทางหลวง จากสถิติเมื่อปลายปี 2004 ทั่วมณฑลจี๋หลินมีถนนหลวง 47,255 กิโลเมตร จากฉางชุนต่อไปยังเมืองสำคัญได้ทั่วมณฑล

• ทางน้ำ - แม่น้ำที่เป็นเส้นทางคมนาคมทางน้ำที่สำคัญ ได้แก่ แม่น้ำเนิ่นเจียง(嫩江) ซงฮัวเจียง (松花江) ถูเหมินเจียง (图们江) และยาลู่เจียง (鸭绿江)
• ทางอากาศ - สนามบินหลักคือ สนามบินเมืองฉางชุน

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์มณฑลจี๋หลิน (ภาษาจีน)
• การบริหารอุตสาหกรรมและการพาณิชย์มณฑลจี๋หลิน (ภาษาจีน)
• เขตพัฒนาและท่าเรือ (ภาษาจีน)
• ข้อมูลทางเศรษฐกิจของมณฑลจี๋หลิน ที่ องค์การสภาพัฒนาการค้าฮ่องกง (HKTDC)