จักรวรรดิข่านชากาทาย

จักรวรรดิข่านชากาทาย (มองโกเลีย: Цагаадайн улс; จีน: 察合台汗國; อังกฤษ: Chagatai Khanate หรือ Chagata, Chugta, Chagta, Djagatai, Jagatai, Chaghtai) เป็นจักรวรรดิมองโกลแต่ต่อมาเปลี่ยนไปเป็นเตอร์กิก จักรวรรดิข่านปกครองโดยชากาทาย ข่าน พระราชโอรสองค์ที่สองของเจงกิส ข่าน และผู้สืบเชื้อสายต่อจากพระองค์ เดิมจักรวรรดิข่านชากาทายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิมองโกลแต่ต่อมาแยกตัวมาเป็นอาณาจักรอิสระ

จักรวรรดิข่านชากาทาย Цагадайн улс Tsagadai Khan Uls 察合台汗國
ค.ศ. 1225–ค.ศ. 1687
ธงชาติ
จักรวรรดิข่านชากาทาย (เขียว) ราว ค.ศ. 1300
สถานะ	ส่วนหนึ่งของจักรวรรดิมองโกลและเป็นจักรวรรดิอิสระต่อมา
เมืองหลวง	อัลมาลิค, คาร์ชิ
ภาษาทั่วไป	มองโกล, เตอร์กิก
ศาสนา	ลัทธิเตงกรี, พุทธศาสนา ต่อมา อิสลาม
การปกครอง	ราชาธิปไตยกึ่งโดยเลือกตั้ง, ต่อมาเป็นราชาธิปไตยโดยสืบราชสันตติวงศ์
ข่าน
• ค.ศ. 1225–1242	ชากาทาย ข่าน
• ค.ศ. 1388-1402	สุต่านมาห์มุด
• ค.ศ. 1681-1687	มุฮัมมัด อิมิน ข่าน
สภานิติบัญญัติ	Kurultai
• สภาสูง	-
• สภาล่าง	-
ยุคประวัติศาสตร์	ยุคกลางตอนปลาย
• ชากาทาย ข่าน ได้รับบางส่วนของจักรวรรดิมองโกล	ค.ศ. 1225
• จักรวรรดิแทบเป็นอิสระหลังจากการเสียชีวิตของมองเค ข่าน	ค.ศ. 1260
• ทำสัญญาสงบศึกกับเตมูร์ ข่านแห่งราชวงศ์หยวน และจักรวรรดิข่านอื่น ๆ ของจักรวรรดิมองโกลและยอมรับอำนาจการเป็นเกรตข่าน	ค.ศ. 1304
• ยึดทรานส์อ็อกเซียนาโดยตีมูร์	ค.ศ. 1370
• ดินแดนที่เหลือตกไปเป็นของ Apaq Khoja และ Ak Tagh ด้วยความช่วยเหลือของดซูงการ์	ค.ศ. 1687
ก่อนหน้า ถัดไป จักรวรรดิมองโกล จักรวรรดิข่านซูงการ์ Aqtaghlyq จักรวรรดิตีมูร์

ในจุดที่เจริญรุ่งเรืองที่สุดในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 13 จักรวรรดิข่านมีอาณาบริเวณตั้งแต่แม่น้ำอามูดาร์ยา (Amu Darya) ทางใต้ของทะเลอารัลไปจนถึงเทือกเขาอัลไตในบริเวณเขตแดนที่ปัจจุบันคือมองโกเลียและจีน

จักรวรรดิข่านรุ่งเรืองในรูปใดรูปหนึ่งมาตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1220 จนกระทั่งถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 17 แม้ว่าทางครึ่งตะวันตกของจักรวรรดิจะเสียไปกับตีมูร์ ในคริสต์ทศวรรษ 1360 แต่ครึ่งตะวันออกยังคงอยู่ในมือของข่านชากาทายที่บางครั้งก็เป็นปฏิปักษ์ต่อหรือบางครั้งก็เป็นพันธมิตรกับผู้ครองจักรวรรดิตีมูร์ต่อมา ในที่สุดในคริสต์ศตวรรษที่ 17 จักรวรรดิข่านชากาทายที่ยังคงเหลือก็ตกไปอยู่ภายใต้การปกครองของระบบเทวาธิปไตยของ Apaq Khoja และผู้สืบเชื้อสาย, โคจิจัน (Khojijan) ผู้ครองเติร์กสถานตะวันออก (East Turkestan) ภายใต้ดซูงการ์ (Dzungar) และในที่สุดประมุขของแมนจู

ดูเพิ่ม

• เจงกิส ข่าน
• จักรวรรดิมองโกล