จักรพรรดิชุ่นจื้อ

จักรพรรดิชุ่นจื้อ (จีนตัวย่อ: 顺治; จีนตัวเต็ม: 順治; พินอิน: Shùnzhì) เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 2 แห่งราชวงศ์ชิง และเป็นจักรพรรดิราชวงศ์ชิงพระองค์แรกที่ได้ครองสิบแปดมณฑล (十八行省) เสวยราชย์ช่วง ค.ศ. 1644–1661 ที่ประชุมราชวงศ์เลือกพระองค์ขึ้นสืบราชย์ต่อจากหฺวัง ไท่จี๋ (皇太極) พระบิดา ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1643 เวลานั้นพระองค์มีพระชนม์ 6 ชันษา จึงต้องมีผู้สำเร็จราชการ คือ ตัวเอ๋อร์กุ่น (多爾袞) พระโอรสของหนูเอ่อร์ฮาชื่อ (努爾哈赤) ปฐมจักรพรรดิราชวงศ์ชิง และจี้เอ่อร์ฮาหลาง (濟爾哈朗) พระนัดดาของหนูเอ่อร์ฮาชื่อ

จักรพรรดิชุ่นจื้อ
จักรพรรดิราชวงศ์ชิง
ครองราชย์	8 ตุลาคม ค.ศ. 1643 – 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1661
ก่อนหน้า	หฺวัง ไท่จี๋
ถัดไป	คังซี
ผู้สำเร็จราชการ	ตัวเอ๋อร์กุ่น (1643–1650) จี้เอ่อร์ฮาหลาง (1643–1647)
จักรพรรดิจีน
ครองราชย์	ค.ศ. 1644–1661
ก่อนหน้า	ฉงเจิน (ราชวงศ์หมิง)
ถัดไป	คังซี (ราชวงศ์ชิง)
มเหสี	เอ๋อเอ่อร์เต๋อหนี ปู้มู่ปา (สมรส ค.ศ. 1651; 1653) เซี่ยวฮุ่ยจาง (สมรส ค.ศ. 1654–1661) เซี่ยวเซี่ยน (สมรส ค.ศ. 1656; เสียชีวิต ค.ศ. 1660) เซี่ยวคังจาง (สมรส ค.ศ. 1653–1661)
โอรส	ฟู่เฉวียน คังซี ฉางหนิง หลงสี่ ฯลฯ
พระนามเต็ม อ้ายซินเจว๋หลัว ฝูหลิน (愛新覺羅 福臨) รัชศก ชุ่นจื้อ (順治; 8 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1644 – 17 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1662) พระนามหลังสิ้น ถี่ เทียน หลง-ยฺวิ่น ติ้ง ถ่ง เจึ้ยน จี๋ อิง รุ่ย ชิน เหวิน เซี่ยน อู่ต้า เต๋อ หง กง จื้อเหริน ฉุนเซี่ยว จาง หฺวังตี้ (體天隆運定統建極英睿欽文顯武大德弘功至仁純孝章皇帝) วัดประจำรัชกาล ชื่อจู่ (世祖)
ราชวงศ์	อ้ายซินเจว๋หลัว
พระราชบิดา	หฺวัง ไท่จี๋
พระราชมารดา	จักรพรรดินีเซี่ยวจฺวัง พระพันปีหลวง
ประสูติ	15 มีนาคม ค.ศ. 1638(1638-03-15) (วันที่ 30 เดือนอ้าย ปีฉงเต๋อที่ 3) พระราชวังเชิ่งจิง อ้ายซินเจว๋หลัว ฝูหลิน (愛新覺羅·福臨)
สวรรคต	5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1661(1661-02-05) (22 ปี) (วันที่ 7 เดือนอ้าย ปีชุ่นจื้อที่ 18) ตำหนักหย่างซิน
ฝังพระศพ	เซี่ยวหลิง สุสานบูรพา

ช่วง ค.ศ. 1643–1650 อำนาจการเมืองส่วนใหญ่อยู่ในความควบคุมของตัวเอ๋อร์กุ่น ผู้นำพาจักรวรรดิชิงพิชิตดินแดนส่วนใหญ่ของราชวงศ์หมิงเดิมได้ และขับไล่หมิงใต้ (南明) กลุ่มผู้ภักดีต่อราชวงศ์หมิง ลงไปทางมณฑลส่วนตะวันตกเฉียงใต้ ทั้งวางรากฐานของราชวงศ์ชิงในอันที่จะครอบครองสิบแปดมณฑลเป็นผลสำเร็จ ถึงจะมีนโยบายหลายประการที่ขัดใจประชาชน เช่น การสั่งให้ตัดผมอย่างแมนจูใน ค.ศ. 1645 ก็ตาม ครั้นสิ้นตัวเอ๋อร์กุ่นแล้ว จักรพรรดิชุ่นจื้อทรงเริ่มปกครองด้วยพระองค์เอง ทรงพยายามปราบทุจริตและลดอิทธิพลขุนนางแมนจู ซึ่งประสบผลบ้างไม่ประสบผลบ้าง ในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1650 กลุ่มผู้ภักดีต่อราชวงศ์หมิงลุกฮือขึ้นอีกครั้ง แต่ภายใน ค.ศ. 1661 กองทัพของพระองค์ก็กำจัดอริราชศัตรูกลุ่มสุดท้ายได้ คือ กั๋วซิ่งเหย่ (國姓爺) กับกุ้ยหวัง (桂王) แห่งหมิงใต้

อย่างไรก็ดี ใน ค.ศ. 1661 พระองค์ประชวรไข้ทรพิษสวรรคต เสฺวียนเย่ (玄燁) พระโอรสพระองค์ที่ 3 จึงได้สืบราชสมบัติต่อเป็นจักรพรรดิคังซี (康熙帝) และเนื่องจากเอกสารรัชสมัยชุ่นจื้อเหลือรอดมาน้อยมากเมื่อเทียบกับเอกสารราชวงศ์ชิงยุคหลัง เรื่องราวในยุคสมัยของจักรพรรดิชุ่นจื้อจึงเป็นที่รับรู้ไม่มาก

พระราชวงศ์

พระภริยาเจ้าและพระราชบุตรมีดังนี้

• นางเอ๋อเอ่อร์เต๋อหนี ปู้มู่ปา (額爾德尼布木巴) จากตระกูลปั๋วเอ่อร์จี้จี๋เท่อ (博爾濟吉特) ได้เป็นจิ้งเฟย์ (靜妃)
• นางอาลาถ่าน ฉีฉีเก๋อ (阿拉坦琪琪格; 5 พฤศจิกายน ค.ศ. 1640 – 7 มกราคม ค.ศ. 1718) จากตระกูลปั๋วเอ่อร์จี้จี๋เท่อ ได้เป็นเซี่ยวฮุ่ยจางหฺวังโฮ่ว (孝惠章皇后)
• นางจากตระกูลต่งเอ้อ (董鄂氏; ค.ศ. 1639 – 23 กันยายน ค.ศ. 1660) ได้เป็นเซี่ยวเซี่ยนหฺวังโฮ่ว (孝獻皇后) ภายหลังเป็นเหรินเซี่ยนหฺวังไท่โฮ่ว (仁憲皇太后)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 4 (12 พฤศจิกายน ค.ศ. 1657 – 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1658) ได้เป็นหรงฉินหวัง (榮親王)
• นางจากตระกูลถงเจีย (佟佳氏; ค.ศ. 1638 – 20 มีนาคม ค.ศ. 1663) ได้เป็นเซี่ยวคังจางหฺวังโฮ่ว (孝康章皇后) ภายหลังเป็นฉือเหอหฺวังไท่โฮ่ว (慈和皇太后)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 3 พระนาม เสฺวียนเย่ (玄燁; 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1654 – 20 ธันวาคม ค.ศ. 1722) ได้เป็นจักรพรรดิคังซี (康熙帝)
• นางจากตระกูลปั๋วเอ่อร์จี้จี๋เท่อ (博爾濟吉特氏; ตาย 7 เมษายน ค.ศ. 1658) ได้เป็นเต้าเฟย์ (悼妃)
• นางจากตระกูลต่งเอ้อ (董鄂氏; ตาย 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1661) ได้เป็นเจินเฟย์ (貞妃)
• นางจากตระกูลฉือ (石氏; ตาย 13 มกราคม ค.ศ. 1668) ได้เป็นเค่อเฟย์ (恪妃)
• นางจากตระกูลปั๋วเอ่อร์จี้จี๋เท่อ (ตาย 20 พฤษภาคม ค.ศ. 1689) ได้เป็นกงจิ้งเฟย์ (恭靖妃)
• นางจากตระกูลปั๋วเอ่อร์จี้จี๋เท่อ (ค.ศ. 1642 – 17 ธันวาคม ค.ศ. 1713) ได้เป็นชูฮุ่ยเฟย์ (淑惠妃)
• นางจากตระกูลปั๋วเอ่อร์จี้จี๋เท่อ (ตาย 1 สิงหาคม ค.ศ. 1709) ได้เป็นตฺวันชุ่นเฟย์ (端順妃)
• นางจากตระกูลถงเจีย (ตาย 11 สิงหาคม ค.ศ. 1694) ได้เป็นหนิงเชฺว่เฟย์ (寧愨妃)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 2 พระนาม [ฝูเฉวียน]] (福全; 8 กันยายน ค.ศ. 1653 – 10 สิงหาคม ค.ศ. 1703) ได้เป็นยฺวี่เซี่ยนชินหวัง (裕憲親王)
• นางจากตระกูลปา (巴氏)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 1 พระนาม หนิวหนิ่ว (牛鈕; 13 ธันวาคม ค.ศ. 1651 – 9 มีนาคม ค.ศ. 1652)
  • พระธิดาพระองค์ที่ 3 (30 มกราคม ค.ศ. 1654 – เมษายน/พฤษภาคม ค.ศ. 1658)
  • พระธิดาพระองค์ที่ 5 (6 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1655 – มกราคม ค.ศ. 1661)
• นางจากตระกูลเฉิน (陳氏; ตาย ค.ศ. 1690)
  • พระธิดาพระองค์ที่ 1 (22 เมษายน ค.ศ. 1652 – พฤศจิกายน/ธันวาคม ค.ศ. 1653)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 5 พระนาม ฉางหนิง (常寧; 8 ธันวาคม ค.ศ. 1657 – 20 กรกฎาคม ค.ศ. 1703) ได้เป็นกงชินหวัง (恭親王)
• นางจากตระกูลหยาง (楊氏)
  • พระธิดาพระองค์ที่ 2 (19 มกราคม ค.ศ. 1654 – 26 พฤศจิกายน ค.ศ. 1685) ได้เป็นเหอชั่วกงเชฺว่กงจู่ (和碩恭愨公主)
    • สมรสกับเน่อเอ่อร์ตู้ (訥爾杜) ชายแมนจูจากตระกูลกวาเอ่อร์เจีย (瓜爾佳) ในเดือนกุมภาพันธ์/มีนาคม ค.ศ. 1667
  • พระธิดาพระองค์ที่ 4 (9 มกราคม ค.ศ. 1655 – มีนาคม/เมษายน ค.ศ. 1661)
• นางจากตระกูลน่าลา (那拉氏)
  • พระธิดาพระองค์ที่ 6 (11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1657 – มีนาคม ค.ศ. 1661)
• นางจากตระกูลถัง (唐氏)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 6 พระนาม ฉีโช่ว (奇授; 3 มกราคม ค.ศ. 1660 – 12 ธันวาคม ค.ศ. 1665)
• นางจากตระกูลหนิ่ว (鈕氏)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 7 พระนาม หลงสี่ (隆禧; 30 พฤษภาคม ค.ศ. 1660 – 20 สิงหาคม ค.ศ. 1679) ได้เป็นฉุนจิ้งชินหวัง (純靖親王)
• นางจาตระกูลมู่เค่อถู (穆克圖氏)
  • พระโอรสพระองค์ที่ 8 พระนาม หย่งก้าน (永幹; 23 มกราคม ค.ศ. 1661 – 15 มกราคม ค.ศ. 1668)